Morgunblaðið - 14.12.2003, Blaðsíða 11

inu og sá þáttur sé raunar sífellt að verða
betri.
„Svo er okkar styrkur líka hversu stutt er
til Akureyrar. Það er örstutt í Fjórðungs-
sjúkrahúsið þar og Háskólann – þar eru sér-
fræðingar á öllum sviðum, nánast í næsta
húsi við okkur! Þess vegna leggjum við
áherslu á samvinnu; að þetta sé eitt svæði.
Við berjumst hér en erum jafnframt miklir
samvinnusinnar í heilbrigðismálum. Og höf-
um haft frumkvæði í þeim málum,“ sagði
Friðfinnur.
Athygli Friðfinns var á sínum tíma vakin á
því hvað Írar höfðu gert í þessum efnum
varðandi starfsendurmenntun öryrkja. „Ráð-
gjafi sem var hér hjá Atvinnuþróunarfélag-
inu sýndi mér gögn um það, en það er ótrú-
legt hve miklum árangri Írar hafa náð. Þeir
byrjuðu reyndar á þessu fyrir nokkuð löngu
og nýttu sér hversu gott er að fá styrki frá
Evrópusambandinu í verkefni af þessu tagi.“
Hann segir Íra hafa valið fólk sem þeim
leist sérstaklega vel á til þátttöku í verkefn-
inu; „fólk sem þeir héldu að myndi geta
spjarað sig, til dæmis vel menntað fólk sem
hafði lent í slysi og gat ekki unnið sömu
vinnu og áður en var hægt að þjálfa upp í
annað. Þetta gekk miklu betur en þeir þorðu
að vona en vandamálið var reyndar að þegar
þjálfuninni lauk var litla eða enga vinnu að
hafa; atvinnuleysi á Írlandi var 30–40% á
þessum árum.
Þeir leystu það mál með því að stofna eig-
in fyrirtæki og gekk vel. Á Íslandi er hug-
myndafræðin á bak við „atvinnu með stuðn-
ingi“ byggð á þessu írska módeli og við
munum koma til með að nýta okkur þá
reynslu við okkar verkefni. Einnig höfðum
við Soffía Gísladóttir, félagsmálastjóri Fé-
lags- og skólaþjónustu Þingeyinga, velt ýms-
um hugmyndum á milli okkar um það hvað
okkar stofnanir gætu gert sameiginlega til
að taka á þessum málum.“
Á síðasta ári boðaði Friðfinnur til fundar
þar sem hittust fulltrúar Félags- og skóla-
þjónustu Þingeyinga, Framhaldsskólans á
Húsavík, Heilbrigðisstofnunar Þingeyinga,
Verkalýðsfélags Húsavíkur og Atvinnuþró-
unarfélags Þingeyinga.
Mikil reynsla
Eftir það var í raun ekki aftur snúið. „Við
gerðum okkur grein fyrir því að við erum
hér með einstaklinga sem hafa heilmikla
reynslu í þessum málum,“ segir Friðfinnur
og nefnir Geirlaugu G. Björnsdóttur, þroska-
þjálfa, sem er ráðgjafi hjá félags- og skóla-
þjónustunni en hefur unnið mikið í Reykja-
vík að ámóta verkefnum með „ótrúlegum
árangri, bæði hjá Reykjavíkurborg og í
Örva. Svo er hér iðjuþjálfi, Elsa Sigríður
Þorvaldsdóttir, sem byggði upp starfsemina
hjá MS-félaginu í Reykjavík. Þá hefur Hall-
veig Höskuldsdóttir, sem er kennari hér í
Framhaldsskólanum, mikla reynslu af að
vinna í svipuðum málum varðandi kennsl-
una.“
Þá koma læknar, sjúkraþjálfarar, sálfræð-
ingar og fleiri að starfinu.
Hugmyndir starfshópsins lúta í fyrstu að
þjónustu við fólk á svæðinu, en að því gæti
komið að Ísland allt yrði markaðssvæðið.
