Morgunblaðið - 13.12.2004, Qupperneq 26

26 MÁNUDAGUR 13. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
AÐ AFVOPNA þá sem smíða
eða framleiða vopn yrði áreið-
anlega enginn hægðarleikur og
trúlega næstum því vonlaust verk.
Það er vitanlega víðsfjarri verka-
hring vopnaframleiðenda að boða
frið, enda ekki ofmælt að viðskipti
þeirra þrífist best á ófriði, sem
þeir kappkosta. Sú
ónáttúra að leggja
undir sig annarra
þjóða lönd og eignir
og „drepa mann og
annan“ hefur fylgt
mannskepnunni frá
alda öðli, allar götur
frá Alexander mikla
til dátans djarfa, mér
liggur við að segja
fífldjarfa, sem situr
nú að völdum í
stærsta herveldi
heimsins. Víkjum nú
að öðru. Það hefur
óspart verið látið í veðri vaka í
Vesturheimi að bandarísk stjórn-
völd séu alveg sérstakt eftirlæti al-
mættisins og allar þeirra athafnir
á ólíkustu sviðum séu jafnan í
styrkum og öruggum höndum
þess, enda eru Bandaríkin oft á
tíðum nefnd heimaland sjálfs
himnaföðurins (God’s own
country). Það hefur valdið ýmsum
nokkrum heilabrotum hvernig
ákaflega strangar trúarskoðanir
geti með nokkru móti samrýmst
skefjalausum og blóðugum stríðs-
rekstri eins og nú er raunin. Ef
mig misminnir ekki standa eft-
irfarandi orð í heilagri bók: „þú
skalt ekki mann deyða“. Eins og
alþjóð veit eru George W. Bush,
John Ascroft ásamt mörgum fleiri
repúblíkönum áköfustu bókstafs-
trúarmenn. Margt hefur núverandi
Bandaríkjaforseti látið út úr sér,
sem stenst ekki hógværustu kröfur
um rökhugsun og raunsæi eins og
t.a.m. þegar greint var frá því í
fréttum fyrir alllöngu að hann
hefði stórar áhyggjur út af hval-
veiðum okkar Íslendinga, en hins
vegar virðist daglegt og skipulagt
dráp á óbreyttum og saklausum
borgurum í Írak ekki raska ró
hans hið minnsta. Á meðan forseti
Bandaríkjanna hagar sér nú eins
og hann gerir ferst honum naum-
ast að kalla önnur þjóðríki „öx-
ulveldi hins illa“. Maður líttu þér
nær. Það virðist hreinlega vera al-
veg undir hælinn lagt á hvaða ein-
ræðisherrum Bandaríkjastjórn hef-
ur velþóknun. Hún var t.a.m.
ekkert að tvínóna við það að veita
Pinochet rækilegan stuðning við að
steypa Allende Chileforseta af
stóli. G.W. Bush, Tony
Blair ásamt öllum
„staðföstum“ stuðn-
ingsmönnum hafa
réttlætt innrásina í
Írak á ýmsa lund,
m.a. var því haldið
stíft fram að illmennið
alræmda, Saddam
Hussein byggi yfir svo
kröftugum gereyðing-
arvopnum að næstum
gjörvallt mannkynið
væri í bráðri lífshættu
þeirra vegna, en enda
þótt að leitað væri í
dyrum og dyngjum mánuðum sam-
an fannst ekkert. Mörgum hugs-
andi mönnum hafði reyndar lengi
boðið í grun að hér væri ekki allt
sem sýndist. Stríðsherrarnir hefðu
aðeins notað þessi voðavopn sem
handhæga átyllu fyrir innrásinni.
Aðalmarkmið þeirra hefði verði að
sölsa undir sig auðlindir landsins,
svo og að útvega vopnasmiðum og
ýmsum verktökum næg verkefni.
