Morgunblaðið - 17.05.2003, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 17.05.2003, Blaðsíða 12
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF 12 LAUGARDAGUR 17. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ JACK Welch, fyrrum forstjóri bandaríska stórfyrirtækisins Gener- al Electrics, GE, ræddi við áhorfend- ur úr íslensku viðskiptalífi í troðfull- um ráðstefnusal Nordica hótels gær. Síðar um daginn ræddi hann við MBA nemendur Háskólans í Reykja- vík, starfsfólk skólans og boðsgesti, einnig fyrir fullum sal af fólki. Við það tækifæri sagði hann að fyrirtæki þyrftu að vera eins og háskóli, þar sem fólk væri sífellt að læra og þroskast. Fyrirlestrar Welch, sem hann vill fremur kalla samræður, voru langt frá því að vera formlegir. Forstjórinn fyrrverandi sat, í báðum tilfellum, í hægindastól á sviðinu og ræddi hásri röddu við gesti undir stjórn Strat- fords Sherman, ráðgjafa og fyrrver- andi blaðamanns bandaríska við- skiptatímaritsins Fortune til 20 ára, en eins og kom fram á öðrum fyr- irlestranna eru þeir tveir góðir vinir og Sherman hefur fylgst vel með Welch og hans starfi um árabil. Spádómar eru bull Við bæði þessi tækifæri var Jack spurður um margvísleg efni sem snúa að stjórnun fyrirtækja, sem og spurninga er varða efnahagslífið og hvort hann gæti spáð einhverju um framtíðina. Við þeirri spurningu hafði Jack einfalt svar; að hvorki hann né aðrir væru færir um slíkt. „Spádómar eru bull. Hver sá fyrir kreppuna í Asíu? Hver sá fyrir bráðalungnabólguna? Hver gat ímyndað sér að Peking, þar sem venjulega er varla hægt að þverfóta fyrir fólki, liti nú út eins og 19. aldar þorp með fáeinar hræður á stangli á ferli.“ Jack sagði aðspurður um hugsan- lega aðild Íslendinga að ESB, að sér virtist sem fólk hér væri ánægt, dug- legt, það væri stolt og væri sífellt með bros á vör, og landsframleiðsla á mann væri há. Því spyrði hann sig hverju ESB aðild gæti bætt þar við. Á fundunum tveimur bar Welch viðskipti ítrekað saman við íþrótta- kappleiki, enda er hann sjálfur góður íþróttamaður. Hann sagði t.d. að við- skipti væru eins og fótbolti. Það sem skipti máli væri að vera með betra lið og til þess að vera með betra lið þyrfti að vera með betri leikmenn og þá þyrfti síðan að hvetja áfram. „Losaðu þig við slöku leikmennina,“ sagði Welch. „Þú býrð ekki til vinningslið með einhverja hálfdrættinga innan- borðs,“ sagði Welch. Hann sagði einnig að eini munur- inn á viðskiptum og íþróttakappleik væri sá að í viðskiptum tækju hlut- irnir aðeins lengri tíma. Heiðarleiki mikilvægur Meginstefið, og líklega meginskila- boð Welch í máli hans á fundunum tveimur var að stjórnendur ættu að hugsa um starfsmennina fyrst og fremst, hlúa að þeim og hæfileikum þeirra, og þá gengi allt betur. Hann ræddi mikið um heiðarleika og að fólk á vinnustaðnum þyrfti að koma hreint fram hvað við annað, hrósa og benda á bæði það sem er jákvætt og neikvætt. Meðal gesta úti í sal á Nordica var hinn þekkti fyrirlesari Brian Tracy og lagði hann tvær spurningar fyrir gestinn. Bað hann Welch meðal ann- ars um ráð til