Morgunblaðið - 09.04.2003, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913 97. TBL. 91. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 9. APRÍL 2003 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
JACQUES Chirac Frakklandsforseti ítrekaði í
gær að hann teldi að Sameinuðu þjóðirnar (SÞ)
ættu að gegna „lykilhlutverki“ við endurreisn
Íraks þegar átökum þar lyki.
Þessi yfirlýsing forsetans barst skömmu eftir að
George W. Bush Bandaríkjaforseti og Tony Blair,
forsætisráðherra Bretlands, höfðu lagt á það
áherslu á sameiginlegum blaðamannafundi á
Norður-Írlandi að Sameinuðu þjóðirnar hefðu
„mjög mikilvægu hlutverki“ að gegna við endur-
reisn Íraks. Í yfirlýsingu Chiracs sagði að Samein-
uðu þjóðirnar „einar“ gætu stýrt uppbyggingu á
öllum sviðum samfélagsins í Írak.
Skýrt var frá því í gær að Kofi Annan, fram-
kvæmdastjóri SÞ, myndi síðar í vikunni eiga fund
með þeim Chirac, Gerhard Schröder Þýskalands-
kanslara og Vladímír Pútín Rússlandsforseta í Pét-
ursborg í Rússlandi. Stjórnmálaleiðtogar þessir
fóru fyrir fylkingu þeirri sem lagðist gegn hernaði í
því skyni að koma stjórn Saddams Husseins frá
völdum í Írak. Í gærkvöldi var frá því greint að
þessum fundi um endurreisn Íraks hefði verið
frestað en Annan myndi ræða við leiðtoga ESB-
ríkja í Aþenu 17. þessa mánaðar.
SÞ verði í
„lykilhlutverki“
BRYNDREKAR Bandaríkja-
manna og íraskur liðsafli háðu í
gær harða bardaga á bökkum
Tigris-fljóts í miðborg Bagdad.
Herstjórn Bandaríkjamanna
sagði að sótt væri inn í miðborgina
úr tveimur áttum og bardagar
geisuðu víða. Á sama tíma og
fregnir bárust af því að átökin í
Bagdad væru komin á nýtt stig
lýstu þeir George W. Bush, forseti
Bandaríkjanna, og Tony Blair,
forsætisráðherra Bretlands, yfir
því að dagar Saddams Husseins á
valdastóli væru senn taldir.
Bandarísk brynsveit sem haldið
hafði til á um þriggja ferkílómetra
stóru svæði í miðborg Bagdad frá
því snemma á mánudag sótti í gær
yfir helstu brúna yfir Tigris-fljót.
Þar á bakkanum á móti hafði
íraskur liðsafli haldið uppi árásum
á Bandaríkjamennina. Orrustan
var geysilega hörð. Bandaríkja-
menn kölluðu til herþotur og þyrl-
ur sem gerðu árásir í lágflugi á
íraska liðsaflann. Virtust banda-
rísku sveitirnar í gærkvöldi hafa
náð brúnni á sitt vald. Sprengjum
var dreift yfir skipulagsráðuneyt-
ið og leysistýrðar sprengjur
hæfðu höfuðstöðvar Baath-flokks-
ins og upplýsingaráðuneytið.
Í orrustu gærdagsins féllu þrír
erlendir fréttamenn, allir að því er
virtist fyrir sprengjukúlum
Bandaríkjamanna. Herstjórn
bandamanna sagði „hörmuleg
mistök“ hafa verið gerð. Mikil
reiði ríkti meðal fréttamanna í
Írak í gær sökum þessa.
Auk bardaga í miðborginni og
gagnsóknar Íraka þar sóttu
bandarískar bryndeildir inn í mið-
borgina úr norðvestri og suð-
austri. Bandaríski liðsaflinn fór í
gær um hverfi sem einkum eru
byggð shía-múslimum og sagði
fréttamaður BBC að fólkið hefði
almennt sýnt innrásarhernum
vinsemd. Þá tóku Bandaríkja-
menn Rasheed-herflugvöllinn
suðaustur af Bagdad.
Hörð mótspyrna en
lítt samhæfð
Herstjórn bandamanna sagði
Íraka víða veita harða mótspyrnu
en óskipulagða, skipanir væru
sýnilega enn gefnar en þær væru
„lítt samhæfðar“. Mohammad
Saeed Sahhaf, upplýsingaráð-
herra Íraks, lýsti hins vegar yfir
því í gær að innrásarliðið í mið-
borginni hefði verið umkringt.
„Annaðhvort gefast þeir upp eða
þeir stikna í skriðdrekum sínum.“
Tony Blair, forsætisráðherra
Bretlands, reyndist ekki sammála
þessu mati ráðherrans er hann
lýsti yfir því á blaðamannafundi
með George W. Bush Bandaríkja-
forseta á Norður-Írlandi að dagar
Saddams Husseins Íraksforseta á
valdastóli væru senn taldir. „Vald
Saddams heyrir brátt sögunni til,“
sagði Blair.
Tangarsókn í átt að
miðborg Bagdad
AP
Bandarískir landgönguliðar flytja á brott Íraka, sem særðist í skothríð á bifreið hans í Bagdad í gær.
