Morgunblaðið - 16.11.2003, Blaðsíða 56

FÓLK Í FRÉTTUM
56 SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Klappað og klárt
Réttindi blaðbera Morgunblaðsins voru staðfest í apríl 2003 milli Verzlunarmannafélags Reykjavíkur,
Landssambands íslenskra verzlunarmanna og Árvakurs, útgáfufélags Morgunblaðsins.
Samningurinn felur í sér launakjör, þungaálag, veikindarétt, orlofsrétt og uppsagnarfrest.
Meðallaun blaðbera Morgunblaðsins eru 21.054 kr. á mánuði (miðað við 55 blaða hverfi).
Því til viðbótar kemur þungaálag og orlof.
Í hiphopinu eru margir straumarog óteljandi stefnur. Reyndarmá fullyrða að margt af þvísem þar þrífst sé alls ekki hip-
hop, eða hvað á að kalla músíkanta
sem rappa en graffa ekki, breika
ekki og spila músík sem er ekki með
neinum takti, eða í það minnsta ekki
takti sem hægt er að hreyfa sig eft-
ir? Þessi lýsing á ágætlega við nýja
skífu Jonathans Wolfs sem kallar sig
why? Hann er einna þekktastur fyr-
ir starf sitt með Anticon-samsteyp-
unni og frægur fyrir að reyna sífellt
á þanþol formsins. Erfitt hefur verið
að komast yfir Anticon-skífur hér á
landi, en því hefur verið kippt í lið-
inn; Skífan flytur nú inn plötur frá
fyrirtækinu og hafa fengist víða.
why? heitir Jonathan Avram
Wolf, fæddur og uppalinn í Cinc-
innati, faðir hans rabbíni og móðir
listakona. Þar gekk hann í skóla,
reykti gras og spilaði með bílskúrs-
sveitum. Sumarið áður en hann
byrjaði í menntaskóla fann hann
fjögurra rása upptökutæki í kjallara
sýnagógu föður síns og fór í kjölfarið
að gera upptökutilraunir og að
rappa. Meðfram rappinu spilaði
hann á trommur í ýmsum hljóm-
sveitum, teiknaði sem mest hann
mátti, graffaði og orti ljóð. Þess má
geta að listamannsnafnið why? er
fengið úr grafftaginu hans,
Whyoner.
1997 var why? kominn í listahá-
skóla og kynntist þar Doseone, sem
verið hefur einn helsti samstarfs-
maður hans upp frá því. Þeir stofn-
uðu spunasveitina Apogee með
bróður why? og Mr. Dibbs, en why?
hélt líka áfram að vinna einn og tók
upp sína fyrstu spólu sem hann gaf
út. Haustið 1998 byrjuðu þeir why?
og doseone að vinna saman undir
nafninu Greenthink, tóku upp og
seldu frumstæðar spólur með hand-
gerðum umslögum undir því nafni á
Netinu. Ekki leið á löngu að Odd
Nosdam slóst í hópinn og þremenn-
ingarnir tóku upp tíutommurnar
byltingarkenndu sem gefnar voru út
undir nafninu cLOUDDEAD, sex
10" alls sem síðar voru gefnar út all-
ar á einum geisladiski, lykilskífa í
nútíma hiphopi.
Þeir félagar hættu námi um líkt
leyti og 10" komu út og why? og Odd
Nosdam tóku að vinna saman sem
Reaching Quiet, gáfu út plötuna In
the Shadow of the Living Room und-
ir því nafni, en í kjölfarið fluttist
why? til Oakland í Kaliforníu, þar
sem hann gekk til liðs við Anticon-
gengið, þar sem hann hefur ekki síst
unnið sér gott orð sem upp-
tökustjóri.
Líkt og fleiri Anticon-félagar seg-
ist why? snemma hafa fengið sig
fullsaddan á sölu- og yfirborðs-
mennskunni sem einkennir rapp-
útgáfu ekki síður en popp og rokk,
en eins og nafn félagsskaparins og
útgáfunnar bendir til, Anti-Con,
and-prettir, er það einmitt helsta
hlutverk hennar að berjast gegn
slíku, hafa einlægni og heiðarleika
að leiðarljósi. why? hefur tekið upp
með ýmsum tónlistarmönnum,
Hood, Fog, Boom Bip, Jel og Sole,
aukinheldur sem hann hefur sent frá
sér plötur undir eigin nafni, gaf út
stuttskífuna Miss Ohio’s Nameless
fyrr á árinu og átti helming af plötu
á móti Odd Nosdam, Split EP. Eftir
að hafa hlustað á þær skífur mátti
svo sem búast við að fyrsta stóra
sólóplatan yrði nýstárleg, en fæstir
hafa þó væntanlega búist við öðru
eins og er að finna á Oaklanda-
zulasylum. Á plötunni leikur why?
sér með ótrúlegustu form, sönglar
og syngur, raular og rappar en tón-
listin er ekki eiginleg lög, bútasaum-
ur úr efnivið sem á annars ekki sam-
an, raftónlist rennur saman við
rokk, við popp, við hiphop, við óhljóð
– plata sem stenst samanburð við
cLOUDDEAD sem verður að teljast
býsna vel af sér vikið. Ekki fer á
milli mála að mikið er lagt í upptök-
urnar, það sem hljómar eins og
hræðilegt slys í hljóðverinu er út-
pælt og fínpússað, enda tók það
hann tvö ár að taka plötuna upp,
reyndar jafnan unnið í hjáverkum.
