Morgunblaðið - 28.02.2003, Blaðsíða 38

UMRÆÐAN
38 FÖSTUDAGUR 28. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
RIDDARAR ríða ritfákum sínum
á síðum blaðanna þessa dagana.
Sumir hinna minni spámanna láta
sér nægja smáfýluköst og sparðatín-
ing. En spámenn hinir meiri flagga
meistaragráðum í allskonar vísind-
um og veifa gunnfánum gamalla úr-
eltra hugsjóna. Það er fallegt og fjöl-
skylduvænt að halda uppi
fortíðarsósíalisma áa sinna, en gagn
er að því ekkert, í samfélagsumræðu
nútímans.
Sálarháski sósíalistans
og reiðlistin!
Þrátt fyrir „meistaragráður“ í
hinu og þessu, er sprenglærður
gráðuhaldarinn dauðhræddur við
þingmanninn, Halldór Blöndal.
Hræddastur er hann þó við reið-
kunnáttu Blöndals, óttast mjög að
Blöndal „þekki ekki nútímann þó
hann kæmi ríðandi heim í hérað“.
Meistarinn þarf ekki að óttast kunn-
áttu Blöndals á tengslum manns og
hests. Því Blöndal þekkir vissulega
hvort menn koma ríðandi á fögrum
fákum gangliprum, eða hvort þeir
koma skröltandi á skældum ösnum.
Blöndal veit hvað góðir reiðmenn
þurfa að hafa til brunns að bera, til
að komast áfram, komast í áfanga.
Meistarinn skilur ekki, að hans eigin
vankunnátta í reiðlistinni endur-
speglast í því, að hann heldur að
hann geti riðið inn í nútímann, söngl-
andi gamla úrelta baráttusöngva for-
feðra sinna, með asna eina til reiðar.
Nei, hvorki er það fögur reið né far-
sæl!
Á forsætisráðherraefni
ekki betra skilið?
Forsætisráðherraefni meistarans
klappar honum vart á kollinn fyrir
hugmyndir hans um, að gamall út-
dauður Alþýðuflokkur hafi verið hér
einhver bjargvættur. Vissulega var
flokkurinn bjargvættur margra
embættis- og stjórnmálamanna, sem
ylja sér nú við þægileg embætti á
kostnað almennings. En fortíðar-
hyggja meistarans snertir forsætis-
ráðherraefnið hans lítt. Hún vermdi
ekki bekki Alþýðuflokksins og hafa
fáir haft jafnmikla skömm á þeim
flokki, í orði og æði, og ráðherraefnið
sjálft.
Er nú orðinn munur
á kúk og skít?
Meistarinn grætur mjög að nafn-
greind fyrirtæki: Eimskip, Shell og
Flugleiðir skuli vera til. Á sama tíma
sér meistarinn ástæðu til að minnast
annarra nafngreindra fyrirtækja:
Baugs, Jóns Ólafssonar og einhverra
Baugsfeðga, og segir orðrétt í
tengslum við þau: „Það er áhyggju-
efni þegar almenningur velkist í vafa
um réttmæti eða raunverulegar
ástæður þess að ríkisstofnanir geri
aðför að fyrirtækjum.“
Öll þessi fyrirtæki (utan Flug-
leiða) voru skoðuð af ríkisstofnun-
um. Var það aðför? Var svo skipað
fyrir? Af einhverjum vondum óvin-
um? Óvinum hverra? Hver stóð upp
og gerðist málsvari sumra fyrir-
tækja en annarra ekki? Hver er að
búa til pólítískar fyrirtækjablokkir í
þessari umræðu?
Glæpir Stalíns og þeirra kumpána,
afhroð og endalok Alþýðuflokksins
og svikin við Bandalag jafnaðar-
manna skulu gleymast á altari vel-
gengni í skoðanakönnunum árið
2003. Það er rétt að vera ekki að
velta sér upp úr þessum sárum
vinstri manna. En að efast um heið-
arleika, dugnað og reiðkunnáttu
Halldórs Blöndal er aðalmálið.
Já, kjósum um það! Þá kvíði ég
engu um úrslitin.
Gráður í
gífuryrðum!
Eftir Sigurjón
Benediktsson
„Blöndal
veit hvað
góðir reið-
menn þurfa
að hafa til
brunns að bera …“
Höfundur er bara með eina
meistaragráðu í tannlækningum.
NÚVERANDI staða í íslensku
efnahagslífi er um margt sérstök.
