Morgunblaðið - 14.12.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 SUNNUDAGUR 14. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Opið til 22.00
til jóla
...
er
m
eð
a
llt
f
yr
ir
jó
lin
Jóladagskrá í dag
16.30 Lína langsokkur í jólaskapi
með jólasveinunum.
17.00 Sigga Beinteins, Grétar Örvars
og jólasveinarnir.
T
vær konur raða dreifimiðum í plastvasa, sem dreift er á
bílrúður í miðbænum til kynningar á betri þjónustu
Bílastæðasjóðs. Konurnar eru með ljóst yfirbragð, frísk-
legar og glaðsinna. Þær eru stöðumælaverðir. Þegar
blaðamaður gengur niður stigann til þeirra, þá heyrir
hann að önnur segir:
– Þarna kemur nýi stöðumælavörðurinn.
Hún tekur brosandi á móti honum.
– Má bjóða þér kaffibolla, spyr hún alúðlega.
– Já, takk.
– Viltu mjólk eða sykur?
– Nei, takk. Bara svart.
Þessi geðþekka kona kemur færandi hendi með svart kaffi, bláa
peysu, úlpu og húfu. Það er undarleg tilfinning að klæða sig í bún-
ing stöðumælavarðar. Eiginlega miklu furðulegri en blaðamann
hafði órað fyrir. Að klæðast eigin fordómum. Þetta starf er svo
gildishlaðið. Allir hafa skoðanir á stöðumælavörðum. Sem er nokkuð
merkilegt þegar haft er í huga að einungis níu stöðumælaverðir eru
starfandi á höfuðborgarsvæðinu.
– Fáið þið launauppbót fyrir að skrifa út margar sektir, spyr
blaðamaður forvitinn þegar hann setur á sig húfuna.
– Það spyrja margir að þessu, en við fáum engan bónus, svarar
konan. Við erum líka spurð hvort við fáum „kikk“ út úr þessu. Því
er alls ekki þannig farið. Ég vil endilega að fólk
borgi í mælana.
Blaðamaður er gerður út af örkinni með alúðlegu
konunni, sem raunar er menntuð sem hjúkr-
unarfræðingur og byrjaði í þessu starfi fyrir ári.
– Það eru margir hissa á mér. En mér finnst
þetta fínt. Það er jákvætt að ganga úti og eiga oft
ánægjuleg samskipti við fólk af öllum þjóðfélagsstigum.
Hún stundaði áður heimahjúkrun og gekk þá allra sinna ferða,
jafnvel þótt hún væri fyrir vikið svolítið lengur í vinnunni. Þá rakst
hún oft á stöðumælaverði.
Við erum ekki komin nema hundrað metra niður Hverfisgötuna
þegar fólk er farið að skipta sér af okkur. Þrír fílefldir og gleiðbros-
andi karlmenn skrýddir svörtum flóka og flíkum mæta okkur þar
sem hún er að skrifa út sekt.
– Geriði þetta nú almennilega, segir eitt kjötfjallið.
– Andskotans, bölvar annar ofan í hálsmálið. Þetta fer greinilega
í taugarnar á honum, jafnvel þótt bíllinn sé ekki hans.
Á gatnamótum Hverfisgötu og Lækjargötu ætlar blaðamaður að
arka yfir á rauðu gönguljósi, en heyrir rödd fyrir aftan sig:
– Maður reynir að sýna gott fordæmi.
Hann staðnæmist í skrefinu. Lífið er öðruvísi í bláum búningi.
Það kallar á viðbrögð fólks. Einn hleypur á eftir stöðumælaverð-
inum og segist ætla að rífa nokkurra daga gamla sekt. Hann heldur
því fram að hann hafi aldrei langað í þetta hús. Og talar um maf-
íósa. Önnur kemur hlaupandi með kynningarseðilinn; það er farið
að fjúka í hana. Hún heldur að þetta sé stöðumælasekt. Þegar hún
heyrir að svo sé ekki brosir hún og segir:
– Ég ætlaði að hella mér yfir þig.
Nú var komið að því að hún stæði á rétti sínum, – og léti stöðu-
mælavörð heyra það!
Oft kemur fólk hlaupandi ýmist með miðann til að kvarta eða seg-
ist vera á leiðinni að borga. Alltaf mætir fólkið skilningi hjá stöðu-
mælaverðinum.
– Ég er ekki illkvittin eins og fólk heldur, segir hún einlæglega á
meðan hún skrifar sektarmiða. Mér þykir þetta ekki skemmtilegt.
