Morgunblaðið - 09.04.2003, Blaðsíða 23

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. APRÍL 2003 23
ÞAÐ eru orðin nokkur ár síðan píanóparið SteinunnBirna Ragnarsdóttir og Þorsteinn Gauti Sigurðs-son héldu síðast saman tónleika á tvö píanó. Ann-
ríki í öðru tónleikahaldi, ferðalög og dvöl erlendis, stofnun
tónlistarskóla er ærinn starfi og ekki mikill tími aflögu til
þess að viðhalda hefð sem þau byrjuðu á árið 1995 og buðu
upp á í fjögur ár. En nú skal aftur tekinn upp þráðurinn,
því í kvöld halda þau Steinunn Birna og Þorsteinn Gauti
tónleika í Salnum í Kópavogi þar sem þau leika þekkt verk
fyrir tvö píanó og hefjast tónleikarnir klukkan 20.
En þótt þau hafi ekki spilað píanótvennu um skeið, hafa
þau oft spilað fjórhent við ýmis tækifæri, „ef ekki finnst
nema einn flygill í húsinu,“ eins og þau segja.
Fyrir utan að vera meðal okkar fremstu píanóleikara í
dag, er ýmislegt sem tengir Steinunni Birnu og Þorstein
Gauta. Þau hafa þekkst frá því þau voru unglingar þegar
þau voru nemendur í píanóleik í Tónlistarskólanum í
Reykjavík. Bæði héldu þau til framhaldsnáms í Banda-
ríkjunum, hún til Boston, hann til New York og í dag
kenna þau bæði við Tónlistarskólann í Reykjavík – enda
segja þau hugmyndina að píanótvennu hafa vaknað á
kennarastofunni í þeim ágæta skóla.
„Okkur langaði bæði til þess að spila píanótvennu. Það
er til mjög mikið af tónlist sem er skrifuð fyrir tvö píanó,“
segja þau og bæta við eftir smáumhugsun: „Líklega á
hugmyndin sér lengri sögu í kollinum á okkur því þegar
við vorum í námi, lékum við okkur oft á hljóðfærið og spil-
uðum á tvö píanó. Einnig höfum við oft spilað hljómsveit-
arhlutann hvort fyrir annað þegar annað hvort okkar er til
dæmis að æfa fyrir einleikstónleika með hljómsveit.“
Á sér hefð á Íslandi
Það er ekkert sérstaklega algengt að tveir píanóleik-
arar taki sig til og bjóði upp á það litbrigði í tónleikaflór-
unni sem píanótvenna er, segja þau Steinunn Birna og
Þorsteinn Gauti og rifja upp tónleika Halldórs Haralds-
sonar og Gísla Magnússonar, sem voru starfandi sem pí-
anódúó fyrir meira en tuttugu árum.
„Ég held að samstarf þeirra hafi átt þátt í að kveikja í
okkur,“ segir Þorsteinn Gauti. „að minnsta kosti vorum
við bæði mjög opin fyrir þessum möguleika, því auðvitað
sóttum við tónleika þeirra – og ekki bara það. Ég fékk að
fletta fyrir Halldór og meira að segja slá nokkra tóna,“
segir Þorsteinn Gauti.
Auk þess að kynnast píanótvennu í æsku, ef svo má að
orði komast, forframaðist Þorsteinn Gauti enn frekar í
Bandaríkjunum, þar sem hann var hjá kennara sem nýtti
möguleika píanósins til hins ítrasta. „Hann leiddi saman
enn fleiri flygla, oft átta, en mest sextán að mig minnir og
lét þá þrjá nemendur leika á hvern flygil. Ég lenti einu
sinni í því að leika á slíkum tónleikum hjá honum.“
Þegar talið berst að þeirri einsemd sem undirbúningur
fyrir tónleika krefst, taka þau Steinunn Birna og Þor-
steinn Gauti undir það og segja það sérstaklega eiga við
píanóleik; þetta sé því mjög skemmtileg tilbreyting.
