Morgunblaðið - 23.09.2004, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. SEPTEMBER 2004 43
MENNING
„MJÖG GOTT FYRIR LEIKHÚSROTTUR“
Áskriftarkort á 6 sýningar
- 3 á Stóra sviði og 3 að eigin vali -
aðeins kr. 10.700
( Þú sparar 5.500)
Afsláttarkort á 10 sýningar
- frjáls notkun -
aðeins kr. 18.300
( Þú sparar 8.700) VE
RTU M EÐ
Í VETU R
DÁNARDAGUR Snorra Sturluson-
ar er í dag, en hann var veginn í
Reykholti 23. september árið 1241.
Af því tilefni kemur í dag út íslensk
þýðing skáldsögunnar Undir svikulli
sól sem rekur fimm síðustu dagana í
lífi Snorra, frá 18. september til hins
23.
Bókin, sem er söguleg spennu-
skáldsaga eftir norska rithöfundinn
Thorvald Steen, bregður upp mynd
af Snorra sem stjórnmálamanni sem
hrærist í alþjóðlegu samhengi ekki
síður en íslensku, en einnig breysk-
um manni, föður sem óttast son sinn
og rithöfundi sem gerir tilraun til að
horfast í augu við sjálfan sig og
skrifa ævisögu sína. En hvers vegna
varð Snorri fyrir valinu hjá Steen,
sem áður hefur skrifað sögulegar
skáldsögur byggðar á ævi Charles
Darwins og Sigurðar Jórsalafara?
„Ég hef alltaf verið heillaður af
Snorra vegna þess hve miklu hann
hefur skipt fyrir norska sögu og
norska sjálfsvitund. Í Noregi er hann
talinn mikil hetja, en við þekkjum lít-
ið til persónulegrar sögu hans,“ segir
Steen í samtali við Morgunblaðið.
„Snorri þekkir íslenskt samfélag vel
og ennfremur hið norska, og ritar
Heimskringlu. Hins vegar þekkir
hann son sinn, Órækju, ekki vel. Það
er mjög dæmigert vandamál sem
menntamenn standa frammi fyrir –
við vitum mikið um heiminn, en vit-
um kannski minna um maka okkar
eða börn. Ég sjálfur skil ekki einu
sinni margt í sjálfum mér!“
Að mati Steen er Snorri Sturluson
frábær sagnfræðingur og rithöf-
undur, en hann hefur einnig skoðað
verk býsanskra og arabískra sagn-
fræðinga. „Ég ber mikla virðingu
fyrir Snorra og á þeim tveimur árum
sem eru liðin síðan ég skrifaði bók-
ina, hefur álit mitt á honum enn auk-
ist. Hann er frábær sagnfræðingur,
líka ef hann er skoðaður út frá evr-
ópsku sjónarhorni og miðað er við
aðra sagnfræðinga á þeim tíma.“
Drepinn með mafíu-aðferðum
Hann bætir við að sú staðreynd að
Snorri hafi verið atkvæðamikill í evr-
ópskum stjórnmálum síns tíma vilji
oft gleymast í Noregi. „Og mig grun-
ar að því geti verið þannig farið á Ís-
landi líka. Snorri var drepinn af
norska konunginum, með mafíu-
aðferðum myndi ég segja, vegna
þess að hann neitaði að selja Ísland
undir Noreg. Á sama tíma vildi páf-
inn gera norska konunginn að hinum
nýja germansk-rómanska keisara.
