Morgunblaðið - 20.12.2003, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 LAUGARDAGUR 20. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
w
w
w
.jp
v.is
S
TÓ
R
V
IR
K
I
Á
D
Æ
M
A
LA
U
S
U
V
E
R
Ð
I
1.306 blaðsíður • 5.000 ljósmyndir
3
SÆ T I
„Hvergi veikur punktur á þessari bók.
Stórkostlega vandað ritsafn.“
Jón Svanur Jóhannsson
VIÐSKIPTABLAÐIÐ
„Stórglæsileg.“
MORGUNBLAÐIÐ
ÖLDIN ÖLL
Í EINU BINDI
Saga umbrotamestu tíma lands og þjóðar,
sem hefur áður komið út í þremur bindum,
hefur nú verið sameinuð í eitt veglegt verk.
Kr. 9.980
(Leiðbeinandi útsöluverð)
VERÐ FRÁ 1. JAN. kr. 12.980
TILBOÐ TIL ÁRAMÓTA
METSÖLUL I ST I
M O R G U N B L A Ð S I N S
a l m e n n t e f n i
1 8 . d e s e m b e r
FORELDRAR íslenskra barna
þekkja mun minna til þeirra tölvu-
leikja sem börn þeirra spila á Net-
inu en foreldrar barna á öðrum
Norðurlöndum og á Írlandi. 77% ís-
lenskra stráka eru að spila tölvu-
leiki þegar þeir eru á Netinu en
61% stelpna notar Netið mest til að
senda og taka á móti tölvupósti.
Strákarnir vilja spila hasarleiki
(61%) á borð við Half-life en stelp-
urnar eru hrifnari af svokölluðum
guðaleikjum (35%), t.d. Sims. Næst-
vinsælast hjá strákunum er spila
íþróttaleiki (49%) en hjá stelpum
eru þrautaleikir á borð við Tetris
næstvinsælastir (26%). Íslensk börn
spila tölvuleiki á Netinu oftar en
börn á hinum Norðurlöndum og á
Írlandi, en tíminn sem þau eyða við
þessa iðju sína er þó ekki marktækt
meiri en hjá öðrum börnum. Þetta
er meðal niðurstaðna nýrrar könn-
unar verkefnisins SAFT sem er
rannsóknar- og fræðsluverkefni um
örugga netnotkun barna. Verkefnið
er stutt af „Safer Internet Action
Plan“ áætlun Evrópusambandsins
um öryggi á Netinu og eru sjö
stofnanir frá fimm löndum aðilar að
verkefninu. Þátttökulöndin eru
Danmörk, Írland, Ísland, Noregur
og Svíþjóð. Heimili og skóli – lands-
samtök foreldra er aðili að sam-
starfshópnum fyrir hönd Íslands.
45% spila leiki í gegnum
Netið í minna en klst. á viku
Könnunin náði bæði til barna og
foreldra. 972 börn á aldrinum 9–16
ára tóku þátt í könnuninni með því
að svara spurningalistum og var
dreifingin jöfn yfir landið. Hringt
var í foreldra barna á aldrinum 9–
16 ára Könnun meðal barna var
gerð í janúar og febrúar á þessu ári
en foreldrakönnunin var gerð í des-
ember á síðasta ári. Framkvæmda-
aðili var Gallup. Bent skal á að
könnunin náði einvörðungu til tölvu-
leikjanotkunar barna í gegnum Net-
ið en ekki til notkunar annarra
tölvuleikja t.d. þeirra sem spilaðir
eru í leikjatölvum á borð við Play
Station og Nintendo.
5% íslenskra barna spila tölvu-
leiki í 15 klukkustundir eða meira á
viku. 45% barnanna eru minna en
eina klukkustund á viku í tölvu-
leikjum á Netinu. Börn á þeim lönd-
um sem könnunin náði til spila
tölvuleiki á Netinu í að meðaltali 2,3
klukkustundir á viku. Öll íslensk
börn á aldrinum 9–16 ára hafa ein-
hvern tímann farið á Netið. Flest
börn byrja að nota Netið að ráði á
aldrinum 8–10 ára. Þá þurfa for-
eldrarnir að vera vel vakandi, segir
Sigurþór Gunnlaugsson, verkefnis-
stjóri SAFT á Íslandi.
Þess má geta að samkvæmt
könnuninni spila írsk börn mun
sjaldnar og styttra í einu tölvuleiki í
gegnum Netið en börn á Norður-
löndunum.
Ósamræmi um eftirlit
Foreldrar íslenskra barna eru
meðvitaðir um hvað börn þeirra eru
að gera á Netinu, þ.e. flestir telja
börnin sín vera að spila tölvuleiki
eða spjalla. Samkvæmt könunninni
telja foreldrar sig fylgjast miklu
meira með netnokun barna sinna en
börnin sjálf segja að þeir geri. 67%
íslenskra barna segja að foreldrar
sínir sitji ekki hjá sér þegar þau eru
á Netinu en 60% foreldra sagðist
gera það.
Þegar börnin voru spurð hversu
mikið foreldrar þekkja til leikjanna
sem þau spiluðu á Netinu skar Ís-
land sig sérstaklega úr. 17% ís-
lenskra barna sögðu foreldra sína
ekkert þekkja til leikjanna en hlut-
fallið var á bilinu 10–14% á hinum
löndunum. Þá sögðu 11% íslenskra
barna að foreldrar sínir þekktu
mjög vel til leikjanna en hlutfallið
var mun hærra í hinum löndunum
eða á bilinu 23–29%.
Íslensk og sænsk börn spila
sjaldnast leiki með fjölskyldu eða
vinum á Netinu en 52% íslenskra
barna segjast spila leikina ein.
„Samskipti barna og foreldra eru
marktækt minnst hér á Íslandi og
það finnst okkur áhugavert að
skoða frekar,“ segir Sigurþór um
þessa niðurstöðu. „Við viljum hvetja
til meiri samskipta. Við erum alls
ekki að segja að Netið sé vont. En
þetta er eins og umferðin, það þarf
að læra ákveðnar grunnreglur.“
Sigurþór bendir á að best sé að
hafa heimilistölvuna á sameiginlegu
svæði fjölskyldunnar á heimilinu, en
ekki lokaða inn í herbergi barnanna
eða unglinganna.
„Við viljum hvetja foreldra til að
setjast niður með börnum sínum og
jafnvel hafa netkvöld með fjölskyld-
unni. Það er hægt að finna enda-
laust af upplýsingum um allt milli
himins og jarðar á Netinu sem gam-
an og fróðlegt er að skoða saman.“
Könnun á netnotkun barna á
Íslandi, í Skandinavíu og á Írlandi
Strákarnir
spila en stelp-
urnar spjalla













