Morgunblaðið - 06.11.2003, Blaðsíða 27

alþjóðleg leiksýning byggð á
myndlist eftir Ilmi Maríu Stef-
ánsdóttur.
Leikstjóri: John Wright.
Leikendur: Valur Freyr Ein-
arsson, Stephen Harper, Ásta
Sighvats og Ásgerður Júníus-
dóttir.
Leikmynd: Helga Stef-
ánsdóttir.
Búningar: Lotta Danfors.
Lýsing: Johanna Salomaa.
Danshöfundur: Peter And-
erson.
Tónlist: Davíð Þór Jónsson og
Ásgerður Júníusdóttir.
Textahöfundur: Sjón.
Common-
Nonsense
AÐ LEIKSÝNINGUNNI Common-
Nonsense (Almenn vitleysa) kemur
listafólk frá Íslandi, Svíþjóð, Eng-
landi og Finnlandi til að vinna spuna-
sýningu út frá myndlist eftir Ilmi
Maríu Stefánsdóttur. Leikstjóri sýn-
ingarinnar er hinn breski John
Wright sem getið hefur sér gott orð í
heimalandi sínu fyrir vinnu með
grímur og trúðaleik, en ekki hvað síst
fyrir leiksýningar unnar í leik-
smiðjum, eða svokallað „devised
theatre“ (leiksmiðju-leikhús), meðal
annars með leikhópnum sínum Told
by an Idiot (Þulin af vitfirringi). Sýn-
ingin sem frumsýnd er í kvöld var ein-
mitt unnin í leiksmiðju og það liggur
því beint við að forvitnast um hvað
það er við þá vinnuaðferð sem heillar
John svona.
„Ég hef verið að vinna leiksmiðju-
sýningar síðan á áttunda áratug síð-
ustu aldar, en ástæðan fyrir því að ég
byrjaði að skrifa og skapa minn eig-
inn texta á sínum tíma var að sam-
tímaleikverk veittu mér svo lítinn inn-
blástur. Mér fannst eitthvað ferskt og
spennandi vera að gerast í leikhúsinu
sem ekki væri háð textanum heldur
hvíldi alfarið á hópvinnunni. En það
var þessi leit mín að hópnum sem
kom mér í skilning um að í raun snýst
þetta ekki bara um að allir vinni sam-
an til að framkalla það sem mig sem
leikstjóra langar til að ná fram, held-
ur að við sem hópur finnum og virkj-
um hið skapandi afl allra einstakling-
anna í hópnum.
Leiksmiðju-leikhús mætir enn
töluverðri andstöðu hjá stóru leikhús-
unum vegna þess að stjórnendum
finnst þessi vinnuaðferð hljóma svo
óljós. Ég viðurkenni það alveg að
þetta er alls ekki auðveldasta leiðin til
að skapa leiksýningar því hún krefts
mikils aga. En að mínu mati er þessi
aðferð mun fágaðri og fjölbreyttari.
Og þegar upp er staðið er hún gíf-
urlega gefandi. Í raun er ekki hægt að
vinna leiksmiðju-sýningu eins og
venjulegar uppfærslur, því hún krefst
hreinlega annarrar vinnuaðferðar.“
Hvað áttu við með því?
„Stór hluti þeirra sýninga sem ég
hef unnið hafa orðið til úr nær engu.
Oft hefur ekki verið um neitt handrit
að ræða í upphafi, aðeins t.d. ljós-
mynd, einhver ákveðin tónlist eða
saga, en í grundvallaratriðum ertu að
skapa sýninguna með hópi fólks og
því sem það hefur til málanna að
leggja. Og það krefst þess að allt ger-
ist á aðeins annan hátt en í venjulegri
leikhúsvinnu. Í vinnuferlinu er mjög
mikilvægt að allt þróist samhliða, þ.e.
búningar, leikmynd, tónlist og leikur.
Sú hugmynd að hönnuðir leggi fram
teikningar að hugmyndavinnu sinni í
upphafi æfingatímabils sem ég eigi
síðan að samþykkja eða hafna er að
mínu mati ekki besta leiðin til að setja
saman sýningu. Allt þarf að þróast á
sama tíma og þú ert stöðugt að endur-
skrifa og skapa nýja hluti allt fram á
síðustu stundu.“
Samvinnan lykilatriði
Hvernig sérðu þitt hlutverk sem
leikstjóra?