Ef mönnum er enn spurn hvað
hékk eiginlega á spýtunni, þá er
því fljótsvarað. Það var vitanlega
olía, hvað annað. Ólyginn sagði
mér að dátinn djarfi frá Texas
hefði ekki með nokkrum orðum
geta lýst fögnuði sínum er hann
frétti að tveir íslenskir tindátar í
Prag hefðu heitið honum liðveislu í
þessu heilaga stríði hans í Írak og
ekki kvað það hafa dregið úr gleði
hans er hann heyrði ennfremur að
þeir væru báðir með víkingablóð í
æðum. Þessa dagana eru skriftir á
opinberum vettvangi að komast
mjög í tísku. Það var ekki ofsagt
að játningum og afsökunarbeiðnum
háttsettra manna, sem fengist hafa
við sölu á eldsneyti til landsmanna
rigni yfir okkur. Ættu tindátar
okkar tveir ekki að taka þessi við-
brögð borgarstjóra og fyrrverandi
forstjóranna sér til fyrirmyndar og
játa það opinberlega fyrir íslensku
þjóðinni að það hafi verið hin
herfilegustu mistök af þeirra hálfu
að gerast óbeinir þátttakendur í
innrásinni í Írak, þá yrðu þeir
menn að meiri eins og nú er títt að
segja. Því miður er ég vonlítill um
að þessir háu herrar muni nokkurn
tíma viðurkenna mistök sín og
hvers vegna ekki. Meðfæddur og
ólæknandi hroki beggja leyfir það
hreinlega ekki. Nú finnst mér tími
til þess kominn að leiðrétta um-
mæli Kristjáns Kristjánssonar í
spjalli hans við forsetaframbjóð-
andann þrautseiga Ástþór Magn-
ússon í Kastljósi Ríkisstjórnarsjón-
varpsins, en þar hélt hann því
fram fullum fetum að það hefði
verið sameiginleg ákvörðun rík-
isstjórnar Íslands að ganga til liðs
við þá „staðföstu og viljugu“. Veit
maðurinn ekki að ráðherranir eru
tólf talsins en ekki bara tveir og
með réttu ættu þeir að vera helm-
ingi færri, en hins vegar með
helmingi meira vit, þannig myndi
það áreiðanlega jafnast út. Að lok-
um þetta. Það er ef til vill fánýtt
og tilgangslaust að ala þá von í
brjósti að nokkurn tíma verði unnt
að afvopna vopnasmiði, en hvað
væri lífið án fagurra drauma, jafn-
vel þeirra sem aldrei geta ræst.
Fjandinn sjálfur var laus hér á
jörðu löngu áður en Kínverjar
fundu upp púðrið og leikur hann
nú enn lausari hala en nokkurn
tíma fyrr. Getum við ekki öll tekið
undir orð breska blaðamannsins,
Robert Fisk, sem sagði „að stríð
væri gjaldþrot mannsandans“.
Gjaldþrot sem verður stærra og
geigvænlegra með hverju ári sem
líður.
Að afvopna vopnasmiði
Halldór Þorsteinsson
fjallar um stríðið í Írak ’Á meðan forsetiBandaríkjanna hagar
sér nú eins og hann ger-
ir ferst honum naumast
að kalla önnur þjóðríki
„öxulveldi hins illa“. ‘
Halldór Þorsteinsson
Höfundur er skólastjóri
Málaskóla Halldórs.
UNDIRRITAÐUR undrast þann
sofandahátt sem fiski- og sjávarlíf-
fræðingar viðhafa. Þessir menn vita
um lífsnauðsyn þess að lífríki land-
grunnsins hafi frið fyrir ágangi
stórvirkra veiðarfæra.
Því ber þessum mönn-
um sem nefndir eru
hér að leita eftir að-
stoð og samvinnu við
náttúruverndarsinna
og þrýstihópa sem
vinna að verndun nátt-
úrunnar. Þökk sé
Hafró fyrir hugrekkið
sl. sumar að þora að
hefja myndatökur á
skemmdum þeim sem
LÍÚ hefur stundað
áratugum saman. Er
afrek. Því ber að halda
á lofti til hvatningar áframhaldandi
rannsókna á landgrunninu. Annað
ber að líta á sem vanþakklæti og
sinnuleysi almennings á eigin vel-
ferð til framtíðar litið.
