Morgunblaðið - 28.02.2003, Blaðsíða 22

ERLENT
22 FÖSTUDAGUR 28. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagskaffi
Upplýsinga- og fræðslunefnd
Sjálfstæðisflokksins heldur
opna spjallfundi í Valhöll,
Háaleitisbraut 1, á laugardags-
morgnum fram að kosningum.
Fyrsti fundur verður á
morgun, laugardaginn 1.
mars, kl. 11.00.
Gestur fundarins verður
Geir H. Haarde, fjármálaráð-
herra og varaformaður
Sjálfstæðisflokksins.
Allir velkomnir.
Geir H. Haarde
Fylgist með næstu
fundum á xd.is
<<<<<<<<
í Valhöll
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN
sími 515 1700 www.xd.is
Upplýsinga- og fræðslunefnd
BILJANA Plavsic, fyrrverandi for-
seti Bosníu-Serba, var í gær dæmd til
ellefu ára fangelsisvistar fyrir
ábyrgðarþátt sinn í stríðsglæpum
sem hersveitir Bosníu-Serba unnu í
borgarastríðinu 1992–1995.
Í vitnisburði sínum í réttarhöldun-
um fyrir stríðsglæpadómstólnum í
Haag hafði Plavsic harmað þau voða-
verk sem unnin voru í nafni Bosníu-
Serba.
Dómarinn Richard May sagði að
Plavsic hefði átt þátt í glæpum „af al-
varlegustu gerð“. Því væri ekki við
hæfi að kveða upp vægan dóm.
En dómurinn beindi viðurkenning-
arorðum til hennar fyrir að játa á sig
sök og fyrir þátt hennar í að koma á
friði og sáttum eftir stríðið. Sagði
dómurinn að tekið hefði verið tillit til
aldurs Plavsic, en hún er 72 ára, og
vitnisburðar í hennar þágu frá Made-
leine Albright, fyrrverandi utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, og fleir-
um. Þessi vitni báru að Plavsic hefði
gegnt mikilvægu hlutverki við að
hrinda í framkvæmd friðarsam-
komulaginu sem gengið var frá í
Dayton í Ohio í Bandaríkjunum árið
1995.
En jafnframt hefði Plavsic það sér
til saka unnið að loka augunum fyrir
morðum, pyntingum og gripdeildum.
Plavsic er hæstsetti stjórnmála-
maðurinn frá gömlu Júgóslavíu til
þessa, sem hefur hlotið dóm. Á borg-
arastríðsárunum var hún næstæðst
að völdum meðal Bosníu-Serba á eft-
ir stríðsherranum Radovan Karadz-
ic. Hún er eina konan á 100 manna
lista yfir menn sem dómstóllinn hef-
ur ákært fyrir stríðsglæpi eða glæpi
gegn mannkyni í borgarastríðinu í
Júgóslavíu.
Réttarhöld yfir Slobodan Milosev-
ic, fyrrverandi forseta Júgólsavíu,
hafa staðið yfir við sama dómstól frá
því í fyrra, en ekki er gert ráð fyrir að
dómur falli í máli hans fyrr en að ári.
Að sumra dómi kann dómurinn yf-
ir Plavsic að virðast mildur, í sam-
anburði við aðra dóma sem dómstóll-
inn hefur fellt, svo sem yfir Radislav
Krstic, sem var einn herforingja
Bosníu-Króata. Hann fékk 46 ára
fangelsisdóm fyrir glæpi gegn mann-
kyni. Það vægi sem iðrun Plavsic
fékk er hugsað sem skilaboð til ann-
arra sakborninga og hvatning til að
játa á sig sakir og sýna dómstólnum
samstarfsvilja.
Ákæruvaldið hafði farið fram á 15
til 25 ára dóm yfir Plavsic, en dóm-
urinn sagði þar ekki tekið nægjan-
legt tillit til þess að sakborningurinn
gaf sig fram, iðraðist og vann að sátt-
um.
Til frádráttar hinum ellefu ára
fangelsisdómi kemur 245 daga
gæzluvarðhaldsvist Plavsic frá því
hún gaf sig fram við dómstólinn í jan-
úar 2001. Öðrum dögum sem liðnir
eru síðan hefur hún fengið að eyða
frjáls ferða sinna í Belgrad.
Plavsic dæmd í
11 ára fangelsi
Reuters
Biljana Plavsic kemur í réttarsalinn í gær til að hlýða á úrskurðarorð.
Fyrrverandi
forseti Bosníu-
Serba sakfelldur
fyrir stríðsglæpi
Haag. AP.
KOFI Annan, framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, lagði í gær til
við leiðtoga stríðandi fylkinga á
Kýpur að þeir legðu tillögur um
sameiningu landsins í dóm kjós-
enda ef þeir geta ekki sjálfir náð
samkomulagi á allra næstu dögum.
Er Annan sagður þreyttur á þver-
girðingshætti leiðtoganna og það
virðist almenningur einnig vera,
a.m.k. ef eitthvað er að marka mót-
mæli í Nicosiu í gær en þar hvöttu
um 70 þúsund Kýpur-Tyrkir til þess
að tillögurnar yrðu samþykktar.
