Eintak - 01.12.1993, Síða 69

Ragnhildur Vigfúsdóttir
Konur ráða öllu sem þær vilja
Kristín Jóhannesdóttir
p®fín er kvikmyndagerðarmaður. Hún býr til öðruvísi
nyndir en kollegar hennar ístenskir - sem þeir gera
kannski al/ir, hver um sig. Myndir Kristínar eru bara
^aira öðruvísi - kannski vegna þess að Kristín er það.
Þetta er tvímælalaust einn af uppáhaldsfrös-
unum mínum. Svo djúp speki í honum og mikill
sannleikur. Enda trúa margar konur þessu stað-
fastlega og lifa samkvæmt því. Sumir kalla þetta
„að leika leikinn“ og segja frægðarsögur af sjálfum
sér til að sýna hvernig þeim tekst að hafa allt eftir
sínu höíði af því að „konur ráða öllu sem þær vilja“.
Ég kannast við eina sem telur sig ráða öllu sem
hún vill. Hún ræður til dæmis hverju maðurinn
hennar klæðist, því hún kaupir á hann fötin eða
sendir hann með skýr fýrirmæli í herrafataversl-
unina. I blábyrjun sambandsins setti hún öll fötin
hans sem henni gast ekki að á suðu, algerlega óvart,
enda fékk hann allt greitt úr tryggingunum og
hún gat klætt hann eftir sínu höfði. Hún er alsæl
með lífið og tilveruna. Þegar þau fara út að borða
notar hún trixið sent hún lærði af annálaðri fegurð-
ardís: Ef hann vill frekar fara á MacDonald's en
hún á Grillhús Guðmundar segist hún endilega
vilja fara á þann fyrrnefnda, þótt hún hafi reynd-
ar heyrt því fleygt að þar séu tóm smábörn og
hamborgararnir komist ekki tærnar þar sem
gummaborgarar hafa hælana, og bætir því við um
leið og hún setur á sig hanskana að það sé svo gasa-
þegar Hallgerður neitaði manni sínum um hár-
lokkinn í bogann. Sumar konur láta ekki lemja
sig, ekki einu sinni þótt eiginmennirnir geti
stokkið hæð sína.
„Sumar tilfinningar búa í körlum og konum.
Sá er aðeins munurinn að þau eru misgeðrík. Því
munu karl og kona jafnan misskilja hvort annað.“
Þetta eru orð heimspekingsins Nietzsche. Ljóð
skáldkonunnar Ólafar Sigurðardóttur frá
Hlöðum er staðfesting á því að það er skammt á
milli ástar og haturs í sálarlífinu:
Sé konu hefndin hrœðileg
þið hljótið að skilja það,
að raun sé óumrœðileg,
sem ruddi henni af stað.
Þið œttuð að heyra urg í þjöl,
sem yddir konu hefnd.
Þið œttuð að takast á við kvöl,
sem ást ífyrstu er nefnd.
Betur verður þetta vart sagt.
kökunni? Þá sór ég að ég skyldi vinna fyrir mér,
ekki fyrir peningana heldur vegna þess að ég gæti
þá hugsað og sagt það sem mér sýndist hér í kaffi-
stofunni minni.“ Lykkjufallið hafði alveg farið með
sigur af hólmi.
Fyrir tveimur árum var ég á ferð í París og ákvað
að líta við hjá Pauline. Þegar ég kom í Blondelgötu
var hvergi að finna neina kaffistofu; Chez Pauline,
né heldur neinar konur með innrömmuð brjóst.
Allt horfið. Þá fyrst áttaði ég mig á að hjá Pauline
hafði ég aldrei verið spurð neins, aldrei spurð að
nafni né þjóðerni og þaðan af síður hvað ég gerði.
Hjá Pauline í Blondelgötu mátti ég vera nákvæm-
lega sú eða öllu heldur þær sem ég vildi - með
klikkuðum konum.
Ragnhildur Vigfúsdóttir
Ragnhildur hefur ritstýrt Veru, kvennablaðinu.
Á Ragnhildi lenti sú raun að stjórna blaðinu þegar
snyrtivöruauglýsingar og myndir afberum körlum
birtust þar fyrst og fleiri vígi orþódox-femínisma féllu.
Hún er eins konar Willy Brandt í détente-hlutverki sínu.