Gleðitíðindi
Undirritaður hefir rætt við okkar
ágæta og greinargóða útvarpsmann
Pál Benediktsson um myndatökur
Hafró á landgrunninu og vakið at-
hygli hans á því að almenningur í
landinu fékk aðeins að sjá 15 sek-
úndna myndbrot af skemmdunum
sem við blasa á Öræfagrunninu sem
allt er orðið eitt allsherjar moldar-
flag sem er gjörsamlega lífvana
eyðimörk eftir þung trollvirki LÍÚ.
Athugið að Ísland er ekki á öðrum
hnetti. Við höfum ekki leyfi til þess
að haga okkur eins og svín í kál-
garði. Svangur heimur
krefst þess að þessi
mál, þ.e. vinnubrögð
Íslendinga við svo-
nefndar fiskveiðar,
verði rannsökuð.
Framtíð Íslands mun
standa fyrir því. Fyr-
irgefið, gleðitíðindin
eru takið eftir: Páll
Benediktsson lofaði
Framtíð Íslands því að
hið myndarlega fram-
tak Hafró sl. sumar
verði sýnt í byrjun
febrúar 2005 með til-
heyrandi útskýringum út í hörgul.
Þjóðin á ríkisútvarpið og rík-
issjónvarpið og fiskimiðin. Þjóðin
vill fá að sjá hvernig útgerðarmenn
ganga um eign hennar. Það er lífs-
spursmál fyrir þjóðarheildina að
halda dauðahaldi í fjölmiðil sinn
rétt eins og það er þjóðarlífsspurs-
mál að þjóðin styðji við bakið á
þeim öflum sem leggja allt sitt þrek
og þor í það að reyna að halda utan
um rétt hennar til nýtingar fiski-
miðanna í náinni framtíð. Það eru
blikur á lofti. Mammon er alls stað-
ar að verki. Erlendar matvælaiðn-
aðarkeðjur bíða færis að kaupa upp
Íslandsmið. Menn halda að allt sé
falt fyrir peninga. En valið er okk-
ar.
Viljum við í raun stóriðju í hvern
flóa og fjörð eða viljum við halda í
fiskimiðin okkar? Ef við viljum
halda í fiskimiðin verðum við að
breyta um vinnuaðferð. Breyta fisk-
veiðistefnunni með þjóðarhag að
leiðarljósi hvað sem það kostar í
fyrstu. Hefja friðun landgrunnsins
innan 50 sjómílna gegn dregnum
veiðarfærum. Þá fyrst er kominn
ramminn að því að Ísland geti kom-
ist á kortið sem matvælaiðn-
aðarstórveldi á heimsmælikvarða.
Vilji er allt sem þarf. Hver er sinn-
ar gæfu smiður.
Landgrunn Íslands:
Hið viðkvæma lífríki þess
Garðar H. Björgvinsson fjallar
um friðun landgrunnsins ’Þökk sé Hafró fyrirhugrekkið sl. sumar að
þora að hefja myndatök-
ur á skemmdum þeim
sem LÍÚ hefur stundað
áratugum saman.‘
Garðar H. Björgvinsson
Höfundur er útgerðarmaður og
bátasmiður, forsvarsmaður
félagsins Framtíðar Íslands.
„VIÐ ÍSLENDINGAR“ er upp-
haf heilsíðuauglýsingar sem birt-
ist í Morgunblaðinu 2. desember.
Hvað er ég nú að auglýsa? hugs-
aði ég og las síðan textann sem á
eftir fylgdi. Þegar lestri lauk var
ég enn hugsi. Hvað er ég? Er ég
ekki Íslendingur?