Hún er ekkert að flýta sér þegar hún skrifar, ef ske kynni að eig-
andinn uggði að sér, og leggur miðann á samúðarfullan hátt undir
rúðuþurrkuna.
Blaðamanni finnst starfið þeim mun skemmtilegra. Hann gengur
á undan fullur af keppnismóði og hrópar upp yfir sig af spenningi ef
einhver hefur gleymt að greiða í stöðumæli. Hristir höfuðið í vand-
lætingu ef fullfrískt fólk hefur lagt í stæði fatlaðra. Spyr hvort það
freisti aldrei að bíða pínulítið ef ein mínúta er eftir á stöðumæl-
inum.
– Nei, ég flýti mér í burtu, segir stöðumælavörðurinn og hryllir
sig.
En smám saman dofnar yfir blaðamanni. Honum er orðið kalt á
höndunum. Hann sýgur upp í nefið. Er loppinn á fótunum. Enda
gat á skósólunum. Í ofanálag er mígandi rigning.
Mannlífið í Austurstræti er heldur ekki uppörvandi síðdegis á
föstudegi. Fullorðinn maður tínir upp úr ruslafötum, yngri maður
með hanakamb galar ókvæðisorð að vegfarendum, ungri konu er
vísað úr Ríkinu og missir brjóstin úr bolnum hágrátandi.
– Það getur verið erfitt að horfa á eymdina, segir stöðumælavörð-
urinn innilega.
Í vissum skilningi eru stöðumælar kvarði á breyskleika fólks eða
óreiðuna í lífi þess. Glugginn á mælinum gefur vísbendingu um lífs-
mynstrið. Stöðumælaverðir horfa inn um gluggana. Þeir afhjúpa
fólk. Eftir þessa upplifun verður aldrei eins að ganga fram hjá
stöðumæli.
Gluggar
sálarinnar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
SKISSA
Pétur Blöndal
gerðist
stöðumæla-
vörður
FRAMKVÆMDIR við stækkun á
Flugstöð Leifs Eiríkssonar hefjast í
febrúar, og er ráðgert að stækka í
áföngum innritunarsal, aðstöðu í
brottfararsal á 2. hæð og móttöku-
sal og fríhöfn fyrir komufarþega.
Verkið verður unnið í tveimur
áföngum. Í þeim fyrri, sem hefst í
janúar 2004 og lýkur í maí, verður
innritunarsalur stækkaður um tæp-
lega 1.000 fermetra til vesturs, for-
garður fluttur, settir upp skjólvegg-
ir við bílastæði, bílastæðum austan
við húsið fjölgað og aðstaða bíla-
leiga bætt.
Meðal nýjunga sem verða inn-
leiddar í brottfararsalinn verða sex
sjálfsafgreiðslustöðvar þar sem fólk
getur innritað sig sjálft og fengið
brottfararspjaldið, segir Höskuldur
Ásgeirsson, framkvæmdastjóri
flugstöðvarinnar.
Ekkert verður unnið næsta sum-
ar, enda háannatími í flugstöðinni.
Framkvæmdir við síðari áfanga
hefjast í september 2004 og þeim
lýkur í júní 2005. Þá verður mót-
tökusalur komufarþega stækkaður
um tæpa 1.000 fermetra. Skrif-
stofur á annarri hlið verða færðar
og plássið nýtt fyrir verslunarrými
og afþreyingu fyrir brottfararf-
arþega. Skrifstofurnar sem nú eru á
annarri hæð verða færðar á þriðju
hæð, og búið til rými fyrir þær með
því að hækka þakið á hluta bygging-
arinnar til að búa til auka hæð.
Að lokum verður landgangurinn
sem liggur á milli eldri norðurbygg-
ingar og nýrri suðurbyggingar end-
urbættur, sett upp veitingaaðstaða í
honum miðjum og innréttingum
breytt.
Fríhöfn nær tvöfölduð
„Hugmyndin er að færa vopna-
leitina, sem er núna við hliðina á
innritunarsalnum, upp á aðra hæð.
Til þess að við getum gert það þurf-
um við að færa skrifstofurnar sem
þar eru upp á þriðju hæð og þá
rýmkast mikið í innritunarsalnum,“
segir Höskuldur.
Móttökusvæðið fyrir komufar-
þega verður stækkað, en það hefur
verið nokkuð aðþrengt. Fríhöfn fyr-
ir komufarþega verður einnig
stækkuð umtalsvert, úr 400 fer-
metrum í 7–800 fermetra, segir
Höskuldur.
