Morgunblaðið - 23.09.2004, Blaðsíða 38

38 FIMMTUDAGUR 23. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
HESTAR
Óumdeilt er hver varstjarna landsmóts í röð-um stóðhesta og ekkineinum blöðum um það
að fletta að hin svokallaða Laug-
arvatnsræktun hefur aldrei fengið
jafn góðan og almennt jákvæðan byr
í seglin og þar. Það er einnig kunn
staðreynd að erfiðlega hefur gengið
að vinna stóðhestum af þessum
stofni þær vinsældir sem ýmsum
þykir þeir verðskulda og má til
sanns vegar færa ef litið er á ein-
kunnir og frammistöðu þeirra á vett-
vangi kynbótadóma. En með
frammistöðu Þórodds virtust í kjöl-
far landsmóts góð sóknarfæri og
loksins góðir möguleikar á að kné-
setja þá neikvæðni sem randað hefur
kringum Laugarvatnshrossin um
langa tíð.
Kyndilburður Orra
senn á enda?
Og nú stendur spurning um það
hvort Þóroddur verði sá hestur sem
muni taka við kyndlinum af Orra frá
Þúfu sem um árabil hefur verið í
fylkingarbrjósti í breiðfylkingu ís-
lenskra úrvalsstóðhesta. Á það bæði
við um ræktunar- og markaðslega
hlið málsins. Enginn íslenskur stóð-
hestur hefur náð þeim hæðum sem
Orri frá Þúfu hefur komist í og hafa
sjálfsagt margir velt fyrir sér hvort
hans ævintýralega vegferð verði
endurtekin af öðrum hesti og jafnvel
bætt. Og þá í framhaldinu hvaða
hestur það gæti orðið. Vissulega
ögrandi og brennandi spurning sem
framtíðin ein getur svarað því vegir
kynbótanna eru svo sannarlega
órannsakanlegir, ekki síður en vegir
drottins.
Bjarni Þorkelsson, eigandi Þór-
odds, hyggst eðli málsins samkvæmt
freista þess að koma sínum hesti í
svipaða markaðslega stöðu og Orri
hefur verið í. Hann hefur stofnað
hlutafélag um hestinn sem er að því
er virðist sniðið eftir félaginu um
Orra eins og verið hefur um fjölmörg
stóðhestafélög sem stofnuð hafa ver-
ið. Sextíu hlutir verða í félaginu um
Þórodd og leggur Bjarni upp með að
markaðsvirði hestsins sé 60 milljónir
króna sem er sama upphæð og Orri
var metinn á þegar hæst lét hjá hon-
um. Hyggst hann selja hvern hlut á
eina milljón króna en síðan, eins og í
öðrum félögum, verði seldir einir tíu
tollar árlega til reksturs hestsins og
félagsins.
Í fyrstu atrennu hyggst Bjarni
selja 28 hluti í hestinum og halda
sjálfur eftir 32 hlutum. Taldi hann
sig nú þegar vera búinn að tryggja
sér sölu á 12 til 15 hlutum. Að-
spurður taldi hann það ekki spilla
fyrir sölu þótt hann ætti góðan
meirihluta í hestinum og réði þar
með öllu því sem hann vildi ráða,
miðað við það sem gerist og gengur í
hlutafélögum. Sagðist hann ekki síð-
ur hafa misjafna reynslu af því þegar
upphaflegir eigendur stóðhesta láti
frá sér meirihluta eða stóran eign-
arhlut í hestum. Auk þess hefði hann
fundið það glöggt á þeim sem hann
hefur verið í sambandi við vegna
sölu á hlutum að þeim þætti vænna
um að hann réði ferðinni.
Aðspurður hvort honum þætti
ekki í óvissu stefnt með svo háu
verði á hlut sagði Bjarni að vissulega
hefði það tekið nokkurn tíma að
ákveða hvar ætti að setja mörkin.
Niðurstaðan hefði orðið þessi og sér
sýndist að þetta gæti verið raunvirði
hestsins. „Að setja á hlutinn hálfa
milljón og þar með meta hestinn á 30
milljónir króna fannst mér vera nán-
ast um útsölu að ræða,“ sagði Bjarni.
Samkvæmt upplýsingum Bjarna
voru folatollar undir hestinn í sumar
seldir á 65 þúsund krónur, að við-
bættum virðisaukaskatti og girð-
inga- og ómskoðunargjaldi, en aldrei
verði boðið upp á slíkt verð aftur.
Kvað Bjarni þetta verð hafa verið
ákveðið síðastliðinn vetur en heita
mátti að fullpantað væri undir hest-
inn á vordögum og þetta verð því
ekki dregið dám af frammistöðu
hestsins á landsmótinu. Eftir lands-
mót hafi verið gríðarleg ásókn í hest-
inn og hefði verið auðvelt að selja
tolla á mun hærra verði. „Ég var
mun meira í símanum eftir landsmót
heldur en fyrir og varð ég að vísa frá
„haug“ af hryssum,“ bætti Bjarni við
en hann taldi að hátt í 80 hryssur
hefðu verið hjá Þóroddi í ár.