Hvaða umboð hefur
þessi svokallaða
Þjóðarhreyfing til að
tala í nafni allra Ís-
lendinga? Hver kaus
hana, hvaðan fær
hún umboð sitt? En
þetta vakti mig til
umhugsunar um
fleira. Ég hef frá
upphafi talið illa
nauðsyn að afvopna
Saddam Hussein. En
hvers vegna? Sú af-
staða byggist á at-
burðum frá því Er-
lendur Haraldsson
dvaldist meðal
Kúrda og skrifaði
eftir heimkomuna
bók eða bækur um
reynslu sína. Frá
þeim tíma hef ég
fylgst með fréttum
af þessari þjóð og
ber enn þá von í
brjósti að hún fái
frelsi frá ómanneskjulegri kúgun
sem hún hefur verið beitt af Írök-
um og Tyrkjum með fullum vilja
m.a. Bandaríkjamanna og Rússa.
Þar gerði her Íraks tilraunir með
vopn sem a.m.k. sum kunna að
falla undir gereyðingarvopn.
Sömu örlög hlutu Sjítar í Suður-
Írak sem hófu uppreisn gegn
Saddam meðan á Flóabardaga
stóð en voru skildir eftir til að
mæta örlögum sínum hjálparvana
í klóm Saddams. Ég man ekki eft-
ir sérstöku ákalli frá glaðbeittum
íslenskum atvinnumótmælendum
þegar verið var að fylla fjölda-
grafirnar í kringum Basra. Það
hefði kannski verið tilefni til að
auglýsa í New York Times á þeim
tíma sem Bandaríkjamenn sviku
þetta fólk og gerðu það að varn-
arlausum fórnarlömbum glæpa-
sveita Saddams. Meðal þess sem
fundist hefur eftir að Bandaríkja-
menn og Bretar ráku af sér
slyðruorðið og komu Saddam
Hussein frá völdum eru fjölda-
grafir í byggðum Kúrda og í Suð-
ur-Írak nærri borginni Basra þar
sem Sjítar eru fjölmennir. Það að
Bandaríkjamenn sviku þetta fólk
eftir Flóabardaga var ekki rétt-
læting á að dæma það til eilífrar
glötunar undir ógnarstjórn Sadd-
ams Hussein.
Til er fólk sem heldur því fram
fullum fetum að helförin hafi
aldrei verið farin, allar sögur um
grimmdarverk nasista séu lygar.
Ég hef séð tilhneigingu til hins
sama þegar rætt er um stjórn
Saddams Hussein.
Þrátt fyrir að ég viti að þeir
sem ekki vilja sjá veruleikann
eins og hann er muni reka upp
ramakvein og hrópa Moggalygi,
Moggalygi þá ætla ég að vitna til
greinar sem birtist í Mbl. sunnu-
daginn 30. mars 2003. Greinin
heitir „Stjórnarfar óttans“. Þar er
vitnað í skýrslu frá breska utan-
ríkisráðuneytinu um mannrétt-
indabrot í Írak. Skýrslan byggist
m.a. á gögnum frá Amnesty Int-
ernational og Human Rights
Watch og viðtölum við vitni. Svo
einkennilega brá við að samtök á
borð við Amnesty International
mótmæltu notkun þessara upplýs-
inga, ekki vegna þess að þær
væru rangar, heldur vegna þess
að þær væru notaðar til að rétt-
læta innrásina í Írak. Rök Amn-
esty voru m.a. að Bretar og
Bandaríkjamenn hefðu ekki
brugðist við þegar samtökin
sendu frá sér skýrslur um mann-
réttindabrot í Írak fyrir Persa-
flóastríðið. Meðal þess sem kom
fram var að í; „skýrslu Amnesty
International frá ágúst 2001 segir
að pólitískir fangar séu pyntaðir
kerfisbundið og umfang pyntinga
og miskunnarlausar aðferðir beri
því vitni að beiting þeirra hafi
verið samþykkt í æðstu valda-
stöðum. Aðferðirnar eru margar.
