Morgunblaðið - 09.04.2003, Blaðsíða 16

STRÍÐ Í ÍRAK
16 MIÐVIKUDAGUR 9. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BANDARÍKJAMENN áforma að
komið verði á bráðabirgðastjórn, sem
fari með völd í Írak eftir að átökum
lýkur. Sú stjórn hefur ekki verið
kynnt enn, en ljóst er að Jay Garner,
herforingi úr Bandaríkjaher, sem
kominn er á eftirlaun, mun veita
henni forustu undir umsjá bandaríska
varnarmálaráðuneytisins. Haft var
eftir talsmanni Tonys Blairs, for-
sætisráðherra Bretlands, að Garner
sæi fyrir sér að bráðabirgðastjórnin
hefði hlutverki að gegna í um 90 daga
og þá yrði hafist handa við að færa
völdin í hendur íraskrar bráðabirgða-
stjórnar, sem myndi endurspegla fjöl-
breytni írösku þjóðarinnar.
Garner þekkir þá fjölbreytni og
togstreitu, sem henni getur fylgt, af
eigin raun. Hann hafði umsjón með
því að koma á röð og reglu í norður-
hluta Íraks eftir Persaflóastríðið árið
1991. Þegar uppreisnin gegn Saddam
Hussein eftir að stríðinu lauk var
brotin á bak aftur flúðu Kúrdar þús-
undum saman til fjalla af ótta við
hefndaraðgerðir Írakshers. Hlutverk
Garners var meðal annars að véla
íraska herinn til að draga sig til baka
og sjá flóttafólkinu fyrir vistum á
meðan það var á leið heim á nýjan
leik. Í tímaritinu Business Week er
því lýst hvernig Garner skarst í leik-
inn þegar kúrdískir skæruliðar hugð-
ust ná óbreyttum borgurum á vald
sitt og tókst að koma í veg fyrir það.
Fyrir þetta og önnur afskipti varð
hann vel liðinn og fyrir vikið tók hóp-
ur flóttamanna hann eitt sinn og bar á
herðum sér í viðurkenningarskyni.
Garner er náinn vinur Donalds H.
Rumsfelds, varnarmálaráðherra
Bandaríkjanna, og George Bush for-
seti hefur ákveðið að setja hann í
borgaralegt forustuhlutverk við hlið
Tommys Franks herforingja. Hlut-
verk Garners verður m.a. að sjá um
dreifingu á matvælum og lyfjum, olíu-
vinnslu og -út-
flutning og
hreinsun á liðs-
mönnum Baath-
flokksins úr
stjórnkerfinu.
Í Business
Week segir að
Garner hafi þeg-
ar gert áætlun
um það hvernig
koma eigi á ganghæfu samfélagi úr
leifum stofnana, sem fyrir eru í Írak,
en hefur ekki viljað greina frá henni.
Hann hefur einnig reynt að sannfæra
hjálparstofnanir og alþjóðlegar stofn-
anir um að hann muni ekki útiloka
þær, en hins vegar hafa þær ekki
fengið að vita hvað hann hyggst fyrir.
Vitað er að Garner hyggst ganga
eins hratt til verks og mögulegt sé
þannig að hægt sé að koma valda-
taumunum í hendur íraskri bráða-
brigðastjórn sem fyrst. Sagt er að
hann hyggist skipta landinu í þrennt
og yfir hverjum hluta verði Banda-
ríkjamaður, sem heyri undir hann. Að
auki muni hann skipa þrjá aðstoðar-
menn. Einn til að sinna uppbyggingu,
annan stjórnunarstörfum og þann
þriðja hjálparstörfum. Einnig eigi að
stofna ráðgjafarnefnd Íraka, sem bú-
settir hafa verið erlendis, og Íraka,
sem hafa dvalist í Írak, en ekki sýnt
Saddam hollustu.
Garner er sagður mæta tortryggni
víða í arabaheiminum vegna tengsla
við Ísrael. Fyrir þremur árum und-
irritaði hann yfirlýsingu frá stofnun,
sem nefnist Jewish Institute for Nat-
ional Security Affairs, þar sem Ísr-
aelsstjórn er hrósað fyrir það hvernig
tekið hafi verið á uppreisn Palestínu-
manna, intifada. Hann var stjórnar-
formaður fyrirtækisins SY Techno-
logy, sem heyrir undir L-3
Communications Holdings Inc., og
vann þá náið með ísraelskum öryggis-
yfirvöldum að því að smíða og setja
upp eldflaugavarnarkerfið Arrow.
