Morgunblaðið - 28.03.2004, Qupperneq 22

22 SUNNUDAGUR 28. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Þ
egar litið er frá
Tröllakrókum við
Jökulsá í Lóni yfir að
norðaustanverðum
Vatnajökli blasir við
ein tignarlegasta
fjallasýn á Íslandi.
Þetta þekkja þeir
sem lagt hafa leið sína eftir hinni vin-
sælu gönguleið frá Snæfelli í Lóns-
öræfi. Á jöklinum gnæfir hæsti tindur
á þessum slóðum, Grendill (1.522 m),
en Sauðhamarstindur og Suður-
tungnatindur þar fyrir austan hrika-
legir að sjá. Á fallegum sumardegi
1998 vaknaði áhugi minn á að kynnast
þessu svæði nánar. Hugmyndin var
borin undir félaga í litlum jöklaferða-
klúbbi sem í daglegu tali hefur verið
kallaður jöklarannsóknardeild land-
læknis. Klúbburinn hefur undanfarin
ár gengist fyrir árlegum gönguferð-
um á jökla að vori til.
Leitað var upplýsinga um svæðið
með ýmsu móti en þó helst með því að
glugga í árbók Ferðafélags Íslands
frá 1993, „Við rætur Vatnajökuls“ eft-
ir Hjörleif Guttormsson. Þórhallur
Þorsteinsson hjá Ferðafélagi Fljóts-
dalshéraðs tjáði okkur að í Goða-
hnjúkum væri skáli Jöklarannsókn-
arfélags Íslands sem ferðalangar
hefðu notið góðs af. Fór þá sú hug-
mynd að mótast að ganga í Goða-
hnjúka á skíðum, dvelja þar í skál-
anum og skoða svæðið, en fara síðan
niður af jöklinum í Múlaskála í Lóns-
öræfum og þaðan yfir Kjarrdalsheiði
til byggða.
Í ljós kom að þessa leið höfðu fáir
farið. Við fengum mikilvægar leið-
beiningar frá Bjarna Skarphéðni
Bjarnasyni hjá Jöklajeppa á Horna-
firði og var hann ráðgjafi okkar um
bestu leiðina í Goðahnjúka. Þá nutum
við einnig ómetanlegrar aðstoðar
Ferðafélags Austur-Skaftfellinga
með afnot af Múlaskála og ráðlegg-
inga og aðstoðar Þorkels Kolbeins.
Allra veðra von
Að morgi uppstigning-
ardags 13. maí 1999 var allt
til reiðu fyrir framan Hótel
Vatnajökul og veðurútlit gott.
Ferðalangarnir Ingvar Rögnvalds-
son, Sigurður Guðmundsson, Steinn
Jónsson og Þórunn Guðmundsdóttir
lögðu af stað í jeppa Bjarna Skarp-
héðins eins langt inní Hoffellsdal og
komist varð. Þar skildi Bjarni við
okkur en ákveðið var að hittast að 4
dögum liðnum við rætur Kjarrdals-
heiðar. Á þessum slóðum er allra
veðra von og því mikilvægt að vera
vel búinn til jöklaferða og hafa með-
ferðis nauðsynleg öryggistæki svo
sem GPS-tæki.
Til þess að komast á Lamba-
tungnajökul þarf að klífa Fossdals-
hamar og ganga um skarð sem liggur
vestan Fossdalshnútu inn að jöklin-
um. Auðvelt reyndist að komast á
jökulinn og gátum við strax sett á
okkur skíðin og hafið gönguna í átt að
Goðahnjúkum í sólskini, ágætu
skyggni og hægum norðanandvara.
Fagurt útsýni er á þessu svæði, eink-
um til suðurs út Hoffellsdal, en há og
tignarleg fjöll gnæfa á báðar hendur
þegar snúið er til norðurs.
