Morgunblaðið - 21.01.2004, Blaðsíða 12

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
12 MIÐVIKUDAGUR 21. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
SJÁVARÚTVEGSRÁÐUNEYTIÐ felldi í
gær úr gildi tímabundið bann við loðnuveiðum
að tillögu Hafrannsóknastofnunar og héldu
loðnuskipin þegar á miðin. Blíðuveður var á
miðunum í gær og má því gera ráð fyrir kraft-
veiði næstu daga, haldist veður skaplegt.
Rannsóknaskipið Árni Friðriksson hefur
verið við mælingar á loðnumiðum en leitarskip
höfðu orðið vör við nýja göngu djúpt norðaust-
ur af landinu. Í tilkynningu frá sjávarútvegs-
ráðuneytinu segir að þótt mælingum sé ekki að
fullu lokið sé ljóst að ekki sé þörf á veiðistöðv-
un. Hafrannsóknastofnun segir ljóst að for-
sendur tillögu um veiðistöðvun, þ.e. að hætta
stafaði af áframhaldandi veiðum, séu ekki leng-
ur til staðar. Gert er ráð fyrir að endanlegt
aflamark fyrir yfirstandandi loðnuvertíð verði
ákvarðað eftir að mælingu er lokið nú á næst-
unni.
Mikið af sterkum torfum
Hjálmar Vilhjálmsson, leiðangursstjóri á
Árna Friðrikssyni RE, sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að töluvert virtist af loðnu
á nokkuð stóru svæði norðvestur úr Langanesi.
„Þetta er nánast allt eftir bókinni, utan þess að
loðnan er nokkuð seinna á ferðinni en venju-
lega. Það er mikið af sterkum torfum norður úr
Langanesi sem hægt væri að veiða bæði í nót
og troll. Okkur mældist til að þar væru um 500
þúsund tonn. Fyrsta gangan sem kom upp að
landinu er hinsvegar löngu komin austur fyrir
land og heldur sig nú sennilega utan við lands-
grunnskantinn út af norðanverðum Austfjörð-
um. Auk þess virðist hluti þeirrar göngu hafa
haldið enn lengra og vera komin langt út á haf.
Þessi loðna sem við höfum séð síðustu daga er
hrein viðbót við það sem við sáum í fyrri leið-
angri. Heildin er þá yfir 600 þúsund tonn eða
um 200 þúsund tonn umfram það sem viljum
láta hrygna. Út á það var veiðibanninu aflétt.“
Hjálmar sagði að skoðuð yrðu fleiri svæði
næstu daga en að því loknu væri hægt að meta
stofninn og leggja fram endanlega tillögu um
heildarkvóta á vertíðinni.
Fjöldi loðnuskipa var á leið á miðin í gær-
kvöldi, en veiði var góð hjá þeim skipum sem
fyrir voru á miðunum. Guðmundur Ólafur ÓF
landaði um 900 tonnum af loðnu í Neskaupstað
í gær eða þeim afla sem skipinu var heimilt að
veiða við loðnuleitina. Þar af voru um 150 tonn
af frystri loðnu en áætlað var að frysta um 400
tonn af farminum hjá Síldarvinnslunni.
Mjög gott veður var á loðnumiðunum í gær
og gerðu þeir skipstjórnarmenn sem Morgun-
blaðið ræddi við ráð fyrir kraftveiði ef veður
héldist áfram skaplegt. Ekki hafði fengist afli í
nót í gærkvöldi en skipstjórnarmenn sögðu
þess ekki langt að bíða, enda hefði loðnan hald-
ið sig ofarlega síðustu daga og því í nótafæri.
Hver dagur dýrmætur
Nokkur skip eru búin til frystingar á loðnu
og hefur frystingin gengið vel, að sögn Árna V.
Þórðarsonar, skipstjóra á Baldvini Þorsteins-
syni EA. Hann sagði aflabrögðin góð en það
væri þó ekki það sem máli skipti þar um borð,
heldur að vinna aflann til manneldis. „Það er
svona nuddveiði en við getum nú ekki beitt
okkur af fullum krafti á veiðunum, heldur ein-