„Samt er öðruvísi að spila með sama hljóðfæri og maður
leikur sjálfur á, en til dæmis strengjum. Þetta er ekki eins
og að vera síamstvíburar, heldur eineggja tvíburar; það
heyrist alltaf bergmál af hinni röddinni og ef feilnóta heyr-
ist, veit enginn hvort okkar sló hana. Ef maður hefur ekki
tilfinningu fyrir hinum spilaranum, þá er þetta ill-
mögulegt,“ segir Steinunn Birna, „þetta er sérstök tilfinn-
ing og samruni þegar vel tekst til.“
Skeiðklukkan og hnífurinn
Á efnisskrá tónleikanna í kvöld eru Clair de Lune eftir
Debussy, Dolly suite op 56 eftir Fauré, Concertino fyrir
tvö píanó op 94 eftir Shostakovich, Ungverskir dansar 1,
2, 4, 5 og 8 eftir Brahms, kaflar úr Hnotubrjótnum eftir
Tchaikovsky og Scaramouche eftir Milhaud. Hvers vegna
einmitt þessi verk?
„Þar sem við erum að taka þráðinn upp aftur, ákváðum
við að spila uppáhaldsstykkin okkar. Til að byrja með voru
þau svo mörg að við vorum með efni í að minnsta kosti
tvenna tónleika. Enda skildum við ekkert í því hvað æfing-
arnar tóku langan tíma. Þá var skeiðklukkan tekin upp og
tíminn mældur, gripið til viðeigandi ráðstafana og efnis-
skráin skorin niður.
Þetta er efnisskrá sem allir þekkja, enda er stundum
mjög gaman að spila þakkláta tónleika. Það er gefandi
fyrir okkur og vonandi skilar spilagleðin sér til áheyrenda.
Hafið þið starfað saman sem einn hugur, frá því að þið
byrjuðuð að æfa saman árið 1995?
„Ja…ætli það hafi ekki brugðist okkur einu sinni. Það
var á fyrstu tónleikunum sem við héldum, þegar við tók-
um aukalagið og byrjuðum á því að spila sitthvort lagið,
eða réttara sagt, annað okkar byrjaði á 1. kafla, hitt á 3.
kafla verksins. Við sendum hvort öðru illt auga sem sagði:
„Ég er að byrja á réttum stað“ og salurinn sprakk úr
hlátri. Þetta hefur, sem betur fer, ekki komið fyrir okkur
aftur.“
Er auðveldara að spila saman tvö en eitt?
„Nei, það er erfiðara ef eitthvað er. Það er ekki eins og
við skiptum með okkur verkum. Þetta er hundrað prósent
viðbót en ekki fimmtíu prósent minnkun.“
Er ekkert á dagskrá hjá ykkur að gefa saman út geisla-
disk?
„Því ekki?“ segir Steinunn Birna um leið og hún lítur á
Þorstein Gauta sem segir: „Er það ekki bara.“ Svo líta þau
upp og segja: „Við ákveðum það bara hér og nú.“
Eins og að vera
eineggja tvíburar
Píanóleikararnir Steinunn Birna
Ragnarsdóttir og Þorsteinn Gauti
Sigurðsson halda píanótvennu-
tónleika í Salnum í Kópavogi í
kvöld. Þau sögðu Súsönnu Svav-
arsdóttur frá kynnum sínum og
samstarfi sem hefur staðið frá því
þau voru unglingar. Morgunblaðið/GolliSteinunn Birna og Þorsteinn Gauti í Salnum.
Súfistinn, Lauga-
vegi, kl. 20.30
Ferðalok eftir Jón
Karl Helgason kem-
ur út í dag. Af tilefn-
inu efnir bóka-
forlagið Bjartur til
umræðufundar um
þjóðargrafreitinn og
bein Jónasar Hall-
grímssonar. Framsögumenn eru Jón
Karl sem fjallar um bók sína og ræðir
sérstaklega hvers vegna þjóð-
argrafreiturinn var gerður í kjölfar
andláts Einars Benediktssonar árið
1940. Þá mun Adolf Friðriksson, for-
stöðumaður Fornleifastofnunar Ís-
lands, ræða um Þingvelli, forn-
leifafræði og skáldskap. Umræður að
framsögum loknum.
LHÍ, Skipholti 1, kl. 12.30 Arkitekt-
arnir Heba Hertervig, Hólmfríður
Jónsdóttir og Hrefna Björg Þor-
steinsdóttir í Arkibúllunni halda fyr-
irlestur um eigin verk og vinnuað-
ferðir. Sýndar verða nokkrar
samkeppnistillögur, auk Þjónustu-
húss í Nauthólsvík, sem tilnefnt er til
Mies van der Rohe-arkitektúrverð-
launanna fyrir hönd Íslands.
