Morgunblaðið - 16.11.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Sally Magnusson
l‡sir fer›alagi sínu og
fö›ur síns, Magnúsar
Magnússonar sjónvarps-
manns, á sló›ir forfe›ra
fleirra. Skemmtileg bók
flar sem Magnús stígur
fram sem fræ›aflulur og
sagnama›ur - og fa›ir
sem reynir a› sk‡ra
töfra Íslands fyrir
dóttur sinni.
edda.is
Ísland fö›ur míns
Þ
að er laugardagskvöld í nóvember. Myrkrið mjúkt og
ljósin mild. Bílarnir seytla eins og logandi kerti eftir
götunum. Á næstu hellu við rappara í úlpu rappandi
rímlaust rapp gengur blaðamaður á vit skemmtanalífs-
ins vestan Lækjargötu.
Á Borginni logar kerti á hverju borði. Öll borðin uppdekkuð
nema eitt, og einmitt þar situr par í rómantískum hugleiðingum.
Bólbeiturnar eru þöglar á Póstbarnum. Hlegið í borðið. Margar
hendur á lofti og fingurnir tjá áherslurnar í svipbrigðunum. Parið
í sófahorninu notar hendurnar undir annað en fingramál; það
heldur á sígarettum og blæs orðum af vörunum inn í farsíma.
– Ég sá ekki neitt. Ég rotaði bara ljósaperur, segir stúlka fyrir
utan Supernova með gosbrunninn úr Tjörninni í hárinu. Hún var
að koma af tískusýningu.
Á Litla ljóta andarunganum er fuglabúrið tómt og klukkur sem
sýna að tíminn er afstæður.
Hattar fleiri en höfuð á Amigos.
Hettuúlpur í tísku á Si Senor.
Það eru karlmenn sem sýna tilþrif á dansgólfinu á Pravda, en
bara í stutta stund. Í laginu I Love You. Síðan hegða þeir sér aft-
ur karlmannlega. Hurðin er fyrir þegar blaðamað-
ur ætlar út aftur. Aðeins eitt lítið gat á hurðinni og
dyravörðurinn hinum megin er með fingurinn í gat-
inu. Blaðamaður tekur varlega í fingurinn. Og
dyrnar opnast.
Skákmennirnir eru nýfarnir af Hressó. Það eru
komin vaktaskipti. Unga fólkið tínist inn á staðinn
og skákin nær út fyrir taflborðið.
Á Apótekinu eru ungir menn nýkomnir af herrakvöldi Fram,
þar sem veislustjórinn var í KR-búningi. Þeir eru enn að jafna
sig.
– Ég fékk líflátshótun fyrsta daginn, segir kunningi blaðamanns
og er mikið niðri fyrir. Hann var að hefja störf sem dyravörður og
líst ekki meira en svo á blikuna. Ekki blaðamanni heldur.
– Ertu með, syngur Bítlavinafélagið á NASA. Það heyrist hring-
ing og maður hleypur út til að geta verið einn með farsímanum.
– Ég vil ekki vera kona, syngur stúlka á Thorvaldsen og gengur
veginn á dansgólfið. Í hillu er bókin Road to Survival. Fylgir ekki
sögunni í hvora áttina hann liggur.
Leiktjöld á sviðinu á Vídalín.
Karl og kona horfast í augu á Kaffi Viktor. Spurning á vör-
unum. Hún er fyrri til:
– Mamma þín heitir aftur?
Lagið No Woman No Cry er spilað á efri hæð Dubliners. Mið-
aldra maður í bláum jakkafötum leikur á bassa á dansgólfinu, þótt
tónarnir berist frá sviðinu. Nóvembernóttin drukkin. Og geispað
ofan í bjórglasið.
Söngvarinn ýmist reykir eða drekkur á Gauknum, en uppi dett-
ur svarta kúlan í horngatið og glas í gólfið – blaðamaður með
glerbrot í hárinu.
– Shut up, just shut up, shut up, syngja stúlkur á dansgólfinu á
Glaumbar og barstúlka sveiflar pínupilsinu. Í búrinu er maður
sem stjórnar hreyfingunum.
– Þú hefur aldrei verið rifinn á dansgólfið, spyr blaðamaður.
– Jú, jú, og síðan kláraðist lagið, en ég komst ekki inn aftur,
segir hann og hlær.
– Gengur ekki stundum svolítið mikið á?
– Ég hef séð allt, svarar hann með sannfæringu og bætir við:
Það ætti að vera mannfræðingur í þessu starfi.
Í anddyrinu mætir blaðamaður stúlku, sem horfir vorkunn-
araugum á þennan fullorðna mann með penna og skrifblokk, sem
gerir ekkert annað en að rýna í mannlífið.