beitum okkur að frystingunni. Við getum fryst
um 150 tonn á sólarhring og það hefur gengið
vel að halda uppi fullri vinnslu. Það er töluvert
að sjá af loðnu á svæðinu en talsverð áta í
loðnunni sem er komin austur fyrir Langanes.
Við höfum því haldið okkur aðeins vestar, þar
er átan minni. Við erum að frysta á Rússlands-
markað og fáum ágæt verð fyrir loðnuna þar,
sennilega fjórum sinnum hærra en ef hún færi
til bræðslu. Það er því ágæt afkoma af þessum
veiðum ef við náum að halda uppi fullum af-
köstum í vinnslunni. Það er því hver dagur dýr-
mætur, því loðnan safnar í sig átu eftir að hún
fer austur fyrir Langanes. Loðnan sem við vor-
um að frysta áður en veiðibannið var sett á var
úrvals vara og það er ekki laust við að maður
hafi verið hálfsvekktur yfir því að vera stopp-
aður af þá. Þar fóru nokkrir góðir dagar í súg-
inn,“ sagði Árni en sagðist engu að síður bjart-
sýnn á góða vertíð.
Loðnuveiðar leyfðar á ný í gær
Búið að mæla
600 þúsund tonn
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Kristján Maríasson, kokkur á Berki NK, rétti hásetunum Hjörvari Sigurjónssyni og Þórði
Þórðarsyni vistir um borð, skömmu áður en skipið lagði úr höfn á loðnumiðin í gær.
SAMKVÆMT nýjum skattmats-
reglum fjármálaráðherra sem gilda
fyrir tekjuárið 2004 munu skattskyld
bifreiðahlunnindi hækka verulega frá
því sem verið hefur undanfarin ár.
Hlunnindamat vegna afnota af bifreið
sem vinnuveitandi á og rekur að öllu
leyti hækkar úr 20% í 26% af verði
bifreiðarinnar.
Friðgeir Sigurðsson, sviðsstjóri
skatta- og lögfræðisviðs Pricewater-
houseCoopers, segir að breytt skatt-
mat kunni að snerta verulegan fjölda
skattþegna landsins sem hafa fengið
bifreið launagreiðanda til umráða.
Rekstrarkostnaður
metinn sem hlunnindi
Að sögn Friðgeirs hafa reglur um
skattmat bifreiðahlunninda í fjölda-
mörg ár verið þannig að láti launa-
greiðandi starfsmanni sínum í té bif-
reið til fullra umráða skal meta
umráðin starfsmanni til tekna án til-
lits til notkunar hans á bifreiðinni.
Ársumráð þriggja ára bifreiðar og
yngri hafa verið metin til tekna sem
20% af nývirði bifreiðar sömu tegund-
ar. Umráð eldri bifreiða hafa verið
metin til tekna sem 15% af verði bif-
reiðarinnar. Hafi starfsmaður greitt
vinnuveitanda fyrir afnot af bifreið-
inni skyldi hin greidda fjárhæð koma
til frádráttar hlunnindamatinu. Sama
átti við ef starfsmaður greiddi rekstr-
arkostnað bifreiðar annan en elds-
neytiskostnað og kostnað við eðlilega
umhirðu á bifreiðinni, svo sem þvotta
og bón, enda afhenti starfsmaður
launagreiðanda sínum kvittanir frá
þriðja aðila fyrir slíkum kostnaði og
fékk hann ekki endurgreiddan.
Greiddi starfsmaðurinn einnig allan
eldsneytiskostnað og eftir atvikum
þungaskatt vegna bifreiðarinnar
skyldi matið lækkað um 4 prósentu-
stig, þ.e í 16% eða 11% af metnu verði
bifreiðarinnar, að sögn Friðgeirs.
„Í nýju skattmati fjármálaráðherra
fyrir staðgreiðsluárið 2004 er að finna
verulega breytingu hvað þetta varð-
ar. Líkt og áður eru ársumráð bifreið-
ar sem er þriggja ára eða yngri metin
til tekna sem 20% af nývirði bifreið-
arinnar. Umráð eldri bifreiða skulu
metin til tekna sem 15% af verði
hennar. Nýbreytnin er hins vegar