handa íslenskum fyr- irtækjum sem flest væru lítil eða meðalstór, nú þegar þau væru að rísa upp úr efnahagslægð. „Ekki vera fastir í „gömlu góðu dögunum“. Þeir voru ekkert svo góðir. Það er á morg- un sem hlutirnir gerast,“ sagði Welch. Um samruna og yfirtökur sagði Welch aðpurður að menn þyrftu að vita muninn á þessu tvennu, en í raun væri ekkert til sem héti samruni. Þegar tvö fyrirtæki rynnu saman væri það alltaf stærra fyrirtækið sem ætti að ráða mestu ef ekki öllu og taka hitt yfir, en Welch kvaðst hafa talsverða reynslu af samrunum og yf- irtökum eftir að hafa staðið að mikl- um fjölda þeirra í starfi sínu hjá GE. Welch var spurður að því sérstak- lega hvenær forstjórar ættu að hætta að skipta sér persónulega af ráðn- ingu almennra starfsmanna. Hann svaraði því á þá leið að forstjórar ættu að vera með puttana í ráðning- um í allt að 2-300 manna fyrirtækj- um, enda þyrfti að vanda til verka því hver starfsmaður endurspeglaði stjórnunarhætti forstjórans. „Ég held að miðað við stærðir fyrirtækja hér á landi, ættu forstjórar íslenskra fyrirtækja almennt að þekkja alla starfsmenn sína persónulega.“ Steinhættið kennslu í reikningi Í fyrirlestrinum í Háskólanum í Reykjavík beindist umræðan meira en ella út í menntun, þekkingar- stjórnun og lærdómsstefnu innan fyrirtækja, en GE var frumkvöðull að því leyti og lagði mikla áherslu á menntun starfsmanna og þróaði sér- staka stefnu varðandi það. Welch ræddi einnig um ákvarðanatöku og hvað væri mikilvægast að hafa til hliðsjónar. Sagði hann að hann hefði ekki tekið ákvarðanir út frá útreikn- ingum í 20 ár, en notaði frekar kjark og eðlisávísun, ásamt því að horfa á markaðinn og greina hann. „Við- skiptaháskólar ættu að steinhætta kennslu í útreikningum,“ sagði Welch og sagði að það skipti meira máli að hafa rétta fólkið með í liðinu en að týna sér í tölum. „Ég stóð að nærri 3000 samrunum og yfirtökum í GE og þegar maður stendur í slíku þá spyr maður ekki um einhverjar tölur heldur hvaða mat maður getur gert sér úr eign- unum sem keyptar eru.“ Welch lofaði óhefðbundinn bak- grunn stjórnenda, og sagði sem dæmi að sálfræðibakgrunnur Guð- finnu Bjarnadóttur rektors Háskól- ans í Reykjavík, og sessunautar hans í spjallinu, væri frábær fyrir stjórn- anda. Jack Welch var spurður um hinn mikla fjölda uppsagna sem hann stóð fyrir, eða 100.000 manns á ferlinum. Hann sagði að miklu skipti að vera heiðarlegur við fólk og ekki að telja því trú um að það væri að standa sig vel ef það væri ekki að gera það. „Ekki hvetja þau 10% sem standa sig verst með því að gefa þeim launa- hækkun reglulega. Þá halda þau að þau séu að standa sig vel. Og hvað gerist þá við fimmtugsaldurinn þegar nýr stjórnandi kemur og sér að fullt af fólki er ekki að standa sig, sem hélt sjálft að það væri að skila góðu verki. Þetta fólk missir vinnuna, og það á versta tíma. Þetta kalla ég falska góðmennsku, og hún er það versta sem þú getur gert starfsmönnum þínum,“ sagði Welch en þegar Welch hætti hjá GE var fyrirtækið sex sinn- um stærra en þegar hann tók við því, en starfsfólkið 30% færra. Um