Leiðin upp Lambatungnajökul frá
Fossdalshnútu í Goðahnjúka er 14–15
km í beinni loftlínu og jafn halli mest-
an hluta leiðarinnar. Gengu allir með
skinn undir skíðunum. Jökullinn er
ekki sprunginn og greiðfær á þessum
árstíma. Helst er að búast við sprung-
um þegar nálgast tekur áfangastað í
kvos fyrir neðan Goðahnjúka en ekki
að þessu sinni. Á fyrsta degi ferðalags
er gangan óneitanlega nokkur þrek-
raun eftir vetursetu og tók okkur um
10 klukkustundir með 4–5 hvíldum. Á
leiðinni eru Lambatungnatindur á
hægri hönd og Goðaborg á vinstri
hönd hæst fjalla. Þegar nær dregur
Goðahnjúkum er sérlega tilkomumik-
il röð tinda í jöklinum á hægri hönd
sem minna á Grendil en hann sést þó
ekki fyllilega fyrr en komið er á
áfangastað.
Skálinn í Goðahnjúkum stendur á
austanverðri Goðahnjúkabungunni
(64° 35.484’ N og 15° 28.879’ V) og sést
alllangt að í góðu skyggni. Um kl. 20
þetta kvöld var léttskýjað og gott út-
sýni frá Goðahnjúkum, einkum til
vesturs og norðurs, og gátum við not-
ið þess um stundarsakir. Skálinn var
á kafi í freðinni fönn og þurftum við
að grafa frá hurðinni til að komast
inn. Einni klukkustund seinna var
komin dimm þoka og ekki meira en
20–30 metra
skyggni. Þar sem fólk
var þreytt eftir daginn
var ekki um annað að ræða
en að koma sér fyrir í skál-
anum og hvílast til næsta dags.
Nú tók við eldamennska og frá-
sagnir og umræður sem aðeins eiga
við í fjallakofum í góðra vina hópi.
Einn helsti óvissuþáttur á ferðalagi
okkar að þessu sinni snerist um það
hvernig best væri að komast niður í
Múlaskála frá Goðahnjúkum. Sam-
kvæmt ábendingum kunnugra var
besta eða jafnvel eina leiðin sú að fara
niður af jökli á háhrygg Norður-
lambatungna og ganga eftir honum
allt niður að ármótum Lamba-
tungnaár og Jökulsár í Lóni. Þetta
þýddi að við yrðum að vaða Lamba-
tungnaá niður við ármótin til þess að
komast að göngubrúnni yfir Jökulsá í
Lóni og þaðan í skálann. Ekki var að
fullu ljóst af útliti korta eða öðru hald-
bæru hvort mögulegt væri að fara
niður Axarfellsjökul og ganga síðan
fram með Jökulsá.
Ógleymanleg næturganga
Næsta morgun var ennþá dimm
þoka og hvesst hafði af austri með
hríðarmuggu. Þar sem ekki var útlit
fyrir að veður myndi batna í bráð var
ákveðið að halda af stað áleiðis í
Múlaskála. Í fyrstu var fyrirhugað að
ganga norður fyrir Grendil og sveigja
síðan til suðausturs fram með Axar-
fellsjökli yfir á Norðurlambatungur.
Eins og átti eftir að koma í ljós var
þessi leið ekki viturleg. Eftir um 2
klst. göngu komum við í umtalsverð-
an halla uppá við og töldum líklegt að
um væri að ræða hlíðar Grendils. Var
þá ákveðið að breyta um stefnu suður
fyrir fjallið og gekk ferðin nú betur.
Þegar komið er suður fyrir Grendil
tekur við mikil kvos sem er í raun
rætur Axarfellsjökuls. Þegar komið
var niður úr 1.200 m hæð rofaði til og
Á Lambatungujökli við upphaf göngunnar.
Útsýni til austurs frá Goðahnjúkum. Grendill til
vinstri og Hnáta til hægri.
Gönguleiðin frá Snæfelli í Lóns-
öræfi er vinsæl meðal ferðafólks,
enda fjallasýnin einkar tignarleg.
Færri hafa hins vegar afrekað að
ganga í Goðahnjúka á skíðum og
fara síðan niður af jöklinum í
Múlaskála í Lónsöræfum og þaðan
yfir Kjarrdalsheiði líkt og Steinn
Jónsson og jöklarannsóknardeild
landlæknis afrekuðu í tvígang.
Á gönguskíðum í Goðahnjúka