Morgunblaðið - 06.11.2003, Blaðsíða 13

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. NÓVEMBER 2003 13
JÓHANN Róbertsson og Guðmundur Gunn-
laugsson, handarskurðlæknar á Landspítala –
háskólasjúkrahúsi, hafa sett fyrsta gerviliðinn í
fingur sjúklings hér á landi. Jóhann segir þetta
nýja aðferð sem hafi verið í þróun í Bandaríkj-
unum síðan upp úr 1980. Virðist hún ætla að
gefa góða raun og hafa tveir sjúklingar þegar
fengið nýjan fingurlið hér á landi.
„Ef þetta stendur undir væntingum á ég von á
að þetta breyti verulegu fyrir þann sjúklingahóp
sem þarf á þessu að halda,“ segir Jóhann. Búið
sé að nota gerviliði í mjaðmir og hné í nokkuð
langan tíma með góðum árangri. „Vandamálið
með fingurliði er að þetta eru smá bein og það er
lítil festa. Liðirnir eru vel hreyfanlegir og mikið
álag á þeim. Það hefur því verið erfitt að þróa
gervilið sem þolir þetta álag.“
Sesselja Gísladóttir var fyrst hér á landi til að
fá nýjan gervilið í fingur. Tæplega hálfur mán-
uður er liðinn frá aðgerðinni og nú getur hún
hreyft fingurinn vel. Þetta kostar mikla þol-
inmæði og þjálfar hún fingurinn með því að
beygja hann á klukkustundar fresti.
„Þetta kom þannig til að ég er með psoriasis-
gigt og brjóskið í liðnum eyddist svo puttinn var
eiginlega orðinn stífur,“ segir Sesselja, sem er
nú með vinstri höndina í spelkum til að langa-
töngin haldist rétt eftir aðgerðina.
Sjúki liðurinn fjarlægður
Jóhann segir að hingað til hafi verið notaðir
sílikonliðir í fingur gigtarsjúklinga með langt
genginn sjúkdóm. Þeir þoli lítið álag og séu yf-
irleitt notaðir til að rétta stöðu og skekkjur í lið-
um. Það henti ekki þeim sem þurfa að geta beitt
hendinni í álagi. Hann segir nýju liðina gerða úr
kolefnissamböndum. Sjúki fingurliðurinn er
fjarlægður og nýr liður úr þessum kolefn-
issamböndum settur í staðinn. Eru þeir byggðir
upp með svipuðum hætti og náttúrulegu liðirnir.
„Við vonumst til með þessu að geta boðið
gerviliði sem draga úr verkjum, leyfa hreyfingu
og þola álag,“ segir Jóhann. Þetta sé fyrst og
fremst til að auka lífsgæði þessara einstaklinga.
Sem dæmi nefnir hann ungt fólk sem lendir í
slysi og fær gigt í fingurliðina í kjölfarið. Hingað
til hafi eina úrræðið verið að gera liðinn stífan
séu verkirnir miklir.
Tók áhættuna
Sesselja segir að aðgerðin komi til með að
breyta mjög miklu fyrir sig nái hún að beygja
liðinn. Hún sé handavinnukennari, vinni mikið
með höndunum, og þetta hafi verið farið að há
henni við það. Þótt hún sé rétthent þurfi hún að
nota báðar hendurnar. „Það var annaðhvort fyr-
ir mig að taka áhættu með þessari aðgerð eða
láta gera puttann að staur. Auðvitað vildi ég
frekar reyna og sjá hvað kæmi út úr þessu.“
„Ég lít þannig á það að ef engin sérstök
vandamál koma upp þá förum við út í þetta í
vaxandi mæli. Það eru nokkrir sjúklingar sem
bíða,“ segir Jóhann. Eftirþjálfun eftir aðgerð-
irnar sé mikil og þetta byggist mikið á samvinnu
sjúklings, læknis, sjúkraþjálfara og iðjuþjálfara.
„Eftirmeðferðin er að minnsta kosti þrír mán-
uðir.“
Saumarnir eftir aðgerðina voru fjarlægðir í
fyrradag og segir hún að nokkurt bakslag hafi
komið í batann. Það sé talið eðlilegt í kjölfar
saumatöku. Hún reiknar með að vera sex vikur
að jafna sig á aðgerðinni og þjálfa nýja liðinn.
Tveir handarskurðlæknar LSH framkvæma liðaskipti í fingrum
Tveir Íslendingar hafa
þegar fengið nýjan fingurlið
Morgunblaðið/Ásdís
Sesselja Gísladóttir þjálfar fingurinn með
gerviliðnum á klukkustundar fresti.
NORSKA blaðakonan og stríðs-
fréttaritarinn Åsne Seierstad, höf-
undur bókarinnar Bóksalinn í Kab-
úl sem kemur út í dag hjá Máli og
menningu, er væntanleg hingað 8.
desember til að fjalla um bók sína.
Åsne dvaldi hjá Khan-fjölskyld-
unni í Kabúl vor-
ið eftir fall talib-
ana í Afganistan.
Bóksalinn í Kab-
úl er lýsing henn-
ar á lífi fjöl-
skyldu sem leitar
að tilveru í hinu
nýja Afganistan,
á togstreitunni
milli hins nútíma-
lega, vestræna
og hins hefðbundna. Þetta er frá-
sögn af landi í rústum, en líka af
fólki að leita frelsis undan sögu sem
er full af stríði og kúgun – í von um
betra líf. Bókin hefur vakið athygli
um heim allan og náð metsölu.
„Þungbúinn febrúardag flutti ég
heim til fjölskyldunnar. Það eina
sem ég hafði meðferðis var fartölv-
an mín, minnisblokkin, pennar, far-
sími og fötin sem ég stóð í. Allt ann-
að hafði horfið einhvers staðar í
Úsbekistan. Mér var tekið opnum
örmum og mér leið vel í afgönsku
kjólunum sem ég fékk brátt að
láni…“
Åsne Seierstad er nú einn þekkt-
asti stríðsfréttaritari heims. Hún
hefur sagt fréttir af vettvangi frá
Kosovostríðinu, falli Kabúl og svo
stríðinu í Bagdad, en Åsne var
fréttamaður norrænna blaða og
sjónvarpsstöðva í Bagdad og vöktu
pistlar hennar frá stríðsátökunum
mikla athygli.
Åsne Seier-
stad væntan-
leg til Íslands
Åsne Seierstad