Morgunblaðið - 14.12.2003, Blaðsíða 28

28 SUNNUDAGUR 14. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
NIÐARÓS hefur þanist út, stækkað
og blómstrað frá því Ólafur kon-
ungur Tryggvason lét reisa hús á
Niðarbakka og skipaði svo árið 997
að þar skyldi vera kaupstaður. Álit-
ið er að bæjarmynd hafi smám sam-
an komið á Niðarós fram eftir ell-
eftu öldinni og dómkirkjan, sem
reist var við ósinn, verið undirstaða
byggðarinnar því völd kirkjunnar
manna voru mikil á þessum tímum.
En vöxtur og viðgangur bæjarins er
þó ekki síður þakkaður því að um
miðja elleftu öld tóku pílagrímar að
streyma þangað til að líta augum
helga dóma heilags Ólafs Haralds-
sonar í Ólafskirkjunni. Það hefur
verið fyrsti ferðamannastraumur í
Noregi og þeir ferðamenn hafa
þurft sína fyrirgreiðslu. Fyrir 1200
var allt héraðið nefnt Þrándheimur
en þá var farið að nota það nafn um
þennan vaxandi bæ sem áður var
nefndur Niðarós en Þrændalög um
héraðið, sem varð Tröndelag. Árið
1930 var ákveðið á Stórþinginu að
hafa gamla Niðaróssnafnið um bæ-
inn en bæjarbúum líkaði það stórilla
og ári síðar tók þingið aftur þá til-
skipun.
Á úthallandi viku í júlílok sat ég í
íbúð Kolbrúnar Ragnarsdóttur,
frænku minnar, á efri hæð í gömlu
og fallegu húsi við enda blindgötu í
hæðunum fyrir austan ána Nið. Gat-
an er kennd við skóg eða mörk og
nefnd Markveien. Meðan Þrænda-
sólin vermdi suðurgluggana hamr-
aði ég á ferðatölvuna mína þá skuld
sem ég batt mig til að gjalda hlust-
endum Rásar eitt, gömlu gufunnar,
einu sinni í viku á þessari ferð
minni. Ég fékk upptökutíma hjá
norska ríkisútvarpinu, NRK, morg-
uninn eftir og setti þá saman með
góðri hjálp lipurs og áhugasams
tæknimanns pistil með upptökum
frá söguleiknum „Olav den heilige“,
sem hafði verið fluttur á útisviðinu á
Stiklarstöðum, og sendi hann heim
til Íslands um stafræna símalínu.
Fundurinn í Vísindasafninu
Hann hellti úr sér kröftugri skúr
um miðjan daginn þegar ég hafði
lokið störfum við hljóðvinnslu, en
fljótlega glaðnaði til á ný. Ég fékk
mér góðan hádegisverð á veitinga-
stað efst í háum útvarps- og sjón-
varpsturni við hliðina á NRK-hús-
inu við Jónsvatn, einum af þessum
veitingastöðum sem snúast um
sjálfa sig, og hafði góða útsýn yfir
Þrándheim og næsta nágrenni með-
an ég mataðist. Og nú átti ég aðeins
einu erindi eftir ólokið í höfuðbæ
Þrænda, að finna bein Gunnlaugs
ormstungu.
Á gömlum bókum, sem ég hafði
fundið í bókasafninu í Levanger,
stendur að beinunum hafi verið
komið til Oldsaksamlingen og Pet-
ersen safnstjóri tilgreinir á einum
stað númerið sem þeim var gefið á
safninu þegar þau voru skráð þar.
Nú finnst ekkert í Þrándheimi sem
heitir Oldsaksamlingen og ég ákvað
að reyna Vitenskapsmuseet, Vís-
indasafnið. Þar náði ég sambandi
við mann að nafni Ole Bjørn Pet-
ersen og spurði hvort þar á safninu
væri hugsanlega að finna hauskúpu
og lærlegg íslenska fornkappans
Gunnlaugs ormstungu. Andartaks
þögn varð í símanum og ég notaði
hana til að bæta því við að ég hefði
við höndina númer sem beinum
þessum hefði verið gefið árið 1919
og gaf honum það upp. Enn varð
andartaksþögn. Síðan sagðist Pet-
ersen yngri skyldu athuga málið og
Hauskúpa Gunn-
laugs ormstungu
Bókarkafli Í Íslendingasögum segir margt frá atburðum á söguöld og stöðum
sem landnámsmenn komu frá til Íslands. Þorgrímur Gestsson fór um Noreg
og kynnti sér sögusvið margra þessara atburða. Hér segir frá dvöl hans í Nið-
arósi og hauskúpu Gunnars Ormstungu.
Ljósmynd/ Vitenskapsmuseet, Trondheim
Hauskúpa og lærleggur sem hafa verið varðveitt á forngripasafninu í Þránd-
heimi frá því 1919 og eru talin vera af sjálfum Gunnlaugi ormstungu, þar til ann-
að sannast.

 
 Líf og fjör á Lækjartorgi
Jólamarkaður á
Lækjartorgi
Jólamarkaðurinn
Opið í dag, sunnudag, frá 13–18
Kl. 13.30 Dagskráin hefst með jólahugvekju
Jónu Hrannar Bolladóttur
miðborgarprests.
Stúlknakór Hallgrímskirkju syngur.
Kl. 15.00 Steindór Andersen
kveður rímur á torginu.
Milli kl. 15 og 16 30
Brassband miðborgarinnar,
Harmonikkuleikur og jólasveinar
mæta á torginu.
Kl. 16.30 Hera syngur nokkur lög
og áritar nýútkominn geisladisk.
Mætum í hjarta Miðborgarinnar
TOPP 20 mbl.is