Írakar verjast
af hörku en að-
gerðir þeirra
eru sagðar lítt
samhæfðar
ÁFRAM miðaði í samkomulagsátt á samningafund-
um EFTA-ríkjanna og Evrópusambandsins í
Brussel í gær. Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins eru flest meginatriði varðandi aðlögun
EES-samningsins að stækkun ESB, sem að Íslandi
snúa, frágengin. Ýmsir endar eru þó óhnýttir og er
samningafundur boðaður á morgun, fimmtudag, til
að reyna að ljúka málinu.
Greiða 20 milljarða í þróunarsjóði
Samkvæmt heimildum Morgunblaðsins hefur
náðst samkomulag um að EFTA-ríkin greiði sam-
tals um 234 milljónir evra, eða 19,6 milljarða króna,
í þróunarsjóði fyrir fátækari ríki ESB. Þar af greið-
ir Ísland um 6 milljónir evra, um 500 milljónir
króna, en Noregur greiðir 228 milljónir evra, yfir 19
milljarða. Þannig er hlutur Íslands í greiðslunum
um 2,5% en Noregs 97,4%. Til samanburðar má
geta þess að á síðasta ári greiddi Ísland rúmlega
5% kostnaðar EFTA-ríkjanna við EES-samstarfið
en Noregur rúmlega 94%.
Hvað varðar tolla á sjávarafurðir, er samkomu-
lag um breytingu á tollflokkum, sem hefur í för með
sér að svokölluð síldarsamflök, fersk eða fryst,
verða tollfrjáls á Evrópska efnahagssvæðinu. Að
óbreyttu hefði lagzt á þau 15% tollur við inngöngu
Austur-Evrópuríkja í ESB, en síldarsamflökin eru
ein mikilvægasta afurðin, sem Ísland flytur út til
landa Austur-Evrópu. Að auki hefur samizt um toll-
frjálsan innflutningskvóta, byggðan á meðalvið-
skiptum síðustu ára, fyrir fleiri sjávarafurðir sem
bera tolla samkvæmt bókun 9 við EES-samninginn,
t.d. heilfrysta síld, makríl o.fl. Samkvæmt upplýs-
ingum blaðsins er krafa ESB um heimild til fjár-
festinga í íslenzkum og norskum sjávarútvegi ekki
lengur til umræðu.
Fundir um stöðu mála í dag
Samningafundir stóðu með hléum í Brussel í all-
an gærdag og fram á kvöld. Gert er ráð fyrir að í
dag verði haldinn fundur um stöðu mála í nefnd
fastafulltrúa aðildarríkja ESB í Brussel (CORE-
PER) og að samninganefndir EFTA-ríkjanna hafi
jafnframt samráð við ríkisstjórnir sínar um stefn-
una á lokasprettinum. Á morgun er svo stefnt að
samningafundi ESB og EFTA, þar sem reyna á að
reka smiðshöggið á samninga.
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra gerði rík-
isstjórninni og utanríkismálanefnd Alþingis grein
fyrir stöðu viðræðnanna í gær.
Samkomulag um megin-
atriði í EES-viðræðum
Samningafundur
boðaður á morgun
AÐ minnsta kosti sjö Palest-
ínumenn voru drepnir og
hátt í 50 særðir í árás ísr-
aelska hersins á íbúðar-
hverfi í miðborg Gaza í gær-
kvöldi. Beittu Ísraelar F-16
orrustuþotum og Apache-
þyrlum, að því er palestínsk-
ir heimildarmenn tjáðu
AFP.
Saadi al-Arabit, héraðs-
höfðingi í Ezzedin al-Qass-
am-herdeildunum, vopnuð-
um armi Hamas-samtaka
múslima, var meðal þeirra
sem féllu í árásinni. Aðstoð-
armaður hans var einnig
drepinn. Konur og börn
voru meðal þeirra sem særð-
ust, en átta eru í lífshættu,
að sögn hjúkrunarfólks.
Sjö Palest-
ínumenn
drepnir
Gazaborg. AFP.
Stríð í Írak: Mikið mannfall í gagnsókn Íraka í Bagdad

Slapp Saddam Hussein naumlega? 15/18
ALÞJÓÐLEGAR hjálp-
arstofnanir segja að
mjög hafi gengið á
lyfjabirgðir og önnur
sjúkragögn í Bagdad
og sjúkrahús borg-
arinnar nái varla að
sinna þeim sem særst
hafi í bardögum og
árásum á borgina.
Talsmaður alþjóða-
nefndar Rauða kross-
ins sagði á blaða-
mannafundi í Genf í
gær að skurðlæknar og annað hjúkrunarfólk í
Bagdad ynnu allan sólarhringinn og lyf, þar á
meðal svæfingarlyf, umbúðir og önnur hjúkr-
unargögn væru brátt á þrotum.
Myndin sýnir hjálpargögn borin í hús í Amman
í Jórdaníu þaðan sem flytja á þau til Bagdad.
Reuters
Sjúkragögn
brátt á þrotum
♦ ♦ ♦