Mikill slaki er í efnahagslífinu og at-
vinnuleysi umtalsvert. En innan fárra
missera má búast við að framkvæmd-
ir við álver og virkjanir valdi aukinni
þenslu og jafnvel ofþenslu í hagkerf-
inu. Fyrir einu ári börðumst við fyrir
því að krónan styrktist og náðum
verulegum árangri. Nú horfumst við í
augu við þann vanda, að krónan er
orðin of sterk og sumir spyrja hvort
við þurfum að fara að krefjast þess að
gengi krónunnar sé veikt, svo hægt sé
að verja störf og launakjör.
Með því að viðhalda sterkri krónu
er verið að skerða samkeppnishæfni
íslenskra fyrirtækja sem starfa á
samkeppnis- og útflutningsmarkaði.
Áhrifin af sterkri krónu eru til
skamms tíma þau að innflutnings-
verðlag lækkar og það dregur úr
verðbólgu. Við það eykst kaupmáttur
launa og staða þeirra sem eru með at-
vinnu batnar. Tekjur útflutnings-
greina dragast saman vegna styrks
krónunnar og samkeppnisgreinarnar
lenda í svipaðri stöðu. Lakari staða
þessara greina mun óhjákvæmilega
leiða til samdráttar á vinnumarkaði,
enda höfum við verið að upplifa vax-
andi atvinnuleysi.
Sú innspýting sem ríkisstjórnin er
að spila út, m.a. að kröfu verkalýðs-
hreyfingarinnar, er til þess fallin að
styrkja krónuna enn frekar. Í kjölfar
þess hafa sumir sett fram þá skoðun
að hag launamanna væri líklega best
borgið, ef sem flestir þeirra sem vinna
við uppbyggingu Kárahnjúka og ál-
vers í Reyðarfirði verði erlendir. Þá
munu framkvæmdirnar hafa sem
minnst áhrif á íslenskt efnahagslíf og
ekki myndast illviðráðanlegur slaki
og atvinnuleysi þegar framkvæmdun-
um lýkur 2007. Miðaldra fólk man vel
hvað gerðist þegar byggingu álvers-
ins í Straumsvík og Búrfellsvirkjun
lauk 1969 og iðnaðarmenn flúðu í
tugavís til Norðurlanda.
Haldi krónan áfram að styrkjast
geta vandamál í ákveðnum greinum
orðið það stór að leiðrétta verði
rekstrarumhverfi þeirra með því að
lækka laun, ef verja á störfin. Jafnvel
að horfast í augu við þennan vanda í
næstu kjarasamningum. Verulegar
líkur eru á því að við verðum í þessari
stöðu 2007 þegar framkvæmdum lýk-
ur. Það mætti skilja orð mín þannig
að ég sé að undirbúa kröfugerð um
lækkun launa. En við hljótum að
beina sjónum okkar að þeirri hag-
stjórn sem við búum við. Hagstjórn
sem leiðir til þess að það sé betra að
sem flestir erlendir starfsmenn séu
hér á landi, á meðan Íslendingar búa
við atvinnuleysi.
Það eru spennandi tímar framund-
an og hagvöxtur mun vaxa. Eigum við
að sitja með hendur í skauti og láta
Seðlabankann um vextina og ríkis-
valdið um gengi krónunnar? Það er
full ástæða til þess að árétta það að
við erum ekki að panta gengislækkun.
Við höfum síðan 1990 kallað á stöð-
ugleika og lagt mikið af mörkum til
þess að það verði og gerum það
áfram. Við höfum hafnað kollsteypu-
aðferðinni. Sú stefna sem við höfum
barist fyrir hefur skilað okkur stöð-
ugri kaupmáttaraukningu. Við börð-
umst fyrir styrkingu krónunnar, því
marki er náð, frekari styrking er
óþörf, hún er óheppileg. Stjórn hag-
kerfisins verður að taka mið af því.
Núverandi hagstjórn virðist frekar
auka á þennan þrýsting.
Erum við að búa til atvinnu-
tækifæri fyrir aðra?
Eftir Guðmund
Gunnarsson
Höfundur er formaður Rafiðn-
aðarsambands Íslands.
„Við börð-
umst fyrir
styrkingu
krónunnar,
því marki er
náð, frekari styrking er
óþörf, hún er óheppi-
leg.“
Í MORGUNBLAÐINU 21. febr-
úar sl. er sagt frá því að nefnd á veg-
um umhverfisráðuneytisins hafi lagt
til að tekið verði upp gistináttagjald
til uppbyggingar og eflingar fjöl-
sóttra ferðamannastaða á Íslandi.