Why? kallar tónlistina ekki hip-
hop sjálfur, segir að þetta sé einfald-
lega heiðarleg tónlist, en þeir fé-
lagar hans sem taka þátt í að flytja
lögin á tónleikum hafa sinn merki-
miða yfir músíkina: folk-hop, sem er
ekki galin lýsing.
Eins og getið er í upphafi fást
Anticon-skífur nú hér á landi og
ástæða til að vekja athygli manna á
nýjum plötum frá útgáfunni til við-
bótar við Oaklandazulasylum, stutt-
skífunum Split EP með why? og
Odd Nosdam og The Early Whitey,
stuttskífu með einu besta laginu af
Oaklandazulasylum og fimm nýjum
lögum í kaupbæti.
Til viðbótar við það má nefna nýja
tólftommu/stuttskífu með Sole, Plut-
onium, en á henni er eitt ágætasta
lagið af þeirri frábæru plötu Sole
Selling Live Water endurgert af
Alias, Odd Nosdam vélar um titillag
stóru plötunnar, Selling Live Water,
og nýtt Sole-lag, The Surface, er
einnig á skífunni. Til viðbótar er svo
undirleikurinn úr endurgerðunum af
Plutonium og Selling Live Water og
eitt lag til sem taktasafn af Selling
Live Water. Einnig var Bottle of
Humans, fyrsta breiðskífa Sole sem
kom út 2000, endurútgefin, en það
hefur verið erfitt að komast yfir
hana.
Þeir Doseone og Jel hana unnið
saman undir nafninu Themselves og
sendu frá sér skemmtilega skífu,
The No Music, fyrir ári. Í sumar
endurunnu þeira hana svo með tólf
gestum, tálguðu burt allan óþarfa og
tættu niður í frumhljóð áður en lögin
voru sett saman aftur. Endurgerðin
kallast The No Music of Aiffs, en
meðal gesta á henni eru Hrvatski,
why?, Hood, alias, A Grape Dope,
Fog, odd nosdam og The Notwist,
en Themselves eiga eitt nýtt lag á
plötunni. Einnig er vert að geta um
nýja sólóskífu Martins Dosh,
trommu- og hljómborðsleikara Fog,
sem hann kallar einfaldlega Dosh og
að lokum má tína til sólóskífu Ocd
Nosdam, No More Wig for Ohio,
prýðisplata.
Tónlist á sunnudegi
Árni Matthíasson
Heiðarleg
tónlist
Why? og félagar hans í Anticon-genginu eru að
finna upp nýjar gerðir tónlistar, brjóta upp við-
urkennd form og skapa eitthvað nýtt. Dæmi um
það er á Oaklandazuolasylum, nýrri plötu why?
sem kom út fyrir stuttu.
SAGAN um stúlkuna Elínu, sem
sögð er í þessari áferðarfallegu kvik-
mynd, er saga hversdagshetjunnar.
Elína litla er að vaxa úr grasi í litlum
bæ í Norður-Svíþjóð um miðja öldina
og má glíma við fátækt og fordóma,
enda tilheyrir hún minnihlutahópi
finnskumælandi fólks í Svíþjóð. Í
skólanum finnur hún einkum fyrir
þessum fordómum, en ólíkt systur
sinni neitar hún að leiða slíkt rang-
læti hjá sér. Er það einkum yfir-
kennslukonan Hólm sem lætur
finnskumælandi börnin finna að þau
séu ekki vel liðin, og gengur hart
fram í að kenna þeim sænsku og inn-
prenta í nemendur aga og hlýðni.
Kvikmyndin lýsir síðan viðureign
Elínu við ofríki kennslukonunnar,
þar sem stúlkan smám saman sýnir
þeim sem í kringum hana eru að for-
dómar og mismunun eru aldrei rétt-
lætanleg. Þessi einfalda saga fær
aukinn styrk í gegnum frammistöðu
leikaranna, einkum hinnar ungu
Natalie Minnevik sem leikur Elínu
og Bibi Andersson sem fer með hlut-
verk hinnar stífu en þó ekki alslæmu
kennslukonu. Næm kvikmyndatak-
an kallast síðan á við tilfinningalega
undiröldu sögunnar, en í gegnum
erfiðleikana í samskiptum við yfir-
boðara sína glímir Elína jafnframt
við sorg og flóknar tilfinningar eftir
að hafa misst föður sinn. Elína er
sterk og eftirminnileg þroskasaga.
Uppreisn Elínu
KVIKMYNDIR
Regnboginn – sænsk kvik-
myndahátíð
Leikstjórn: Klaus Harö. Aðalhlutverk:
Natalie Minnevik, Bibi Andersson,
Marjaana Maijala. Lengd: 77 mín.
Svíþjóð, 2002.
Elína – eins og ég væri ekki til / Elina –
som om jag inte fanns
Heiða Jóhannsdóttir