Morgunblaðið - 14.12.2003, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 14. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
F
ríkirkjusöfnuðurinn í Hafn-
arfirði var stofnaður sumar-
daginn fyrsta árið 1913. Til-
efni þess var að íbúar Hafnar-
fjarðar vildu fá kirkju í bæinn
en höfðu sótt hana að Görðum
á Álftanesi. Erindinu höfðu yf-
irvöld þjóðkirkjunnar dregið
að sinna. Ólga vegna prests-
kosninga í hinu gamla Garða-
prestakalli hafði eflaust líka
áhrif á þetta mál. Það var því ekki deila um boð-
skap eða kenningu kirkjunnar sem varð til þess
að söfnuðurinn klofnaði heldur afstaða manna til
ytri skipulagsþátta,“ segir Einar Eyjólfsson,
safnaðarprestur kirkjunnar. „Fram hjá því má
hins vegar ekki líta að fríkirkjuhugsjónin, hug-
sjónin um aðskilnað ríkis og kirkju, var mikið til
umræðu á þessum árum og hafði örugglega áhrif
á það hversu margir kusu að yfirgefa sinn þjóð-
kirkjusöfnuð og ganga til liðs við hinn nýstofnaða
Fríkirkjusöfnuð. Ég finn það enn í dag að margir
sem ganga í söfnuðinn gera það út af hugsjóninni
um aðskilnað ríkis og kirkju.“
Einar segir að strax eftir stofnun safnaðarins
hafi verið hafist handa við byggingu kirkjunnar
og var hún vígð rúmum fjórum mánuðum síðar,
14. desember.
„Til gamans má segja frá því að Fríkirkjan í
Hafnarfirði var fyrsta raflýsta kirkjan á landinu.
Rafmagn var af skornum skammti á þessum tíma
og þegar athafnir fóru fram í kirkjunni og nota
þurfti rafmagn slökkti safnaðarfólkið ljósin heima
hjá sér, annars sló allt út.“
Í stuttri upprifjun Einars á sögu safnaðarins
kemur fram að stofnendur hans voru um eitt
hundrað á fyrsta starfsárinu en nú eru í söfnuð-
inum 4.100 manns. „Fyrsti prestur kirkjunnar
var Ólafur Ólafsson, þekktur ræðu- og stjórn-
málamaður. Þjónaði hann Fríkirkjunni í Reykja-
vík. Margir Hafnfirðingar minnast þess að Ólafur
kom í hestvagni til kirkjunnar frá Reykjavík þar
sem hann bjó. Síðan hafa margir prestar þjónað
kirkjunni í lengri eða skemmri tíma.“
Barnastarfið blómlegt
Einar er sá prestur sem þjónað hefur einna
lengst við Fríkirkjuna í Hafnarfirði. Á næsta ári
hefur hann verið prestur safnaðarins í 20 ár.
„Kirkjustarfið hefur tekið miklum breytingum á
þessum árum sem ég hef verið prestur hér. Þegar
ég kom að starfinu voru 1.800 manns í söfnuð-
inum. Ég, organistinn og kirkjuvörðurinn vorum
einu starfsmennirnir á sínum tíma og ekkert okk-
ar í fullu starfi. Nú erum við prestarnir tveir. Sig-
ríður Kristín Helgadóttir vígðist hingað haustið
2000 en hún kemur úr mínum fyrsta fermingar-
hópi. Auk okkar eru tíu starfsmenn í hlutastörf-
um. Starfsemi er í kirkjunni eða safnaðarheim-
ilinu alla daga vikunnar.“
Einar segir barnafólk margt í söfnuðinum, því
sé mikið um skírnarathafnir og öflugt ferming-
arstarf. „Höfum við sett okkur það markmið að
bjóða upp á markvisst barna- og unglingastarf,
alveg fram undir tvítugsaldurinn en 300–400 börn
og ungmenni sækja starfið vikulega.
Í kirkjunni er starfræktur sunnudagaskóli fyr-
ir yngstu börnin og Æskulýðsfélag fyrir 13–15
ára og eldri. Við erum stolt af því hvað krakkarnir
eru lengi í starfi hjá kirkjunni.