Einnig hefur verið til þess tekið að í
Persaflóastríðinu gegndi Garner
meðal annars því hlutverki að setja
upp Patriot-flaugar til að verja Ísr-
aela gegn Scud-flaugum Saddams
Husseins. Hann bar vitni á Banda-
ríkjaþingi og sagði að Patriot-flaugin
hefði skilað árangri, en löngu síðar
greindu embættismenn í bandaríska
varnarmálaráðuneytinu frá því að
flaugin hefði verið misheppnuð. Bus-
iness Week segir að í þetta skipti
muni Garner ekki geta fegrað at-
burðarásina, allur heimurinn muni
fylgjast með því hvernig honum farist
verkið úr hendi.
Hyggst færa völd í
hendur Íraka sem fyrst
Jay Garner
Jay Garner mun leiða bráðabirgðastjórn í
Írak. Hann hlaut lof fyrir samstarf með
Kúrdum fyrir 12 árum, en náin tengsl við
Ísrael gætu orðið tilefni til tortryggni.
BANDARÍSK herþota af
gerðinni A-10 Thunderbolt
hrapaði til jarðar skammt
fyrir utan Bagdad í gær.
Flugmaðurinn komst lífs af
en Vincent Brooks, hershöfð-
ingi og einn helsti talsmaður
herstjórnar bandamanna,
sagði að svo virtist sem Írak-
ar hefðu skotið flugvélina nið-
ur með loftvarnareldflaug.
Heimildarmaður AFP-
fréttastofunnar sagði að flug-
vélin hefði orðið fyrir eldflaug
yfir Bagdad. Flugmaðurinn
hefði flogið vélinni yfir Tigr-
is-fljótið og stokkið út í fall-
hlíf. Vélin hefði hrapað til
jarðar skammt fyrir utan
borgina og flugmanninum
verið bjargað.
Flugvél þessarar gerðar
sást gera a.m.k. þrívegis
árásir á byggingar í miðborg
Bagdad snemma í gærmorg-
un. Dreifði hún meðal annars
sprengjum yfir ráðuneyti
skipulagsmála. Ekki var vitað
hvort hér ræddi um flugvél-
ina sem síðar hrapaði.
Flugvél
skotin
niður yfir
Bagdad
Bagdad. AFP.
HARÐNANDI átök í Bagdad hafa
valdið því að sjúkrahús eru nú yf-
irfull. Flestir sem þangað leita eru
þó með minniháttar sár en fátt er
vitað með vissu um manntjónið.
Rafmagn er farið af miklum hluta
borgarinnar en sjúkrahús bjargast
mörg við neyðarrafstöðvar. Vatns-
skortur er farinn að gera vart við
sig enda ganga dælustöðvar fyrir
rafmagni.
Stjórnvöld hafa reynt að koma í
veg fyrir fjöldaflótta með út-
göngubanni á nóttunni. En liðs-
menn AFP-fréttastofunnar segja að
hundruð fjölskyldna reyni að aka í
fólksbílum, vörubílum og á drátt-
arvélum austur á bóginn til út-
hverfanna eða út úr Bagdad, bar-
dagarnir hafa verið mestir í
vesturhverfunum. Farartækin eru
hlaðin dýnum, eldhúsáhöldum og
mat. „Ég er að loka húsinu og ætla
að fara burt með fjölskyldu mína á
öruggari stað. Ég ætla að koma
öðru hverju aftur og sjá hvort allt
sé í lagi,“ sagði Ali Rishek, 53 ára
gamall karlmaður, áður en hann ók
burt með eiginkonu sinni og þrem
börnum.
AP
Írösk kona grætur í örvinglan eftir að hafa komið á al-Kindi-spítalann í Bagdad með særðan eiginmann og son.
AP
Írakar flýta sér með særðan mann á spítala í Bagdad í gær. Sjúkrahús í borginni eru sögð vera orðin yfirfull.
Íbúar Bagdad reyna
að komast burt
Reuters
Íraki fylgist með særðum syni sínum á sjúkrahúsi í Bagdad.