 
 

 
!


" #
"

 $
% &
'("%
&



)
*






 !






++
,




-


./
+



01
2 
034
+
,35
+
61
7/376
+
71
81
74375
+
.1
9



 
-



" 641
:

  .71
73.
+
7.1 ./1 7<1 751 .71 771
741 781 7,1 .61 761 701
701 .01 ./1 ./1 741 7/1
7,1 .01 7<1 781 .81 81
4 51 ./1 7,1 761 0,1
43<
 
736
 
730
 
 
) 2
 () =
&)

 
5<.
- 
>
537,
 TIL AÐ ganga úr skugga um hvers
konar tölvuleik barn er að spila
geta foreldrar farið inn á heimasíð-
una www.pegi.info. Síðan er rekin
af samtökum tölvuleikjaframleið-
anda. Þar er hægt að fá upplýs-
ingar um leiki, hvað þeir innihalda
og fyrir hvaða aldurshóp þeir
henta. Á síðunni er valinn hnapp-
urinn search game til að kalla fram
upplýsingar um þann leik sem leit-
að er að.
Þekkir þú
leikinn?
Í KJÖLFAR þeirrar umræðu sem
varð í desember síðastliðnum um of-
beldisfulla tölvuleiki lýsti Tómas
Ingi Olrich menntamálaráðherra
þeirri skoðun sinni að setja yrði
reglur um skoðun tölvuleikja, en á
þeim tímapunkti var við það miðað
að ákvæði um slíkt yrði sett inn í
frumvarp um eftirlit með aðgangi
barna að kvikmyndum sem til stóð
að leggja fram á síðasta þingi.
Í því frumvarpi er gert ráð fyrir
að núverandi fyrirkomulagi á skoð-
un kvikmynda verði breytt í veiga-
miklum atriðum. Framlagningu
frumvarpsins var síðan frestað fram
yfir alþingiskosningar. Samkvæmt
upplýsingum úr menntamálaráðu-
neytinu má þess vænta að nýr
menntamálaráðherra taki ákvörðun
um framlagningu frumvarpsins á
Alþingi eftir áramót.
Foreldrar ánægðir
með merkingar
Skífan merkir á íslensku alla
tölvuleiki grófa ofbeldisleiki sem
ekki eru taldir henta börnum yngri
en 16 ára. Ólafur Þór Jóelsson,
deildarstjóri tölvuleikjadeildar Skíf-
unnar, segir merkingarnar hafa gef-
ist vel og að foreldrar og aðrir
kaupendur tölvuleikja taki tillit til
þeirra. Viðbrögðin við merkingun-
um hafi verið jákvæð en ákveðið var
að merkja leikina eftir að mikil um-
ræða um ofbeldisfulla tölvuleiki var
í þjóðfélaginu í lok síðasta árs.
„Foreldrar hafa tekið þessu mjög
vel,“ segir Ólafur, „til dæmis núna
fyrir jólin og síðustu jól hafa for-
eldrar, sem hafa komið með óska-
lista barna sinna í búðirnar, kosið
að kaupa ekki ákveðinn tölvuleik
[sem er ekki talinn henta börnum
yngri en 16 ára] og frekar valið
hentugri leiki. Þá held ég að þetta
hafi náð tilgangi sínum.“
Ákvæði um tölvuleiki átti að vera í frumvarpi sem var frestað á síðasta þingi
Morgunblaðið/Árni Sæberg
„Inniheldur gróft ofbeldi,“ stendur á viðvörunarmiða á þessum tölvu-
leikjum í verslunum Skífunnar. Viðskiptavinir hafa tekið þessu vel.