Skýringin á því er m.a. sú að tekist hefur að fá
mjög gott fólk til að leiða barna- og ungmenna-
starfið. Sigríður Valdimarsdóttir djákni og Hera
Elvarsdóttir guðfræðinemi hafa byggt það upp.
Hér starfar líka öflugt kvenfélag sem varð 80
ára á þessu ári og kirkjukór.
Það sem hefur verið sérstakt við starf kven-
félagsins er hvað áhugi þeirra er mikill á safn-
aðarstarfinu sjálfu. Konurnar áttu frumkvæði að
því að hefja barnastarf við kirkjuna á sínum tíma
og hafa styrkt það fjárhagslega alla tíð.
Breyttar áherslur í tónlistarflutningi
Kirkjukórinn hefur vaxið mjög á seinni árum.
Við höfum verið að breyta um áherslur í tónlist-
arflutningi innan kirkjunnar. Stofnuð hefur verið
hljómsveit undir forystu Arnars Arnarsonar, tón-
listarstjóra kirkjunnar, sem leikur á gítar. Með
tilkomu hljómsveitarinnar hefur skapast meira
svigrúm til léttleika. Finnst mörgum sem okkar
góðu sálmar úr sálmabókinni öðlist nýtt líf þar
sem önnur hljóðfæri en orgelið koma við sögu.
Hljómsveitin leikur við messur og á kvöldvök-
um, sem eru einu sinni í mánuði. Þá setjum við
messuformið til hliðar og tökum fyrir ákveðið um-
fjöllunarefni og fáum leikmenn til að tala. Eins
höfum við prestarnir við kirkjuna lagt áherslu á
samtalspredikanir í helgihaldi okkar. Þá ræðum
við saman um predikunarefni dagsins.“
Einar er spurður álits á þeirri þróun að farið
er í meira mæli að leika dægurlög við athafnir
eins og brúðkaup og jarðarfarir.
„Ég leyfi að velja dægurlög við giftingar ef
textarnir eru fallegir og uppbyggilegir og hvet
til þess að textarnir séu á íslensku. Eins hef ég í
vaxandi mæli hvatt fólk til að skoða okkar fal-
legu íslensku sálma. Margt ungt fólk vill forðast
sálmana en staðreyndin er sú að brúðkaups-
sálmarnir okkar eru gullfallegir. Varðandi jarð-
arfarirnar gildir það sama. Ef um er að ræða
eftirlætislag hins látna ber sömuleiðis að gæta
að því að textinn sé fallegur og falli vel að at-
höfninni. Falleg dægurlög geta svo sannarlega
verið guði þóknanleg.“
Einar segir að fyrir tveimur árum hafi Frí-
kirkjan í Hafnarfirði byrjað með tólfspora verk-
efnið þar sem byggt er á reynslusporum AA-
samtakanna. „Þetta starf er ekki sérstaklega
fyrir alkóhólista heldur alla þá sem kunna að
hafa orðið fyrir einhverri neikvæðri reynslu í líf-
inu. Starfið miðar að því að byggja upp jákvæða
ímynd einstaklingsins á ný. Nú sækja þessa
fundi, sem eru einu sinni í viku, um 40 manns.
Hér er um að ræða grasrótarstarf innan safn-
aðarins og sjálfboðaliðar leiða það. Á þennan
hátt er verið að mæta mikilli þörf fyrir stuðn-
ing.“
Mikil fjölskyldukirkja
Fríkirkjusöfnuðurinn í Hafnarfirði tilheyrir
evangelísk-lúthersku fríkirkjuhreyfingunni. En
hver er munurinn á fríkirkjusöfnuði og söfnuði
innan þjóðkirkjunnar?