– Ertu bara að þykjast til að tala við stelpur? spyr hún.
– Ha?
– Er þetta það eina sem er í fréttum?
– Humm?
– Á ég að detta niður tröppurnar fyrir þig?
Það er Ibiza-stemmning á Opus 7. Blaðamaður mætir tveimur
með glóðarauga í gættinni, annað nýútsprungið. Á pöllum við
dansgólfið horfast strákur og stelpa í augu; dansa hvort við annað
þótt dansgólfið sé á milli.
Á Kapital teygir rauða leðrið í sófanum sig upp á vegg. Öðrum
megin veggjarins faðmast par, en hinum megin öskrar stúlka á
vin sinn og þeir sem hætta sér of nærri fá það líka óþvegið. Enn
vekur það athygli blaðamanns að mikið er reykt og það logar í
farsímum.
Það er laugardagsnótt í Reykjavík.
En farsímarnir sofna aldrei.
Morgunblaðið/Kristinn
Vegur á
dansgólfið
SKISSA
Pétur Blön-
dal fór á vit
skemmtana-
lífsins
DEILDAR meiningar voru um ýmsa
þætti vændisfrumvarpsins svonefnda
á fjölmennu málþingi í Háskólanum í
Reykjavík á föstudag en frumvarpið
felur í sér að kaup á kynlífsþjónustu
verði refsiverð. Það voru ELSA, félag
evrópskra laganema, og Politica, fé-
lag stjórnmálafræðinema við Háskóla
Íslands (HÍ) sem stóðu fyrir mál-
þinginu og buðu til sín fjórum fyrir-
lesurum, Kolbrúnu Halldórsdóttur,
þingkonu Vinstri grænna og einnar
flutningskonu frumvarpsins, Ragn-
heiði Bragadóttur, prófessor í refsi-
rétti við lagadeild HÍ, Sólveigu Pét-
ursdóttur, þingkonu Sjálfstæðis-
flokksins og fyrrum dómsmála-
ráðherra, og Svani Kristjánssyni,
prófessor í stjórnmálafræði við HÍ.
Líkamar geta ekki
verið söluvara
Kolbrún Halldórsdóttir ræddi hug-
myndafræðina sem liggur að baki
frumvarpinu og lagði megináherslu á
að nauðsynlegt væri að sporna gegn
vændi. Hún benti á að vændi væri til-
komið vegna félagslegrar neyðar.
„Líkamar geta ekki verið söluvara.
Þess vegna er ekki hægt að líkja því
við sölu annars, s.s. fíkniefna. Ef við
getum stemmt stigu við eftirspurn-
inni erum við að vinna á raunveruleg-
an hátt. Við viljum færa refsibyrðina
af herðum þess sem selur líkama sinn
og til þess sem kaupir því að það er
kúnninn sem hefur val,“ sagði Kol-
brún og benti á að lagafræðilega gæti
reynst erfitt að refsa bæði kúnnanum
og þeim sem selur líkama sinn því að
þá verði nánast ógerlegt að ná til
þriðja aðilans, vændismiðlarans. Hún
sagði sænsku leiðina hafa gefist vel í
Svíþjóð og að þar virtist eftirspurnin
hafa dottið niður. „Mansal hefur
minnkað og glæpahringir sem selja
fólk milli landa eru farnir að snið-
ganga Svíþjóð. Ef við ætlum að upp-
ræta mansal verðum við að uppræta
vændi. Til þess að sænska aðferðin
virki þurfa fleiri lönd að taka leiðina
upp,“ sagði Kolbrún.
Eftirspurnin ekki minnkað
Sólveig Pétursdóttir fagnaði um-
ræðunni um málið en gagnrýndi
kynningu þess og sagði skjóta skökku
við að draga það í pólitíska dilka enda
hafi íslensk stjórnvöld verið mjög ötul
í baráttunni gegn mansali. „Mansal
og þvingað vændi eru þau tvö vanda-
mál sem breiðast hvað örast út um
alla Evrópu og jafnvel út um allan
heim. Ég tel að í þeim glæpum sem
tengjast þessari þróun séu fólgin ein
grófustu brotin á mannréttindum
sem við er að glíma nú á dögum og ein
ljótasta vísbendingin um misrétti
kvenna og karla.“
Sólveig telur Svíþjóð ekki veita gott
fordæmi þar sem enn hafi ekki dregið
úr eftirspurn eftir vændi. „Nýjustu
upplýsingar sýna okkur það að þvert
á móti hefur vændi aukist, ofbeldi hef-
ur einnig aukist að sama skapi og
starfsemin hefur færst neðanjarðar,“
sagði Sólveig. Hún vísaði meðal ann-
ars til mannfræðingsins Petru Öster-
gren sem segir stöðuna verri nú en
áður og að líf vændiskvenna sé orðið
verra og hættulegra. Hræðslan og
óróleikinn séu meiri, samstaða minni
og þunglyndi hafi aukist.