Þessi alþjóðlega tenging vill oft
gleymast í samhengi við hvers vegna
Snorri var veginn.“
Steen segir nokkurn mun á við-
horfi Íslendinga og Norðmanna til
Snorra, skilningur Íslendinga á hon-
um og lífi hans sé mun víðtækari en
Norðmanna. Þar í landi sé hann tal-
inn nokkurs konar spámaður. „Það
er vegna þess að hann hefur haft svo
mikla þýðingu í mótun sjálfsmyndar
okkar, sérstaklega þegar við skildum
okkur frá Svíum. Edward Grieg,
Henrik Ibsen, Björnstjerne Björn-
son, kóngar og forsætisráðherrar –
allir hafa þeir þurft að læra hluta úr
Heimskringlu, vegna mikilvægis
hennar fyrir þjóðina. Ég myndi segja
að í Noregi kæmist Heimskringla
einna næst Biblíunni í textum sem
eru álitnir heilagir, en það er nú
þannig með ritara helgra texta, að
þeir eru sjaldnast í forgrunni. Þess
vegna þekkjum við Norðmenn
Snorra lítið persónulega, fyrir utan
að við vitum að hann er höfundur
Heimskringlu.“
Eldfimt viðfangsefni
Steen segist gera sér grein fyrir
hversu eldfimt viðfangsefni líf
Snorra Sturlusonar er, í það minnsta
gagnvart íslenskum lesendum og
segir að sumir íslenskra vina hans
hafi varað hann við. „En ég vona að
Íslendingum muni finnast sagan
áhugaverð. Ég tel að ég hafi reynt að
skoða heimildir eins vel og mögulegt
var, meðal annars ræddi ég við bæði
íslenska og norska sagnfræðinga og
skoðaði heimildir á ýmsum stöðum í
heiminum. Síðan hef ég auðvitað
kynnt mér rækilega þá staði sem
Snorri bjó og lifði á, og rætt málið við
ýmsa kollega. Auðvitað tek ég mér
skáldaleyfi þar sem heimildum
sleppir, en ég legg áherslu á að draga
upp mynd af Snorra sem alþjóð-
legum einstaklingi og vona að Íslend-
ingum eigi eftir að líka sú mynd. Það
skilst mér að sé nokkuð ný sýn, sem
ekki hefur verið hampað mikið áður.“
Steen mun kynna og árita bók sína
í Norræna húsinu á morgun kl. 12 og
tala um bakgrunn skáldsögunnar. Í
kjölfarið verða pallborðsumræður
þar sem Aðalsteinn Ásberg Sigurðs-
son, þýðandi bókarinnar, Örnólfur
Thorsson, Torfi H. Tulinius og Vil-
borg Davíðsdóttir munu taka til
máls.
Bókmenntir | Brugðið upp mynd af Snorra Sturlusyni í skáldsögu Thorvalds Steens
Áhersla á Snorra í alþjóðlegu samhengi
„Ég hef alltaf verið heillaður af Snorra vegna þess hve miklu hann hefur
skipt fyrir norska sögu og norska sjálfsvitund,“ segir Thorvald Steen, höf-
undur sagnfræðilegrar skáldsögu um síðustu fimm dagana í lífi Snorra.
HIN ÁRLEGA bókastefna í Gauta-
borg hefst í dag og stendur fram á
sunnudag. Nær öll íslensku bóka-
forlögin taka þátt í stefnunni, þar á
meðal þau forlög sem heyra undir
Eddu útgáfu, JPV-forlag, Hið ís-
lenska bókmenntafélag, Salka og
Bjartur, og munu þau kynna nýjar
bækur á sínum vegum.
Sérstök áhersla verður í ár lögð
á íslenskar landkynningarbækur,
og verður ljósmyndabók Sigurgeirs
Sigurjónssonar og Unnar Jökuls-
dóttur, Íslendingar, þar í forgrunni.
Einnig verður lögð áhersla á að
kynna bækur sem tilnefndar voru
til Íslensku bókmenntaverð-
launanna, þar á meðal bók Guðjóns
Friðrikssonar um Jón Sigurðsson.
Þá kemur Steinunn Sigurðardóttir
rithöfundur fram á bókastefnunni.
Að sögn Önnu Einarsdóttur sem
stödd er á bókastefnunni fyrir Ís-
lands hönd, fer hátíðin stækkandi
ár frá ári, en þetta er í 20. sinn
sem hún er haldin. „Finnarnir eru
við hliðina okkur núna í ár og mik-
ið líf hér allt í kring um okkur,“
segir hún.
Bækur | Bókastefnan í Gautaborg
Fer vaxandi ár frá ári
www.bok-bibliotek.se Morgunblaðið/Ásdís
Anna Einarsdóttir