„Sumir hafa einmitt mjög gott af því að
skipta um umhverfi. Þetta gæti eflt Fram-
haldsskólann verulega, gæti líka styrkt stoð-
ir undir það að við byggðum heimavist, sem
væri jafnvel að einhverju leyti sérhæfð fyrir
fatlaða. Þess vegna tel ég þetta verða stór-
iðju ef af verður.“ Gæti orðið bylting í þjón-
ustu hér á landi, segir hann.
Friðfinnur segir hér um verulega spenn-
andi tilraun að ræða og allir stjórnendur
verkefnisins séu afar jákvæðir. „Við sjáum
öll hvað þetta skiptir miklu máli og erum
staðráðin í því að láta dæmið ganga upp.“
Hann segir þátttakendurna sjálfa líka
mjög spennta. „Þeim finnst svo gaman og
það gengur svo vel að við erum næstum því
hrædd við það. Vegna þess að stóra málið er
eftir; að koma fólkinu áfram og út á vinnu-
markaðinn eða í frekara nám.“
Friðfinnur segist finna fyrir talsverðri
gagnrýni á sig; sumum þyki hann allt of
bjartsýnn og með of háleitar hugmyndir.
Þetta sé nú ljóta vitleysan; hann ætti bara að
halda sig við bókhaldið! „En ég hef lagt á
það áherslu, og tala af eigin reynslu, að það
sem skiptir máli er að við erum komin af
stað. Hvar sem við endum erum við að fara
eitthvert!“
Gaman
Hann leggur áherslu á að fólki finnist
gaman. „Ég hef að minnsta kosti alltaf verið
þannig. Þegar ég var í fótboltanum hjá KA
fannst mér til dæmis alveg jafn gaman hvort
sem við féllum eða fórum upp. Það var bara
alltaf gaman! Gleðin fólst í því að vera með í
hópi sem var að vinna saman að sameig-
inlegu markmiði. Það er það sem máli skipt-
ir. Þess vegna get ég sagt við þátttakendur í
verkefninu að við brotnum ekki saman þó
ekki verði allir komnir í vinnu eða nám á
næsta ári. Við erum komin af stað og ætlum
okkur að halda áfram.“
Hann leggur áherslu á að ekki sé um að
ræða þau og okkur, „heldur erum það við
sem vinnum að verkefninu saman. Ábyrgð
þeirra er hins vegar mikil því það á eftir að
dæma verkefni út frá þessum hópi.“
Eftir áramót verður hver og einn þátttak-
andi metinn og hver einstaklingur setur sér
raunhæf markmið í samvinnu við sérfræð-
ingana sem koma að verkefninu.
Tölvufyrirtækið Anza hefur starfað að
verkefninu með Þingeyingunum og vonast
Friðfinnur til þess að einhverjir úr hópnum
fái vinnu hjá fyrirtækinu eða með aðstoð
þess.
Og í framtíðinni telur hann æskilegt að
verkefnið verði unnið í nánu samstarfi við
fyrirtæki. „Þau komi þá að náminu, segi
hvernig starfsmenn þau vilji og fólk yrði síð-
an þjálfað í þau störf. Þetta er ekki einfalt en
við höfum heldur aldrei haldið því fram. Við
vitum ekki hvaða árangri við náum; 50% ár-
angur væri stórkostlegur en markmið okkar
er auðvitað að hjálpa öllum til að ná betri
lífsgæðum.“
Fimm milljónir króna fengust frá fjár-
laganefnd á þessu ári til að koma verkefninu
af stað og fimm milljónir á næsta ári. Nú er
unnið að áframhaldandi fjármögnun og sótti
verkefnisstjórnin um þróunarstyrk á vegum
Leonardo-áætlunar Evrópusambandsins.
„Með okkur í umsókninni eru Háskólinn á
Akureyri, Anza, Uppeldisháskóli í Flórens á
Ítalíu, hollenskt fyrirtæki sem sérhæfir sig í
þjálfun öryrkja fyrir vinnumarkaðinn og
svipað fyrirtæki í Litháen. Við erum þegar
komin í gegnum fyrstu síu í umsóknarferlinu
og ef við fáum fullan styrk er fjármögnun
tryggð næstu tvö árin.“
Í framtíðinni vonast Friðfinnur til að ná
samningi við Tryggingastofnun ríkisins.