Sólveig sagði frumvarpið ekki nógu
gott lagatæknilega séð og að m.a. séu
refsiákvæðin ekki nógu skýr og hug-
tök sem notuð eru of óljós. Sólveig
ítrekaði að vændi væri hörmulegt og
sorglegt en að það gerði þjóðfélagið
ekki betra að þvinga það af götunum
og inn í skúmaskot borganna.
Þarf að finna orsök vandans
Ragnheiður Bragadóttir ræddi
frumvarpið út frá lögfræðilegu sjón-
arhorni og benti meðal annars á fjóra
möguleika varðandi löggjöf í kringum
vændi. Í fyrsta lagi gætu kaupandi og
seljandi talist sekir, í öðru lagi hvor-
ugur, í þriðja lagi sá sem kaupir og í
fjórða lagi sá sem selur. Hún sagði
auðvelt að rökstyðja þá skoðun að af-
nema beri þau ákvæði laga sem gera
manneskju sem selur líkama sinn
seka fyrir lögum. Aftur á móti sagði
hún mikilvægt að fara varlega í allar
breytingar á löggjöfinni. „Refsing
hefur í sjálfu sér aldrei verið heppileg
leið til að leysa félagslegan vanda. Það
þarf að finna orsök vandans og reyna
að koma í veg fyrir að fólk leiðist út í
vændi,“ sagði Ragnheiður.
Setja inn endurskoðunarákvæði
Svanur Kristjánsson sagði að með
frumvarpinu hafi þingmenn brugðist
við sjónarmiðum æ fleira fólks sem
gengst við því sem það veit í hjarta
sínu að eru skynsamleg sjónarmið.
Hann benti á að dómsmálaráðherra
Finna hafi nýverið lýst því yfir að
Finnar skyldu fara hina sænsku leið
því að það væri engin önnur leið til að
draga úr mansali en að minnka eft-
irspurnina.
Svanur kom jafnframt inn á þær
efasemdarraddir sem heyrst hafa í
Svíþjóð og nefndi meistararitgerð
Petru Östergen í mannfræði. Svanur
sagði að það væri erfitt að draga
ályktanir um viðhorf vændiskvenna í
Svíþjóð almennt þar sem Petra hafi
beitt eigindlegum aðferðum og ein-
ungis rætt við sænskar vændiskonur.
„Ekkert er fjallað um erlendar vænd-
iskonur eða verslun með konur en
sænsku lögunum var fyrst og fremst
ætlað að reyna að stemma stigu við
því stórfellda mansali sem á sér stað í
Evrópu um þessar mundir.“ Svanur
benti jafnframt á að í þeim sveitar-
félögum þar sem aukið fé hefur verið
veitt til löggæslunnar hafi gengið
mun betur í þessari baráttu og lagði
hann til að það yrði tryggt þegar
frumvarpið verði samþykkt.
Að auki lagði Svanur til að sett yrði
í frumvarpið endurskoðunarákvæði
þannig að lögin verði endurskoðuðað
einhverjum árum liðnum í ljósi
reynslunnar.
Fjölmenni á málþingi ELSA og Politica um vændi
Mögulegt að setja inn
endurskoðunar-
ákvæði í frumvarpið
Morgunblaðið/Ásdís
Kolbrún Halldórsdóttir, Sólveig Pétursdóttir, Ragnheiður Bragadóttir og
Svanur Kristjánsson voru fyrirlesarar á málþingi um vændi.
TVEIR menn veittust að manni í
austurborg Reykjavíkur um hálfsjö-
leytið í gærmorgun og brutu rúðu í
bíl hans. Maðurinn hlaut minnihátt-
ar áverka en leitaði sjálfur aðhlynn-
ingar.
Árásarmannanna tveggja var leit-
að í gær en lögregla hafði vitneskju
um hver annar þeirra væri. Ekki
liggur fyrir hvort maðurinn kæri
verknaðinn.
Líkamsárás og
bílrúða brotin
ÞRÍR menn voru teknir af lögregl-
unni í Hafnarfirði í fyrranótt grun-
aðir um ölvunarakstur. Ekkert tjón
hlaust af ölvunarakstrinum. Mikill
erill var hjá lögreglunni um nóttina
en allt gekk slysalaust fyrir sig þrátt
fyrir nokkra hálku í Hafnarfirði sem
og annars staðar.
Þrír menn grunaðir
um ölvunarakstur
♦ ♦ ♦