mikilvægi þess að búa til þekk- ingarumhverfi í fyrirtækjum þar sem starfsmenn væru síellt að læra, sagði hann að nauðsynlegt væri að hlusta á starfsmenn og breyta eftir vilja þeirra. „Það verður að gefa starfs- mönnum rödd, og virðingu. Fyrir- tæki verða að vera eins og háskóli,“ sagði Welch að lokum. Fyrirtæki þurfa að vera eins og háskólar Morgunblaðið/Arnaldur Jack Welch og spyrillinn Stratford Sherman á sviðinu á Hótel Nordica. Þú talar mikið um starfsfólk og gæði sem liggja í því. Finnst þér stjórn- endur almennt ekki gera nóg af því að hvetja starfsfólk sitt? „Það er aldrei hægt að gera nóg af því að hvetja starfsfólkið. Mér finnst ég t.d. aldrei hafa gert nóg af því. Stjórnendur geta annaðhvort kveikt í manni eða slökkt á manni, allt eftir því hvernig hann eða hún eru.“ Hér á Íslandi eru fyrirtæki gjarnan að bera sig saman við er- lend fyrirtæki, þrátt fyrir mikinn stærðarmun. Er það raunhæft? „Já, ég held það. Við hjá GE viljum t.d. helst vera á stærð við íslenskt fyrirtæki, þ.e. okkur langar að láta sem svo sé. GE vill verða mjög stórt en líða eins og það sé lítið. Þetta er það erfiðasta af öllu erfiðu fyrir fyrirtæki, að ná þessu. Wal Mart (stærsta fyr- irtæki Bandaríkjanna) hefur náð þessu, að vera í stöðugum vexti en halda sér samt litlu. Það má ekki gleyma rótunum.“ Hvernig er útlitið í Bandaríkj- unum um þessar mundir? Er efnahagslífið að rétta úr kútnum? „Dollarinn er veikur sem stend- ur, þannig að útflutningur ætti að vera sterkari. Það þýðir að fyr- irtækin ættu að hagnast og neyt- endur einnig. Fyrirtæki verða samkeppnishæfari sem þýðir að atvinnuleysi eykst, og það er að aukast. En þegar eftirspurnin í landinu byrjar aftur að vaxa, verður fólkið ráðið aftur. Ég get ekki sagt hvort það muni gerast eftir þrjá mánuði, sex eða fimmtán, en það er aðeins tímaspursmál hvenær hjól efna- hagslífsins fara að snúast á ný. Það er í raun allt til reiðu í efna- hagslífinu fyrir komandi vaxt- artímabil. Í dag er hagvöxtur 1%, en við þurfum að fá hann upp fyr- ir 3%. Þessa stundina framleiðum við ekki eftir getu. Þannig að at- vinnuleysi mun aukast ef efna- hagurinn tekur ekki við sér fljót- lega, og það verður ekki gott fyrir forsetann okkar, George W. Bush, en ég er mikill aðdáandi hans. Ég vona að hjól efnahags- lífsins fari að snúast hraðar, því þó að Bush sé vinsæll í dag gætu vinsældirnar dalað haldi fólk áfram að missa vinnuna. Ég vona að þetta batni í tæka tíð, svo það komi ekki niður á endurkjöri for- setans,“ sagði Jack Welch að lok- um í samtali við Morgunblaðið. Stjórnendur geta bæði kveikt í manni og slökkt Jack Welch segir að stjórnendur geri aldrei nóg af því að hvetja starfsfólk sitt. SEÐLABANKI Íslands telur að auknum tekjum ríkissjóðs vegna uppsveiflu í hagkerfinu eigi ekki að verja til að lækka skatta. Bankinn segir brýnt að hið opinbera skeri niður útgjöld meðan á stóriðju- framkvæmdum stendur. Þetta var meðal þess sem fram kom í máli formanns bankastjórnar Seðla- banka Íslands, Birgis Ísleifs Gunn- arssonar, á fundi sem haldinn var í gær þegar ný þjóðhagsspá bankans