Gjaldið yrði innheimt af þeim sem
selja gistingu á Íslandi. Samtök
ferðaþjónustunnar, sem hafa harð-
lega mótmælt þessari hugmynd,
sendu strax fyrirspurn í umhverfis-
ráðuneytið um téða nefnd, hverjir
hefðu átt sæti í henni og óskuðu eftir
nánari niðurstöðum hennar. Þá kom í
ljós að hugmyndir þessar eru sóttar í
skýrslu nefndar sem lauk störfum ár-
ið 1999 og Samtök ferðaþjónustunnar
áttu aðild að. Þar hafnaði meirihluti
nefndarinnar gistináttagjaldi! Það
voru aðeins fulltrúar umhverfisráðu-
neytis og Náttúruverndar sem lögðu
til að málið yrði skoðað. Það er því
rangt að einhver tiltekin nefnd hafi
lagt þetta til.
Yfirlýsing umhverfisráðherra í
fjölmiðlum um að gistináttagjaldið sé
í anda auðlindagjalds í sjávarútvegi
er fráleit, þ.e. að þeir sem vilji nýta
náttúruna greiði fyrir það. Stór hluti
gesta á hótelum landsins, bæði Ís-
lendingar sem útlendingar, nýta ekki
náttúru landsins, þ.e. gestir sem hér
eru eingöngu á fundum og ráð-
stefnum, í borgarferðum, verslunar-
ferðum, viðskiptaferðum, í opinber-
um erindagjörðum o.s.frv. Hér er því
um að ræða hugmynd að frekari
skattlagningu ferðaþjónustufyrir-
tækja sem er ekki í neinum tengslum
við ráðstöfun fjárins. Í ofangreindri
umfjöllun í Morgunblaðinu segir um-
hverfisráðherra að í Danmörku sé
slíkur gistináttaskattur að upphæð
kr. 350. Samkvæmt upplýsingum
sem SAF hafa fengið frá HORESTA,
danska hótel- og veitingasamband-
inu, er enginn gistináttaskattur inn-
heimtur í Danmörku heldur er þar
innheimtur almennur umhverfis-
skattur, sem hefur ekkert með gisti-
nætur að gera, og rennur beint í rík-
iskassann án nokkurrar merkingar.
Þó hafa sum hótel í Danmörku deilt
skattinum niður á gistinætur og látið
hann koma fram í verðlistum sínum
til að gestir sjái hversu mikið ríkið
tekur til sín.
Hugmyndir sem þessar eru í hróp-
andi mótsögn við þá stefnu ríkis-
stjórnar Íslands að reyna að fjölga
erlendum ferðamönnum til Íslands
því frekari skattlagning gerir Ísland
dýrara og vanhæfara í samkeppni við
önnur lönd. Nefna má nýlegar hug-
myndir Halldórs Ásgrímssonar utan-
ríkisráðherra, sem er samráðherra
umhverfisráðherra, um lækkun far-
þegaskatta einmitt í því skyni að létta
álögum af ferðaþjónustufyrirtækjum
svo fjölga megi erlendum ferðamönn-
um. Veit vinstri höndin ekki hvað sú
hægri gjörir?
Innheimta gistináttagjalds yrði
fyrirsjáanlega erfið en starfsfólk
Hagstofu Íslands hefur upplýst okk-
ur um að mjög erfiðlega gangi víða að
innheimta upplýsingar um gistinæt-
ur, sérstaklega hjá smærri gististöð-
um og sumir senda alls engar upplýs-
ingar og hefur það skekkt alla
hagtölugerð í þessari atvinnugrein.
Það verður varla við því að búast að
þessi skil komist í lag ef skattleggja á
hverja gistinótt. Þetta verður því enn
einn skatturinn sem skilur á milli
þeirra sem fara að lögum og reglum
og þeirra sem gera það ekki.
Það er undarleg hugmynd að ætla
að innheimta skatta vegna afnota af
auðlindinni eingöngu af ferðaþjón-
ustunni. Stendur til að innheimta
slíkt gjald af öðrum atvinnugreinum,
t.d. landbúnaði og iðnaði? Að endingu
skal það ítrekað að ferðaþjónustan er
mjög skattlögð atvinnugrein og á
vegna þess í erfiðri samkeppni á al-
þjóðavettvangi þar sem rekstrarum-
hverfi er betra. Ef Ísland verður of
dýrt fara ferðamennirnir eitthvert
annað. Enn einn skatturinn er ekki
það sem greinin þarf.
Skattur á gistinætur
Eftir Ernu
Hauksdóttur
„Það er und-
arleg hug-
mynd að
ætla að inn-
heimta
skatta vegna afnota af
auðlindinni eingöngu af
ferðaþjónustunni.“
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samtaka ferðaþjónustunnar.