Kristin Jóhannesdóttir
Konur eru hysterískar,
paró og klikkaðar
Þetta er staður fyrir mig, hugsaði ég þegar ég
gekk inn í kaffistofu við Blondelgötu í Paris. Það
fyrsta sem ég hafði rekið augun í var skiltið „Chez
Pauline" með neonskrifstöfum fýrir ofan dyrnar.
Innan við móðuna á rúðunum sá ég svartan ka-
byssuofn. Það var enginn kúnni inni.
Ég settist við borð hjá ofninum og tók þá eftir
konu sem sat á stól við endann á barborðinu. Hún
var fjörgömul með silfrað hár sem hún tók saman í
hnút í hnakkanum. Nei, hún minnti mig alls ekki
á Virginíu Woolf, heldur ekki á Beauvoir og ör-
ugglega ekki á ísak Dinesen Blixen, en ég sé það
núna að allar voru þær með sams konar hnút í
hnakkanum og sama augnaráðið.
Hún hallar undir flatt og horfir lengi á mig.
„Ma fille, stúlka mín“, sagði hún svo, „þú ert svo
svöng, ég ætla að ná í eitthvað að borða.“ Svo fikraði
hún sig upp þröngan hringstigann, þrátt fýrir
mótmæli mín og hvarf upp á efri hæðina. Ég ætlaði
að fara að læðast út, þegar dyrnar opnuðust og inn
rann safh af konum. Og ég meina konum. Það
hefði ekki farið fram hjá neinum að þetta voru kon-
ur. Það átti heldur ekki að fara ffarn hjá neinum.
Það fýrsta sem blasti við voru brjóstin, innrömmuð
í svartar blúndur og rautt satín eða tígrisskinn eða
alveg óinnrömmuð undir pelsunt. Þessi brjóst,
dreifð og svo ótrúlega sjálfstæð og sögðu margt.
Þær vildu kaffi calvados, þeim var kalt, enda voru
þær ekki klæddar til að standa úti á götu í nóv-
emberkulda, það verður að segjast eins og er.
Sú gamla kom til baka með Lorraineböku og
vínber og þá fyrst tók ég eftir höndunum á henni.
Nánast fjólubláar og svo stórar að það var nær
óhugsandi að þær tilheyrðu þessum fínlega líkama
og fágaða andliti.
„Ma fille, borðaðu og vertu hörð. Það eru aðeins
harðir málmar sem senda ffá sér hljóma. Ég gerði
bökuna sjálf,“ sagði hún og tíndi upp í mig vínber
og hélt áffam að hjala við mig eins og hún gerði í
mörg næstu ár, því ég hélt áfrant að korna þarna
og sitja stundum heilu næturnar, sérstaklega þeg-
ar ég gat tekið undir með Bessie Smith: „Nobody
knows you when you are down and out.“
Allan þennan tíma flysjaði ég af mér ímyndir
sem allar höfðu sín teikn. Gallabuxur. Leðurstígvél.
Karlmennska. Flipper. Svart. Beauvoirklútur. Sex.
Tangó. Stríðsáradragtir. Whiskí. Leður. Kínagalli.
Kjaftur.
En þarna inni hjá Pauline við Blondelgötu í
París breyttist ekkert. Aldrei. Hvorki staðurinn né
konurnar. Og alltaf vildi Pauline gefa mér að
borða.
„Ef tnenn væru ekki svona takmarkaðir, alltaf
að reyna að vera ein persóna, ef menn leyfðu sér að
vera rnargir, þá væri svo miklu léttara yfir öllu,
svo miklu meira fjör,“ sagði Pauline og verrndi
calvadosglasið mitt í fjólubláum höndunum. „Er
ostakakan ekki góð?“
Kvöldið sem Pauline sagði mér frá hjónabandi
sínu hafði ég lengi vel drepið tímann við að fýlgjast
með konunum sem stóðu eins og ævinlega við bar-
inn. Það hafði lykkjufall farið af stað á svörtum sokk.
Það skreið alltaf lengra og lengra upp og mig var
farið að kitla. Eiginmaðurinn hafði oft lokað hana
inni - ég man ekki lengur af hverju - bundið hana
niður í rúm og spilað barnsgrát af segulbandi sem
hann hafði undir rúminu. „Viltu aðra sneið af osta-
desember eintak
69