„Segja má að við þurfum að hafa meira fyrir
hlutunum fjárhagslega. Við fáum aðeins sókn-
argjöld frá ríkinu en laun prestanna eru ekki
greidd úr ríkissjóði. Eins höfum við ekki aðgang
að öðrum sjóðum kirkjunnar eins og jöfn-
unarsjóði sókna. Hins vegar má segja að við
störfum á sama grunni og þjóðkirkjan og við
hennar hlið. Biskup Íslands vígir til dæmis
presta til safnaðarins og kallar okkur fríkirkju-
prestana á prestastefnur.“
„Þar eð við störfum utan þjóðkirkjunnar höf-
um við sannarlega ekki eins mikið fé til að
byggja upp safnaðarstarf okkar og þurfum
meira að byggja á sjálfboðaliðastarfi. Til dæmis
hafa kórfélagar aldrei fengið greitt fyrir söng í
kirkjunni svo dæmi sé nefnt. Við reynum að laða
til okkar fólk með góðu og öflugu starfi. Ef til
vill má segja að það ríki meiri samkennd í frí-
kirkjusöfnuði vegna þess að fólk tilheyrir söfn-
uðinum óháð búsetu. Fólk er í Fríkirkjusöfn-
uðinum þó að það flytji milli hverfa. Þetta er
mikil fjölskyldukirkja vegna þess að fjölskyldur
hafa tilheyrt kirkjunni kynslóð fram af kynslóð.
Presturinn kynnist söfnuðinum mjög vel vegna
þessara fjölskyldutengsla.“
Vakið hefur athygli að formaður Prestafélags
Íslands hefur hvatt presta þjóðkirkjunnar til að
athuga hvort fermingarbörn séu skráð í þjóð-
kirkjuna og skrá þau ef svo er ekki, hvað segir
Einar um það?
„Við í Fríkirkjunni í Hafnarfirði höfum engar
áhyggjur af þessu máli. Yfirleitt skila ferming-
arbörnin sér til okkar auk þess sem talsvert
mörg börn úr þjóðkirkjunni fermast í Fríkirkj-
unni í Hafnarfirði. Skráð eru 60 fermingarbörn í
söfnuðinum í ár en þau eru nærri hundrað sem
fermast hér í vor.“
Einar tekur fram að prestar Fríkirkjusafn-
aðarins og prestar þjóðkirkjunnar í Hafnarfirði
hafi með sér vaxandi samstarf. „Við hittumst á
fundum einu sinni í mánuði og ræðum sameig-
inleg málefni. Talsvert samband er á milli æsku-
lýðsfélaga kirknanna og við höfum velt því fyrir
okkur hvernig kirkjan getur unnið að öflugum
forvörnum í þágu barna.“
Í tilefni afmælis Fríkirkjusafnaðarins verður
efnt til hátíðardagskrár í dag. Hún hefst með
barna- og fjölskylduhátíð kl. 11. Koma góðir
gestir í heimsókn, Leikbrúðuland, með Helgu
Jónsdóttur og Helgu Steffensen. Hátíðarguðs-
þjónusta er kl. 13.00 og verður boðið upp á heitt
súkkulaði og smákökur að hátíð lokinni. Afmæl-
is- og jólatónleikar kirkjukórsins verða kl. 15.00.
Einar segir það hafa verið mjög gaman að
þjóna og búa í Hafnarfirði. „Ég hef notið þess að
þjóna í söfnuði þar sem svona mikil samkennd
og vinátta ríkir, “ segir hann.
Í dag er þess minnst að 90 ár eru liðin frá vígslu Fríkirkjunnar í Hafnarfirði, fyrstu kirkju Hafnfirðinga. Af því tilefni
verður hátíðardagskrá í kirkjunni. Hildur Einarsdóttir fræðist um starfsemi Fríkirkjusafnaðarins og rifjar upp sögu hans.
Morgunblaðið/Ómar
Fríkirkjan Í Hafnarfirði.
Fríkirkjusöfnuðurinn í Hafnarfirði er barnmargur og lögð er áhersla á gott barnastarf.
Sóknarprestar Fríkirkjusafnaðarins í Hafnarfirði, Einar Eyjólfsson og Sigríður Kristín Helgadóttir.
Samkennd einkennir
safnaðarstarfið