„Þegar við verðum búin að sanna okkur,“
segir Friðfinnur Hermannsson.
fsendurmenntun
skapti@mbl.is
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Öryrkjar, sem taka þátt í starfsmenntun á Húsavík, í tölvufræðslutíma.
mér var boðin þátttaka. Ég var viss um að
ég hefði gagn af þessu, sem hefur gerst. Ég
er því mjög ánægð með að vera með.“
Hún starfaði sem sölumaður í mörg ár en
flutti til Húsavíkur á sínum tíma. En vegna
bakmeiðsla hefur hún ekki getað sinnt lík-
amlega erfiðri vinnu síðan í ársbyrjun, eins
og að framan greinir.
„Það eru allir mjög uppörvandi sem
koma að þessu og maður getur því ekki
annað en verið uppörvandi sjálfur og verið
hamingjusamur með tækifærið. Þetta er
stærsti happdrættisvinningur sem ég hef
fengið á ævinni.“
Misnotaði lyf
„Ég er menntaður lyfjatæknir og var bú-
in að vinna við það í mörg ár, en hef líka
unnið sem læknaritari,“ segir 42 ára, frá-
skilda fjögurra barna móðirin.
Hún skildi við eiginmann sinn 1993 og
greindist um svipað leyti með geðhvarfa-
sýki. „Ég var í vinnu og tók lyf við sjúk-
dómnum, en leiddist svo út í lyfjamisnotkun
og 1998 var ég komin í slæm mál.“ Vegna
þunglyndis var hún orðin óvinnufær og fór
á örorku. „Áfram misnotaði ég róandi lyf og
verkjalyf. En ég misnotaði hins vegar aldrei
vín, það var ekki minn vímugjafi.“
Hún fór í meðferð á Vog bæði 1999 og
2000, en hafði ekki erindi sem erfiði.
Fyrir rúmi ári fór hún svo enn í meðferð,
fyrst á Landspítalanum og í framhaldi þess
í sex vikur á Teigi, sem spítalinn rekur í
íbúðarhúsi í borginni. „Það var alveg meiri-
háttar. Reyndar alveg ofboðslega erfitt en
ótrúlega góð reynsla og ég hef verið edrú
síðan. Ég hef farið suður nokkrum sinnum
síðan og það er yndislegt að fara á AA-fund
á Teigi. Það er eins og að koma heim.“
Meðan konan var í neyslu, og raunar eft-
ir að hún hætti, var hún í töluverðu sam-
bandi við Geirlaugu ráðgjafa hjá Félags-
þjónustunni og Geirlaug bauð henni að taka
þátt í verkefninu. „Ég sló til og sé ekki eft-
ir því. Hér er ég og finnst þetta alveg
meiriháttar. Ég er svo þakklát þessu fólki
að fá tækifæri.“
Eins og að
verða ástfangin…
Hún segir sömu tilfinningu fylgja því að
taka þátt í verkefninu og að verða ástfang-
inn. „Mér finnst ég ástfangin af lífinu! Hef
náð að byrja algjörlega upp á nýtt. Þetta er
sko allt annað en vera í feluleik heima á
bak við gardínur. Nú er tilgangur með því
að vakna; ég veit ég fer að gera eitthvað og
hitti fólk.“
Þær eru sammála um að tækifæri eins og
þær fengu geti verið stórt skref inn í fram-
tíðina. Margir í hópnum íhugi framhalds-
nám og sumir séu þegar ákveðnir við hvað
þeir ætli sér að starfa í framtíðinni.