var kynnt. „Við núverandi aðstæður og horfur er afar óheppilegt að slaka frekar á í opinberum fjármálum því það mun leiða til frekari þrenginga fyrir útflutnings- og samkepps- greinar þar sem raungengi yrði hærra en ella. Þá er brýnt að inn- byggð sveiflujöfnun sem felst í auknum tekjum hins opinbera í uppsveiflu verði látin virka og tekjuauka verði ekki eytt í aukin útgjöld eða lækkun skatta. Í ljósi þess að líklegt er að lítils- háttar tekjuhalli verði á hinu op- inbera í ár munu skattalækkanir á allra næstu árum krefjast niður- skurðar útgjalda.“ Hagvöxtur eykst frá síðustu spá Í þjóðhagsspá Seðlabankans er gert ráð fyrir 2,5% hagvexti á þessu ári og 3,25% hagvexti á árinu 2004. Þetta er töluverð aukning frá síðustu spá sem út kom í febrúar en í spánni nú er hugsanleg stækk- un Norðuráls og flýtiframkvæmdir hins opinbera teknar með í spánni. Í máli Birgis Ísleifs kom fram að þær framkvæmdir auk líklegrar aukningar á aflaheimildum væru skýringar á hækkun á spá bankans um hagvöxt á þessu ári og næsta. Atvinnuleysi verður meira en það var á síðasta ári, að því er fram kemur í þjóðhagsspá bankans. Gert er ráð fyrir 3% atvinnuleysi sem er þó minna en ráð var gert fyrir í síð- ustu spá bankans í febrúar. Að sögn Birgis Ísleifs felur spáin í sér þokkalegt jafnvægi í þjóð- arbúskapnum á þessu og næsta ári. „Mun minni“ launahækkanir forsenda lágrar verðbólgu Reiknað er með að verðbólga verði undir markmiði bankans fram eftir næsta ári. Undir lok ársins mun verðbólgan hins vegar hækka og fara upp fyrir markmiðið á fyrri hluta ársins 2005. Lág verðbólga næstu misseri kemur til vegna sterks gengis krónunnar og minni alþjóðlegrar verðbólgu en reiknað var með. Verðbólguspána sagði Birgir Ís- leifur byggjast á „þeirri forsendu að launahækkanir verði tiltölulega hóflegar á næsta ári og mun minni en undanfarin ár. Þannig er reikn- að með að launakostnaður á árs- verk hækki aðeins um 4,5% á næsta ári.“ Sagði Birgir að að öðr- um kosti færi verðbólgan upp fyrir markmið Seðlabanka, sem er 2,5%. Peningastefnan veldur ekki hágengi Birgir sagði að gengishækkun að undanförnu mætti rekja til vænt- inga vegna fyrirhugaðra stóriðju- framkvæmda en ekki til peninga- málastefnu Seðlabanka Íslands. Hann sagði hækkun gengis fela í sér aðlögun hagkerfisins vegna stóriðjuframkvæmda. „Það er eindregin skoðun Seðla- bankans að vaxtalækkun Seðla- bankans við núverandi aðstæður myndi aðeins hafa skammvinn áhrif á gengið, ef þá nokkur áhrif kæmu fram. Hið sama myndi gilda um inngrip á gjaldeyrismarkaði og breytingar á vægi innlendra og er- lendra lána ríkissjóðs,“ sagði Birgir Ísleifur í gær. Fram kom á fundinum að Seðla- banki Íslands hyggst auka dagleg kaup á gjaldeyri í 2,5 milljónir Bandaríkjadala. Hingað til hefur bankinn keypt gjaldeyri fyrir 1,5 milljónir dala. Breytingin tekur gildi 19. maí og gildir til loka þessa árs. Seðlabanki Íslands kynnti nýja þjóðhagsspá í gær Tekjuauka verði hvorki eytt í lækkun skatta né aukningu útgjalda Gert ráð fyrir 2,5% hagvexti á árinu
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.