AP
Friðartil-
lögur í dóm
kjósenda
BENJAMIN Netanyahu samþykkti
endanlega í gær að taka við embætti
fjármálaráðherra í nýrri samsteypu-
stjórn flokksbróður síns, Ariels
Sharons, forsætisráðherra Ísraels.
Netanyahu er utanríkisráðherra í
fráfarandi stjórn og gamall keppi-
nautur Sharons um völdin. Vakti
mikla athygli er í ljós kom í vikunni
að Sharon hafði ákveðið að annar
maður, Silvan Shalom, tæki við því
embætti.
Sharon kynnti nýja stjórn sína í
gær. Netanyahu var sjálfur forsætis-
ráðherra stjórnar Likud-flokksins
1996 til 1999. Fjármálaráðuneytið
fær nú verulega aukin völd og mun
Netanyahu meðal annars sjá um
einkavæðingu ríkisfyrirtækja og
samninga um lánaábyrgðir við
Bandaríkjastjórn. Hann verður
einnig aðstoðarforsætisráðherra og
mun að sögn ísraelska vinstriblaðs-
ins Haaretz hafa krafist þess að
verða einráður um stefnumótun í
efnahagsmálum og fá neitunarvald
gagnvart ákvörðunum Sharons varð-
andi seðlabanka ríkisins.
Netanyahu tekur
við fjármálunum
Jerúsalem. AFP.
STJÓRNVÖLD í Norður-Kóreu
hafa látið ræsa að nýju kjarnaofn í
litlu tilraunaveri sem kennt er við
Yongbyon og segja að það hafi verið
nauðsynlegt vegna orkuskorts í
landinu. Sérfræðingar Bandaríkja-
stjórnar álíta hins vegar að mark-
miðið sé að nota plúton sem verður
til við framleiðsluna til að smíða
kjarnorkusprengju á stærð við þá
sem lagði Hiroshima í rúst. Talsmað-
ur Alþjóðakjarnorkumálastofnunar-
innar, IAEA, Melissa Fleming, sagði
hana ekki enn hafa fengið staðfest-
ingu á að ofninn hefði verið ræstur.
En ef það væri rétt myndi stofnunin
fordæma aðgerðina sem væri gróft
brot á alþjóðasamningum um bann
við útbreiðslu kjarnavopna sem
norðanmenn hafa gerst aðilar að.
Óljóst er hvenær ofninn var ræst-
ur, líklega fyrir nokkrum dögum.
Njósnahnettir Bandaríkjamanna
munu á miðvikudag hafa tekið
myndir af brúnum reyk sem leggur
frá ofni sem er ræstur og þá hafi
fengist staðfesting á aðgerðum
N-Kóreumanna. Enn hafa N-Kóreu-
menn ekki ræst mun stærri ofn í
öðru veri sem getur framleitt
kjarnakleyft efni í fimm til sex
sprengjur á nokkrum mánuðum með
því að endurvinna kjarnorkuelds-
neyti. Fylgst verður vel með því sem
þar gerist á næstunni.
Forsætisráðherra Suður-Kóreu,
Goh Kun, sagðist ekki enn hafa feng-
ið staðfest að ofninn hefði verið ræst-
ur. Hann minnti á að Roh Moo-hyun
forseti hefði sagt að kjarnorku-
vopnaáætlun norðanmanna væri „al-
varleg ógnun“ og skipti miklu að
leysa deilurnar um hana með frið-
samlegum hætti.
Bandaríkjamenn segja að norðan-
menn vilji með því að ræsa ofninn og
öðrum ögrunum síðustu daga þvinga
stjórn George W. Bush Bandaríkja-
forseta til að verða við kröfum
kommúnistastjórnarinnar um sér-
stakan, tvíhliða griðasamning. Einn-
ig vilji þeir þvinga Bandaríkjamenn
til að veita norðanmönnum aukna að-
stoð, m.a. olíu og korn.
Norður-Kór-
eumenn ræsa
kjarnaofn
Talið er að árleg plútonframleiðsla
ofnsins nægi í eina kjarnorkusprengju
Washington. AP, The Washington Post.
VERSLANIR og fyrirtæki á
Vesturlöndum keppa nú æ
meira um hylli þeirra sem búa
einir, að sögn norska blaðsins
Aftenposten. Í Ósló er víða
hægt að kaupa kjöt, fisk og súp-
ur í umbúðum sem miðaðar eru
við að einn sitji að snæðingi en
ekki kjarnafjölskyldan hefð-
bundna.
Framleiðendur á heimilis-
tækjum eru einnig farnir á
stúfana. Boðnir eru litlir kæli-
skápar, uppþvottavélar í undir-
stærð og í auglýsingum minnt á
að tækin henti „litlum“ fjöl-
skyldum. Verslanakeðjan Ikea
hefur sent frá sér auglýsinga-
bæklinga sem eiga að höfða til
einstæðra mæðra og í London
og París eru veitingahús sem
sérhæfa sig í þjónustu fyrir þá
sem vilja borða einir.
„Rómantík hjónabandsins er
að visna. Margt ungt fólk telur
ekki að sambúðarformið henti
því. Það sér hvernig skilnaðar-
tíðnin hækkar – og velur að búa
eitt,“ segir Trond Blindheim
hjá Markaðsháskóla Noregs.
Slegist um
einhleypa