fólgin í því að ekki er lengur kveðið á
um lækkun ef starfsmaður greiðir
eldsneytiskostnað (og eftir atvikum
þungaskatt) bifreiðar heldur er þvert
á móti kveðið á um það að ef launa-
greiðandi greiðir rekstrarkostnað bif-
reiðar sem starfsmaður hans hefur
umráð yfir skulu þau hlunnindi metin
til verðs sem 6% af verði bifreiðarinn-
ar. Hins vegar gildir eins og áður að
greiði launamaður launagreiðanda
sínum fyrir afnot og/eða rekstur bif-
reiðarinnar koma slíkar greiðslur til
frádráttar tekjumatinu.
Þetta þýðir að í þeim tilvikum þar
sem starfsmaður hefur bifreið til
fullra umráða og launagreiðandi
greiðir rekstrarkostnað bifreiðar þá
hækka hin skattskyldu hlunnindi úr
20% eða 15% í 26% eða 21%. Hlut-
fallslega er þetta því hækkun upp á
30-40%,“ að sögn Friðgeirs.
Hver á bifreiðina?
Einar Hafliði Einarsson, endur-
skoðandi hjá Deloitte, segir að í nýja
skattmatinu felist umtalsverðar
auknar álögur á ákveðinn hóp skatt-
þegna, þeirra sem hafa bifreiðahlunn-
indi vegna starfa sinna. Inn í kaflann
um skattmat vegna bifreiðahlunninda
sé búið að bæta einni málsgrein:
„Greiði launagreiðandi rekstrar-
kostnað bifreiðar sem starfsmaður
hans hefur umráð yfir skulu þau
hlunnindi metin til verðs sem 6% af
verði bifreiðarinnar.“
Einar Hafliði segist spyrja sjálfan
sig að því hvort hér sé átt við einka-
bifreið starfsmannsins og/eða bifreið í
eigu launagreiðanda.
Að sögn Einars Hafliða er annar
texti óbreyttur, orðrétt og efnislega,
frá skattmati fyrri ára. „Þessa máls-
grein má skilja sjálfstætt þannig að
nú skuli reikna launþegum sem leggja
til sína eigin bifreið í þágu launagreið-
anda 6% hlunninda mat ef launagreið-
andinn greiðir starfsmanninum
rekstrarkostnað af bifreiðinni sem
hann hefur umráð yfir. Slíkt væri í
sjálfu sér eðlilegt, en RSK túlkar
þetta sem viðbót við það hlunninda-
mat sem áður var 20% og fram að
þessu hefur í framkvæmd og túlkun
verið talið innifela öll hlunnindi starfs-
mannsins af að hafa bifreið til umráða
frá launagreiðanda, hvort sem er
stofnkostnað eða rekstrarkostnað –
bifreið sem jafnan er nýtt í þágu
launagreiðandans á vinnutíma en
launþeginn hefur einnig full umráð
utan vinnutíma,“ að sögn Einars.
Hann segir að engin kostnaðarleg
rök séu fyrir þessari hækkun nú.
„Verðlag bifreiðakostnaðar hefur
ekki hækkað um 30%, heldur lækkað
ef eitthvað er, og einnig það að með
hlunnindamati sem hefur í gegn um
árin miðast við hlutfall af verðmæti
nýrrar bifreiðar hverju sinni þá hefur
matið verið gengistryggt ár frá ári,“
að sögn Einars Hafliða.
Vald ráðherra dregið í efa
Árni Harðarson, yfirmaður skatta-
og lögfræðisviðs Deloitte, segir eðli-
legt að maður sem er með sömu laun/
hlunnindi 19. jan 2004 og hann var
með 19. des s.l. eða fyrir mánuði síðan
og ekur um á nákvæmlega sama bíln-
um (að vísu aðeins slitnari nú en þá)
hljóti að spyrja sig af hverju hann
þurfi núna að greiða 30-40% meiri
skatt án þess að sá sem breytti skatt-
inum hans sjái einu sinni ástæðu til að
rökstyðja það sérstaklega eða a.m.k.
vekja athygli á því.
Í grein eftir Bernhard Bogason,
forstöðumann skatta- og lögfræði-
sviðs KPMG sem birtist á vef fyrir-
tækisins í gær,dregur hann í efa hvort