Varðandi verð á tollum á næsta ári
sagði Bjarni aðspurður að auðvitað
væri ekki farið að ákveða það en
þegar gengið var á hann játti hann
því að hugmynd hefði komið fram
um 200 þúsund krónur sem yrði trú-
lega heildarkostnaður og taldi hann
mjög líklegt að verðið yrði altént
ekki undir þessari upphæð. Þá hefur
Bjarni nú þegar haft samband við
forráðamenn Sæðingastöðvarinnar í
Gunnarsholti og þykir nokkuð ljóst
að samningar um að sæða úr Þór-
oddi næsta vor muni nást.
Til eru í kringum fimmtán trippi
undan Þóroddi, eins og tveggja vetra
gömul og á fjórða tug folalda að sögn
Bjarna og frjósemin liti afar vel út
hjá honum. Ljóst hefði orðið í vor að
hann skilaði vel yfir 90% fyljun á síð-
asta ári og nú milli sýninga í vor
hefðu verið leiddar 20 hryssur undir
hann og væru 17 eða 18 þeirra
fengnar.
Framtíð Þórodds frá Þórodds-
stöðum virðist björt. Um er að ræða
fagurskapaðan alhliða gæðing sem
hefur hlotið yfir 9 fyrir hæfileika
sem er takmark sem aðeins þrír
stóðhestar aðrir hafa náð en Þór-
oddur nær þessum áfanga aðeins
fimm vetra gamall. Hann er með
8,28 fyrir sköpulag og þar af 9 fyrir
samræmi og 8,5 fyrir fótagerð, hófa
og prúðleika. Fyrir hæfileika hlýtur
hann 9,04 og þar er hann með 9,5
fyrir vilja og geðslag og 9,0 fyrir tölt,
brokk og skeið og einnig fegurð í
reið. Virðist hann sannarlega gott
framlag til ræktunar hins íslenska
alhliða gæðings þar sem mörgum
finnst skeiðið standa höllum fæti.
Ekki taldi Bjarni líklegt að hann
yrði leiddur á nýjan leik fyrir dóm,
sagðist satt best að segja ekki sjá að
hann hefði meira að sanna en hann
hefði nú þegar gert án þess hann
vildi þó útiloka neitt í þeim efnum.
Hann kvaðst þess hins vegar fullviss
að hesturinn mundi koma fyrir sjón-
ir manna á einhverjum vettvangi en
það kæmi í ljós í fyllingu tímans.
Ekki er úr vegi að bera saman
stöðu Þórodds á þessum tímapunkti
við stöðu Orra frá Þúfu þegar hann
náði 60 milljón króna markinu. Þar
er nokkur munur á og má telja að
nýjum hæðum verði náð í sölu og
markaðssetningu stóðhesta ef
Bjarna tekst að selja þó ekki væri
nema þessa 28 hluti sem hann
hyggst selja í fyrstu atrennu.
Orri frá Þúfu var þrettán vetra
þegar fyrsti hluturinn í honum var
seldur á eina milljón króna og hafði
þá þegar sannað sig sem stóðhestur í
allra fremstu röð. Hlaut Sleipnisbik-
arinn árið eftir, þá fjórtán vetra og
hafði þá þegar skilað gæðingum og
kynbótahrossum í fremstu röð. Á
þessum tíma voru tollarnir undir
Orra seldir á 350 þúsund krónur og
lítið mál að selja undir klárinn á
þessum tíma því eftirspurnin að
koma hryssum undir hann var meiri
en hægt var að anna. Það þótti ýms-
um þá og þar á meðal Bjarna Þor-
kelssyni að verðið væri komið út fyr-
ir alla skynsemi en ekki var hægt að
horfa fram hjá þeirri staðreynd að á
fjórða ári var Orri búinn að end-
urgreiða kaupandanum kaupverðið
og farinn að skila honum á þriðja
hundrað þúsund krónum í hagnað.
Þarna voru hrossaræktarmenn að
upplifa markaðslögmálin á mjög
áþreifanlegan hátt og er óhætt að
segja að Orri frá Þúfu hafi valdið
straumhvörfum hvað þetta varðar.
Þóroddur er hins vegar aðeins
fimm vetra og nánast óskrifað blað á
vettvangi kynbótanna. Til er undan
honum á fimmta tug afkvæma sem
öll eru að sjálfsögðu ótamin og nokk-
uð í að fyrsti árgangur verði taminn.
Hani á haug ræður litlu
um verðmyndun?
Ekki er ósennilegt að einhverjum
þyki boginn nokkuð hátt spenntur
hjá Bjarna sem nú þreifar fyrir sér
Morgunblaðið/Vakri
Þóroddur frá Þóroddsstöðum komst vel frá viðskiptum sínum við kynbótadómara en nú er að sjá hvernig honum muni vegna undir mælistiku markaðar-
ins á næstu mánuðum. Myndin er tekin á landsmóti hestamanna, knapi er Daníel Jónsson.