„Það má heldur ekki gleyma því að það
að taka þátt í svona verkefni eflir sjálfs-
traustið ofboðslega mikið. Og það er eitt
það allra mikilvægasta fyrir okkur sem höf-
um setið úti í horni. Öryrki er niðrandi orð
á Íslandi; mér finnst stundum eins og fólk
líti á öryrkja sem bagga á þjóðfélaginu,“
segir önnur þeirra.
hef fengið“
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. DESEMBER 2003 11
’Þeir þingmenn sem samþykkja þettafrumvarp hafa gleymt þeirri skyldu sinni
að hlusta á rödd almennings.‘Grétar Þorsteinsson , forseti ASÍ, á mótmælafundi
verkalýðshreyfingarinnar vegna þverpólitísks frum-
varps um breytingar á kjörum æðstu handhafa fram-
kvæmdavalds, löggjafarvalds og dómsvalds.
’Það er allt svo taktlaust sem þeirgera.‘Halldóra Friðjónsdóttir , formaður Bandalags há-
skólamanna, um alþingismenn eftir að frumvarpið um
lífeyrisréttindi var lagt fram.
’Þegar menn kynna sér þetta mál liggurþað fyrir eins og opin bók. Það eru engin
leynd réttindi í þessu máli.‘Davíð Oddsson forsætisráðherra um lífeyrismálið.
’Það er eins og svona rán séu komin ítísku, en maður bjóst ekki við að menn
kæmu og ógnuðu manni með byssu.‘Einn starfsmanna Bónuss á Smiðjuvegi, þar sem tveir
menn vopnaðir afsöguðum haglabyssum frömdu rán á
mánudag.
’Þetta er mjög einfalt: fólkið okkar hættilífi sínu; fólk bandamanna okkar hætti lífi
sínu. Samningarnir munu endurspegla
þetta.‘George W. Bush Bandaríkjaforseti ver ákvörðun sína
um að banna fyrirtækjum í Frakklandi, Þýskalandi,
Rússlandi og Kanada að bjóða í verk í Írak.
’Við sjómenn munum ekki sætta okkurvið að þessi kjör okkar verði skert með
einhliða valdboði.‘Sævar Gunnarsson , formaður Sjómannasambands Ís-
lands, um frumvarp fjármálaráðherra um að afnema
sjómannaafslátt.
’Okkur finnst naktar konur ekki tengj-ast sælgæti og skiljum ekkert í sælgæt-
isgerðinni að vera með svona auglýsingu.
Einu sinni var í tísku að nota berar konur
í auglýsingum en nú finnst okkur það
vera virðingarleysi við stelpur og konur,
þar á meðal stelpur í bekknum okkar,
systur okkar, mæður og allar konur.‘Úr yfirlýsingu nemenda í 5. bekk L í Laugarnesskóla
sem lesin var upp er þeir tóku við viðurkenningu fyrir
gagnrýni á kynferðislega tengingu í auglýsingum.
Krakkarnir skrifuðu mótmælabréf til Sælgætisgerð-
arinnar Freyju, en berar konur birtast í auglýsingum
fyrirtækisins fyrir Lakkrísdraum.
’Ég er stoltur af því að fá tækifæri til aðlýsa því yfir að ég styð Howard Dean til
að verða næsti forseti Bandaríkjanna.‘Al Gore , forsetaframbjóðandi demókrata í síðustu
forsetakosningum í Bandaríkjunum, varð á þriðjudag
fyrsti þungavigtarmaðurinn innan Demókrataflokks-
ins til að lýsa yfir stuðningi við frambjóðanda í for-
kosningum flokksins vegna forsetakosninganna á
næsta ári.
’Ég hef ákveðið að leggja frumvarpiðekki fram að sinni.‘Árni Magnússon félagsmálaráðherra hætti við að
leggja fram frumvarp um að atvinnulausir fái ekki
greiddar bætur þrjá fyrstu daga í atvinnuleysi.
’Frjálsar en alls ekki sanngjarnar.‘Þingmannasamkunda Evrópuráðsins felldi þennan
dóm um þingkosningarnar í Rússlandi um síðustu
helgi.
Ummæli vikunnar
Morgunblaðið/Kristinn
Mótmælastaða við Alþingi
Nokkur hundruð manns söfnuðust saman á
Austurvelli til að mótmæla frumvarpi um
hækkun eftirlauna æðstu ráðamanna.