Viðvaranir á tölvu-
leikjum Skífunnar HÉRAÐSDÓMUR Reykjanessdæmdi í gær bílainnflytjanda í 30
daga skilorðsbundið fangelsi fyrir
bókhaldsbrot árið 1999. Ákærði játaði
sakir að þessu leyti, en neitaði sök
hvað varðaði tilraun til tollsvika og
tollsvik við innflutninginn. Var hann
sýknaður af þeim ákærulið þar sem
ekki tókst að sanna sök.
Um var að ræða sjö ameríska jeppa
sem ákærði flutti til landsins og var
hann sakaður um að hafa reynt að
komast hjá greiðslu aðflutningsgjalda
upp á 3,5 milljónir króna. Ósannað
þótti að ákærði hefði fengið seljanda
jeppanna í Kanada til að gefa út tvo
vörureikninga fyrir hvern jeppa, og í
framhaldi aðeins lagt fram hærri
reikninginn við tollmeðferð þeirra.
Málið dæmdi Jónas Jóhannsson.
Verjandi var Sveinn Andri Sveinsson
hrl. og sækjandi var Hjalti Pálmason
fulltrúi ríkislögreglustjóra.
Sýknaður
af ákæru
um tollsvik
SUÐURVERK í Hafnarfirði átti
lægstu tilboð í gerð Desjarárstíflu og
Sauðárdalsstíflu vegna Kárahnjúka-
virkjunar. Stíflurnar koma sín hvor-
um megin við stóru Kárahnjúkastífl-
una við Hálslón sem Impregilo er
byrjað á að reisa. Tilboð Suðurverks
voru töluvert undir áætlun Lands-
virkjunar og ráðgjafa hennar.
Alls bárust fimm tilboð í gerð Sauð-
árdalsstíflu, sem verður allt að 25
metra há, 1.100 m löng og rúmmálið
1,5 milljón rúmmetrar. Kostnaðar-
áætlun ráðgjafa Landsvirkjunar
hljóðaði upp á rúma 1,4 milljarða
króna en Suðurverk bauð rúmlega
754 milljónir kr. í verkið, eða aðeins
52,6% af kostnaðaráætlun. Önnur til-
boð í Sauðárdalsstíflu komu frá
Kubbi, Norðurtaki og Hetti, sem
sameiginlega buðu rétt rúman millj-
arð króna í verkið, ET og Afrek buðu
1,1 milljarð króna, Impregilo og Arn-
arfell buðu saman nærri 1,3 milljarða
og langhæsta boð kom frá Ísafli, 1,8
milljarðar, sem er sameiginlegt félag
Ístaks, E.Pihl & Sön og Íslenskra að-
alverktaka.
Alls bárust þrjú tilboð í gerð Desj-
arárstíflu, sem verður allt að 60 m á
hæð, 1.100 m löng og rúmmálið 2,8
milljón rúmmetrar. Verður þetta
næststærsta stífla landsins á eftir
Kárahnjúkastíflu. Kostnaðaráætlun
hljóðaði upp á 2,7 milljarða króna. Til-
boð Suðurverks var upp á ríflega 1,6
milljarða, sem er 61,5% af áætluninni.
Hin tilboðin komu frá Impregilo og
Arnarfelli, 2,6 milljarðar, og Ísafli,
sem bauð tæpa þrjá milljarða.
Í tilkynningu frá Landsvirkjun
segir að nú verði farið yfir tilboðin í
samstarfi við ráðgjafa fyrirtækisins.
Suðurverk hefur talsvert komið að
virkjunarframkvæmdum á vegum
Landsvirkjunar.
Suðurverk bauð lægst í
tvær stíflur við Hálslón