Þóroddur fer á vit
markaðslögmálanna
Var frammistaða Þórodds frá Þóroddsstöðum á
landsmótinu í sumar upphaf kaflaskipta í íslenskri
hrossarækt? Áhugamenn um málefnið og eigandi
hestsins standa frammi fyrir þessari spurningu og
nú sem fyrr er torvelt að spá um framtíðina.
Valdimar Kristinsson lítur yfir sviðið.
ÚTKOMAN á Sæðingastöðinni í
Gunnarsholti var heldur lakari í
ár en síðustu tvö árin hvað varðar
fyljunarhlutfall en einnig voru
sæddar færri hryssur nú en á síð-
asta ári. Eins og áður var það
Orri frá Þúfu sem bar uppi starf-
semina en alls voru 92 hryssur
sæddar með sæði úr honum. Af
þeim hafa 55 verið staðfestar með
fyli en Páll Stefánsson, for-
stöðumaður stöðvarinnar, sagði að
ekki væri vitað um tíu hryssur.
Það þýðir að fyljunarhlutfallið er
um 67% og kvaðst hann gera ráð
fyrir að hlutfall þessara tíu
hryssna, sem ekki er vitað um, sé
svipað og því verði lítil breyting á
með upplýsingum um þessar tíu
hryssur. Sagði Páll þetta ívið lak-
ara hlutfall en verið hefði und-
anfarin tvö ár þótt ekki munaði
þar miklu. Einnig var sætt með
sæði úr Adam frá Ásmundar-
stöðum og Andvara frá Ey.
Sæddar voru 27 hryssur með sæði
úr Adam og náðist að fylja helm-
ing þeirra en Páll gat þess að 12
eða 13 þessara hryssna væru
vandamálahryssur svo þar væri
tæpast um marktæka niðurstöðu
að ræða.
Aðeins voru sæddar 8 hryssur
með sæði úr Andvara og fengu 5
þeirra. Sagði Páll að Andvari
hefði gefið lítið sæði og því hefði
sæðistöku úr honum verið hætt
enda kom hann afar illa út í girð-
ingu í sumar. Af 25 hryssum, sem
hjá honum voru, hefði hann ein-
vörðungu náð að fylja einar 7 eða
8 hryssur sem er í kringum 32%
fyljun sem er að sjálfsögðu afleit
útkoma.
Sagði Páll að svo virtist sem
talsverður fjöldi stóðhesta væri að
dala hvað sæðisgæðum og magni
viðkæmi þegar þeir væru þetta 10
til tólf vetra gamlir og hefði hann
allnokkrar áhyggjur af því. Ekki
væri neinum blöðum um það að
fletta að hrossaræktin stæði
frammi fyrir ákveðnu vandamáli
sem væri orðið mjög brýnt að
rannsaka því oftast lægju ekki fyr-
ir neinar skýringar af hverju hest-
ar féllu svo í frjósemi þegar ald-
urinn færðist yfir þá.
Hvað Orra viðkæmi þá væri
frammistaða hans afar góð, sér í
lagi ef tillit væri til þess tekið að
hann gerði út á aðeins eitt eista.
Mætti það gott kallast að ná nægu
sæði í 92 hryssur úr átján vetra
gömlum hesti með eitt eista, sagði
Páll að endingu..
Sæðingastöðin í Gunnarsholti
127 hryssur sæddar
ÆTTIR Orra frá Þúfu og Þórodds
frá Þóroddsstöðum liggja víða sam-
an en báðir eiga þeir ættir að rekja
til Hrafns frá Holtsmúla og Sauð-
árkrókshesta og þá einkum Her-
vars frá Sauðárkróki.
Hervar er föðurfaðir Orra en
föður-föðurfaðir Þórodds. Þá er
Hervar dóttursonur Hrafns frá
Holtsmúla og þar með kemur Hrafn
við sögu í föðurætt beggja.
Orri er undan Dömu sem var
dóttir Adams frá Meðalfelli og
Adam er sem kunnugt er undan
Hrafni frá Holtsmúla. Móðir Þór-
odds Hlökk er aftur undan Hrafni
og Sif frá Laugarvatni sem er að
stórum hluta af hornfirskum meiði
en svo mun líka um Hrafn þar sem á
bak við hann er meðal annars
Skuggi frá Bjarnanesi. Hornfirskt
blóð í Orra kemur í gegnum Hrafn
á báða vegu en auk þess í gegnum
Andvara frá Varmahlíð sem er fað-
ir Hrafnkötlu, föðurömmu Orra.
Af þessu má sjá að ættarstrengir
þessara tveggja hesta liggja mjög
víða saman og því tæpast hægt að
segja að með Þóroddi komi ferskt
blóð. Hins vegar eru þetta nokkuð
ólíkar hestgerðir, það er Orri og
Þóroddur, og er nú að sjá hvernig
hestgerðir sá síðarnefndi gefur.
Margslungnir
frændur