„Við munum einnig laga alla að-
stöðuna þarna, bæði fyrir tolleftir-
lit, aðstöðu þeirra fyrirtækja sem
eru að þjónusta farþega sem koma
til landsins eins og bílaleigur og
ferðaþjónustur. Hugsanlega mun-
um við líka koma upp einhverri veit-
ingaaðstöðu fyrir þá sem eru að
bíða þarna og þá sem eru að koma
inn í landið. Það hefur vantað svolít-
ið þarna. Einnig gjaldeyrisþjónustu
og annað sem fólk þarf að fá þegar
það kemur inn í landið,“ segir Hösk-
uldur.
Kostnaður við stækkunina er
áætlaður 1.100 til 1.200 milljónir, og
verður hún fjármögnuð af hluta-
félaginu sem rekur flugstöðina og
með lánum. Höskuldur segir að
áætlanir geri ráð fyrir því að á
bilinu 50 til 70 störf muni skapast
við framkvæmdirnar, og að eftir að
þeim ljúki muni störfum í flugstöð-
inni fjölga eitthvað með aukinni
þjónustu.
Flugstöð Leifs Eiríkssonar stækkuð um rúma 2.000 fermetra
Framkvæmdum
verði lokið í júní 2005
Flugstöðin verður stækkuð til austurs og vesturs með glerbyggingum.
RÍKISVALDINU er óheimilt að
innheimta hærri skatt vegna far-
þega sem ferðast frá Íslandi til út-
landa en vegna farþega sem ferðast
innanlands samkvæmt dómi sem
EFTA-dómstólinn kvað upp í
fyrradag. Það var Eftirlitsstofnun
EFTA (ESA) sem höfðaði mál
gegn íslenska ríkinu þar sem hún
taldi þetta misræmi í skattlagningu
fela í sér brot á reglum EES-samn-
ingsins um frelsi til að veita þjón-
ustu.
„Samgönguráðuneytið telur nið-
urstöðu ESA á miklum misskilningi
byggða enda fráleitt að halda því
fram að innanlandsflug á Íslandi sé
í samkeppni við millilandaflug í
Evrópu,“ voru viðbrögð Sturlu
Böðvarssonar, samgönguráðherra,
við dómnum. „Það er ljóst að nú
þarf að endurskoða þessi mál öll
vegna þessa dóms, hversu órétt-
mætur sem hann kann að vera. Í
því samhengi má benda á að sam-
gönguráðherra hefur ítrekað lýst
þeirri skoðun sinni að skattar á
millilandaflugi ættu að lækka enn
frekar,“ sagði hann og vitnaði til
ummæla sinna á ferðamálaráð-
stefnu á Mývatni. Í stað þess að
hækka skatt á farþega í innan-
landsflugi ætlar Sturla að lækka
farþegaskatt í millilandaflugi.
Að mati EFTA-dómstólsins gat
ríkisstjórnin ekki sýnt fram á að
samhengi væri á milli þess mis-
munar sem felst í skattlagningunni
og þess kostnaðar sem liggur að
baki þjónustu við innanlandsflug
annars vegar og flugs til Evrópska
efnahagssvæðisins hins vegar. Rök
um byggðasjónarmið, sem haldið
var fram af stjórnvöldum, réttlæti
ekki framangreindan mismunum.
Gjaldið á hvern fullorðinn ein-
stakling í millilandaflugi er 1.250
krónur og 165 í innanlandsflugi og
hefur verið óbreytt í krónum talið
allar götur frá árinu 1991 en fjölg-
un farþega í millilandafluginu hefur
vegið upp á móti raunlækkun
gjaldsins.
Gífurlegt misræmi
Eftirlitsstofnun EFTA lagði
fram skýrslu frá GJ fjármálaráð-
gjöf til að sýna fram á að mismun-
andi skattlagning á millilandaflug
og innanlandsflug yrði ekki rétt-
lætt af mismunandi kostnaði við
slíkt flug. „Ef t.d. skipting fram-
laga á flugmálaáætlun er borin
saman við skiptingu tekna á flug-
málaáætlun kemur fram gífurlegt
misræmi. Kostnaður af millilanda-
flugi var talsvert minni en helm-
ingur af heildarkostnaði þrátt fyrir
að varlegar forsendur séu notaðar,
en tekjur jafnvel 90% af heildar-
tekjum af farþegaskattinum, eftir
því við hvaða ár er miðað,“ segir
þar.
Óheimilt að innheimta mismunandi farþegaskatt
„Skattar á millilanda-
flug ættu að lækka“