Þess eru dæmi að augu hafi verið
potuð úr mönnum. Í einu tilfelli
var kaupsýslumaður úr röðum
Kúrda handtekinn í
Bagdad og tekinn af
lífi. Þegar fjölskyldan
sótti líkið höfðu aug-
un verið stungin úr
því og pappír troðið í
tómar augntóftirnar.
Borað hefur verið í
gegnum hendur póli-
tískra fanga með raf-
magnsbor, fórnarlömb
eru hengd upp í loft,
raflost eru veitt, með-
al annars á kynfæri,
eyru, tungu og fingur,
og einnig hafa fórn-
arlömb pynt-
ingameistaranna orðið
fyrir kynferðislegu of-
beldi.
David Scheffer,
stjórnarerindreki
Bandaríkjastjórnar í
stríðsglæpamálum,
hefur greint frá því
að myndir sýni að
Írakar hafi notað
sýruböð þegar þeir
réðust inn í Kúveit. Fórnarlömbin
hafi verið hengd upp á höndunum
og hægt og sígandi lækkuð niður
í sýruna.“ (Morgunblaðið 30.
mars 2003.)
Ennfremur kemur fram í grein-
inni án þess að getið sé nánari
heimilda: „Konur hafa sætt
grimmilegum ofsóknum í Írak. Í
hernum eru þess dæmi að menn
hafi sérstaklega það hlutverk „að
brjóta gegn heiðri kvenna“ – þeir
eru nauðgarar að atvinnu. Mann-
réttindasamtök fregna reglulega
af konum, sem hafa orðið fyrir
sálrænu áfalli eftir að hafa verið
nauðgað í fangelsi. Nauðgun
kvenna, sem eru í haldi vegna
pólitískra skoðana, er hluti af
stefnu stjórnarinnar.“ (Morg-
unblaðið 30. mars 2003.)
En það voru engin gereyðing-
arvopn í Írak er fullyrt. Er það
staðreynd? Það er vitað að Írakar
beittu efnavopnum bæði á Kúrda
og Sjíta. Viljann vantaði því ekki.
Eftir 11. september 2001 gekk yf-
ir Bandaríkin faraldur þar sem
dreift var miltisbrandi. Það var
gert í venjulegum umslögum.
Fyrirferð sýklavopna er því ekki
mikil. Árið 1995 dóu tólf manns af
afleiðingum þess að saríngasi var
hleypt út á neðanjarðarlestarstöð
í Tókýó. Gasið var framleitt af
trúarreglu sem boðar heimsendi
og ætlaði að sjá til að spáin rætt-
ist.
Sarín er banvænt taugagas sem
var fyrst framleitt í Þýskalandi
eftir að nasistar komust þar til
valda á fjórða áratug aldarinnar
sem leið. Illræmdasta sarínárásin
var hins vegar gerð í mars 1998
þegar allt að 5.000 Kúrdar biðu
bana í bænum Halabja í Norður-
Írak. Her Saddams Hussein, fyrr-
verandi forseta Íraks, beitti þá
blöndu af saríni, sinnepsgasi og
hugsanlega VX, hættulegasta
efnavopni sem vitað er um.
Mér þykir eðlilegt að áður en
landsmenn gera sig að viðundri
með auglýsingum í erlendum
stórblöðum þá taki þeir heið-
arlega afstöðu til þess ástands
sem ríkti í Írak undir stjórn
Saddams Hussein. Þeir sem telja
heiminn öruggari eins og hann
var á meðan Saddams naut við,
þeir eiga auðvitað að auglýsa.
Þeir geta þá samhliða glaðst yfir
glæsilegum myndböndum af af-
tökum á varnarlausum gíslum
sem samherjar þeirra þar syðra
senda reglulega frá sér til að
styrkja málstaðinn.
„Við Íslendingar“
Hrafnkell A. Jónsson
fjallar um Íraksstríðið
Hrafnkell A. Jónsson
’Það er vitað aðÍrakar beittu
efnavopnum
bæði á Kúrda og
Sjíta. Viljann
vantaði því
ekki.‘
Höfundur er héraðsskjalavörður
á Egilsstöðum.