„Mitt hlutverk felst fyrst og fremst
í að skapa vinnuumhverfi þar sem all-
ir geta lagt sitt af mörkum og hug-
myndaflæðið er frjálst. Í sjálfu sér er
mér líka sama hvaðan góðar hug-
myndir koma, aðalatriðið er að þær
komi fram. Þegar við byrjuðum að
æfa CommonNonsense fórum við í
mikið af leikjum til þess að mynda
góðan hóp vegna þess að samvinnan
er algjört lykillatriði.
Ég hef engan áhuga á að segja fólki
fyrir verkum heldur vil ég veita því
tækifæri til að leika sér með hlutina
og hugmyndirnar. Þannig reyni ég að
auðvelda því það að geta fylgt eigin
innsæi og hvötum. Strax á fyrsta degi
varð mér strax ljóst að ég var hér með
frábæran og frjóan hóp í höndunum,
enda hefur okkur tekist að skapa sýn-
ingu á aðeins fjórum vikum. Auðvitað
hafa leikararnir mismikla reynslu af
því að vinna í leiksmiðju, en öll hafa
þau samt haft jafnmikið til málanna
að leggja á æfingaferlinu, svo ekki sé
minnst á hina meðlimi hópsins, s.s.
búninga-, ljósa- og leikmyndahönnuð-
ina sem höfðu afgerandi áhrif á stefn-
una sem við tókum á æfingaferlinu.“
Hvernig myndir þú lýsa sýning-
unni?
„Það er engin ein gegnumgangandi
saga í verkinu, heldur níu mismun-
andi sögur sem fléttast saman og
skapa þannig myndasamsetningu
sem skapar ákveðinn samhljóm eftir
því sem á sýninguna líður. Sýningin
er mjög sjónræn og lítill sem enginn
texti, sem þýðir að það hvílir allt á
hinu sjónræna, líkamlegri hæfni leik-
aranna og næmi þeirra t.d. fyrir tón-
listinni. Við höfðum ekkert í höndun-
um nema myndir af skúlptúrum og
uppfinningum Ilmar þegar við byrj-
uðum, enga áætlun, tónlistin var ekki
komin og engin leikmynd. Á síðustu
fjórum vikum höfum við unnið að því
að komast að einhvers konar niður-
stöðu í ferlinu, sem er afar hollt þegar
um svona stykki er að ræða. Það þýð-
ir að taka hefur þurft djarfar ákvarð-
anir í stað þess að rökræða allt niður í
kjölinn.“
CommonNonsense verður sýnd í
Borgarleikhúsinu fram til 22. nóvem-
ber nk. Í mars á næsta ári verður hún
sýnd í Teater Pero í Stokkhólmi og í
maí á sama ári í Battersea Arts
Centre í Lundúnum.
Leiksýning inn-
blásin af myndlist
Morgunblaðið/Kristinn
„Auðvitað er þetta ekki auðveldasta leiðin til að skapa sýningu, en hún er
gífurlega gefandi,“ segir John Wright um sýninguna CommonNonsense.
silja@mbl.is
Alþjóðlega leiksýningin
CommonNonsense
verður frumsýnd á nýja
sviði Borgarleikhússins
í kvöld kl. 20. Silja
Björk Huldudóttir brá
sér á æfingu og tók
John Wright, leikstjóra
sýningarinnar, tali.
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. NÓVEMBER 2003 27
Frönsk undirföt
Opið virka daga frá kl. 11-18,
laugardaga frá kl. 11-15.
undirfataverslun
Síðumúla 3
#19 VI‹ FJÖRUBOR‹I‹
Á STOKKSEYRI
ICELAND REVIEW
ÁSKRIFTARSÍMI 512-7517
askrift@icelandreview.com
HVERS VEGNA ÍSLAND?
40 ÁSTÆ‹UR
Fram til 24. nóvember vinna Og Vodafone og Ericsson að
uppbyggingu GSM kerfis Og Vodafone á höfuðborgarsvæðinu.
Við biðjumst velvirðingar á truflunum sem farsímanotendur
okkar kunna að verða fyrir á meðan vinna stendur yfir.
www.ogvodafone.is
Við eflum GSM þjónustu okkar
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
O
G
V
22
59
0
10
/2
00
3
FIMMTUDAGS-
TILBOÐ
Suðurlandsbraut
Sími 533 3109
Opið
mán.-fös. kl. 12-18
laugardaga kl. 10-16
Dömumokkasínur
Teg.: 2681110
St. 36-41
Litur: Svartur
Verð áður 2.495
Verð nú 1.995