Listasafn Reykjavíkur – Hafn-
arhúsi kl. 20 Tvö erindi verða haldin
í tengslum við sýninguna Heilbrigði,
hamingja og friður – Sovésk vegg-
spjöld frá sjöunda og áttunda ára-
tugnum. Hið fyrra ber yfirskriftina
Sovésk áróðursveggspjöld frá upp-
hafi byltingar og til endaloka Sov-
étríkjanna sem Guðmundur Oddur
Magnússon, prófessor í grafískri
hönnun við LHÍ, flytur og hið síðara
Háð og hamingja sem Jón Ólafsson
heimspekingur og sagnfræðingur
flytur, en tvímenningarnir eru jafn-
framt sýningarstjórar sýningarinnar.
Bæjar- og héraðsbókasafnið, Sel-
fossi, kl. 20.30 Ruth Christie,
sagnakona frumbyggja í Kanada,
heldur fyrirlestur.
Í DAG

Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
Jón Karl
Helgason
Á AÐALFUNDI Félags íslenskra
leikara í fyrrakvöld tók Randver
Þorláksson við formennsku af Eddu
Þórarinsdóttur sem gegnt hefur
starfinu undanfarin 11 ár.
Randver sagði í samtali við Morg-
unblaðið að meginverkefni FÍL sé
nú sem áður að vinna að bættum
kjörum félagsmanna. „Ég hef einnig
sérstakan áhuga á því að bæta fé-
lagslegan þroska innan félagsins því
mér hefur fundist áhugi fyrir sam-
eiginlegri hagsmunabaráttu fara
dvínandi undanfarin ár.“
Aðspurður hvaða mál sé brýnast
fyrir stjórn FÍL segir Randver að
málefni Leikfélags Akureyrar og
Leikfélags Reykjavíkur hljóti að
vera stærstu áhyggjuefnin.
„Ástandið hjá LR er slæmt því
þar vantar fé til rekstrar leikhúss-
ins. Við höfum átt í viðræðum við
borgarfulltrúa því ástandið er mjög
alvarlegt og virðist að óbreyttu
stefna í að um enn fleiri uppsagnir
verði að ræða en þegar er orðið.
Okkar hlutverk er meðal annars að
gæta þess að föstum stöðum leikara
við leikhúsin fækki ekki. Vonandi
tekst að leysa
þetta.
Einnig blasir
gríðarlegur
vandi við Leik-
félagi Akureyr-
ar, því að
óbreyttu stefnir
í að leikhúsið
verði lagt niður í
haust.“
Randver segir
að auk kjarabaráttunnar sé hlut-
verk félagsins á hverjum tíma að
stuðla að betri leiklist í landinu.
„Það er vettvangur þessa félags og
við gerum það kannski best með því
að reyna að bæta kjör þeirra sviðs-
listamanna sem eru innan okkar vé-
banda. Við störfum í nokkrum deild-
um þar sem eru óperusöngvarar,
listdansarar, leikarar og leikmynda-
hönnuðir. Fyrir hönd þessara lista-
manna gerum við samninga við
RÚV, Íslensku óperuna, Þjóðleik-
húsið, Borgarleikhúsið og Leikfélag
Akureyrar,“ segir Randver Þorláks-
son, nýkjörinn formaður Félags Ís-
lenskra leikara.
Randver kjörinn
formaður FÍL
Randver
Þorláksson
Ein mynd segir meira
en þúsund orð
Nýja NOKIA digital VGA
MYNDAVÉLIN fyrir MMS NOKIA
síma Á TILBOÐI.
Þú smellir af og myndin er til-
búin í símanum til sendingar
hvert sem er, aftur og aftur.
Bættu við nokkrum velvöldum
orðum og skilaboðin þín eru
alveg á tæru.
Vélin vegur aðeins 60 grömm,
hún er tengd um höfuðsettið í
símann og er því ávallt til reiðu.
Komdu í Ármúlann og upplifðu tækniundrið
NOKIA MMS símarnir eru:
5100, 6100, 6610, 6800 og 7210
Ármúla 26 • S. 522 3000 • hataekni.is