stjórnvöld hafi stjórnskipulegt vald til
að taka ákvarðanir um breytingar á
skattmati sem eru íþyngjandi fyrir
borgaranna. „Samkvæmt stjórnar-
skránni skal skattamálum skipað með
lögum og engan skatt má leggja á
nema samkvæmt lögum. Í þessu til-
viki eru um það að ræða að fjármála-
ráðherra, að fengnum tillögum ríkis-
skattstjóra ákveður að hækka það
hlutfall sem ræður útreikningi hlunn-
inda. Deila má um hvort um sé að
ræða hækkun á skattstofni eða breyt-
ingu á matsaðferð,“ að því er fram
kemur í grein Bernhards.
Fellur ekki undir
ákvæði stjórnarskrár
Geir segir að ef menn telji vafa
leika á um stjórnskipulegt vald hans
þá telji þeir einnig að ráðherra megi
ekki gefa út þessar reglur yfirleitt.
Áður hafi útgáfa skattreglna verið í
höndum ríkisskattstjóra en fyrir
tveimur árum var hún tekin frá rík-
isskattstjóra og færð til fjármálaráð-
herra. „En það hefur ekki verið talið,
að minnsta kosti hingað til, og er ekki
okkar skoðun að þetta falli undir
ákvæði stjórnarskrárinnar um skatt-
lagningu. Annars værum við ekki að
gefa út þessar reglur á hverju ári,“ að
sögn fjármálaráðherra.
Bernhard bendir á að árið 2002, þeg-
ar útgáfa skattmats var að öllu leyti í
höndum ríkisskattstjóra, komu sömu
hækkanir fram í skattmati en það
skattmat var afturkallað vegna tilmæla
fjármálaráðuneytisins. Töldust hækk-
anirnar og aðrar breytingar sem þá var
verið að gera á skattmati ekki í sam-
ræmi við vilja ríkisstjórnarinnar.
Mat á því hvað séu
eðlileg hlunnindi
Geir segir að breytingarnar árið
2002 hafi verið miklu víðtækari. „Sem
ég taldi þá ekki eðlilegt að ráðast í án
frekari athugunar af okkar hálfu í
ráðuneytinu. Það er að segja þeirra
sem bera pólitíska ábyrgð á svona
hlutum. Við höfum síðan skoðað betur
bæði bifreiðahlunnindaþáttinn og
húsnæðishlunnindaþáttinn og ákveð-
ið í ljósi þeirra athugana að gera þar
breytingar. Hins vegar að gera ekki
breytingar á öðrum atriðum sem voru
með fyrir tveimur árum eins og tölv-
ur, farsímar ofl. sem þá var tekið með.
Auðvitað er það þannig með hlunn-
indamat, eins og orðið ber með sér, þá
þarf að meta það í hvert skipti hvað er
eðlilegt. Þá er eðlilegt að reyna að
tryggja það að hlunnindamat endur-
spegli þau fjárhagslegu verðmæti og
hagræði sem menn hafa af viðkom-
andi hlunnindum. Þeir sem hafa bif-
reið til afnota sem vinnuveitandi
þeirra á hafa af því verulegt hagræði.
Spara sér kostnað. Það er því spurn-
ing hvernig á að meta það. Það hefur
nú verið gert í grundvelli útreikninga
og í samanburði við önnur lönd,“ að
sögn Geirs H. Haarde.
Geir vill ekki slá á það hvað breyt-
ingin muni skila miklu í ríkissjóð,
enda sé það ekki aðalatriðið í þessum
breytingum.
Skattskylda á
bifreiðahlunn-
indi hækkar
verulega í ár







    

 


 


  



 




 
 
 

!
 

 



!
"
#
$%&'
(

!  


 # 
 # ) #
  
!
 *
 
 

 
  

  


  




      

     








 


 






 




 

 


 ! "

#
$
% ! "
&"##

'!  ()
*+# +++,
"##

 "
!

!,! #

-.!!#+&$$,'-
*"
!

!,! #

-.!!#+./$,'-
 "
!
"#
*"
!
"#

/
 
+0

  




     
  
     








 


 






 




 

 


12 ! "

#
$
1 ! "
&"##

'!  ()
*+# +++,
"##

 "
!

!,! #

-.!!#+&$$,'-
*"
!

!,! #

-.!!#+./$,'-
 "
!
"#
*"
!
"#