Eintak - 01.12.1993, Qupperneq 96

.. . iá, ég málaði
fjörutíu myridir
í qær...
Listmálarinn Tollitekur hús á
kollega sínum, Stefáni frá Möðrudal og ræðir við hann
um hesta,
menn sunnanlands.
TOLLI: Það er maður sem gefur út blað hérna í
Reykjavík til að fræða fólkið um það sem gott er,
hann bað mig um að athuga hvort þú værir tilleið-
anlegur til að segja fáein orð um sjálfan þig fyrir
þetta blað.
STEFÁN: Aha, nei. Nei, karlinn. Þetta er maður
sem er ekki til neins í þjóðfélaginu.
TOLLI: Það sagði ég líka við hann.
STEFÁN: Nei, nei.
TOLLI: Ég sagði við hann að það væru fáir forkar
eins og Stefán Jónsson frá Möðrudal í mannlífmu
í dag.
STEFÁN: Ég held að það sé lítið gagnlegt sem mað-
urinn er að gera.
TOLLI: Það sem er svo gaman að rilja upp þegar
maður horfir á þessar myndir þínar, Herðubreiðina
og þetta...
STEFÁN: Ég bý til mest af Herðubreið af því nú er
kominn svo voðalega mikill kúfur á Herðubreið.
Hún var svona í laginu fyrir mörgum árum.
TOLLI: Af hverju er kúfurinn kominn.
STEFÁN: Það hrapar alltaf ofan í Herðubreið því
hún er hol að innan.
TOLLI: Hvað er inni í Herðubreiðinni?
STEFÁN: Það er bara holrúm fyrir helvítis hálf-
vitanna í Reykjavík. Það er hægt að koma þeim öll-
um saman í klessu ofan í gjánna í Herðubreið.
TOLLI: Voru engir útilegumenn þarna fyrir aust-
an?
STEFÁN: Jú, Herðubreið hefúr verið lífæð útilegu-
manna. Hún hefur verið með hitann, og þeir hafa
getað verið í hita af Herðubreið og lifað góðu lífi.
Hún hefur verið akkeri útilegumanna, Herðubreið.
Þeir voru svo grimmlyndir hérna sunnanlands að
þeir álitu allt það versta um útilegumenn og voru
svo vondir við þá.
TOLLI: Þeir voru það, helvítis kvikindin.
STEFÁN: Alveg rótarhelvítis hafa þeir verið alveg
dýrhunda djöfulsins dauðansdjöflar í þjóðfélag-
inu.
TOLLI: Rakstu þig nokkurn tíma á útilegumenn á
ferðum þínum með póstinn?
STEFÁN: Ja, það fara ekki sögur af nema tveimur
mönnum sem hafa verið útilegumenn. Það voru
útilegumenn í tíð Sigurðar sem var fyrstur bóndi í
Möðrudal. Sigurður var stórbóndi og keypti allt af
prestunum. Þeir vildu lenda í prestskap hérna áð-
ur fyrr, því það var svo gott að læra að vera prestur.
TOLLI: Það hefur verið mikið upp úr því að hafa.
STEFÁN: Já. Ég á eftir að segja þér söguna af son-
um Sigurðar. Annar þótti heljarmenni að burðum,
því það var alltaf níðst á einum manni. Hann var
svo mikið heljarmenni að burðum að hann gat lifað
fjöll, heljarmenni og
allt af sér þó hann væri alltaf í lífsháska. Hann gat
lifað allt það versta, því hann var svo vondu vanur.
Það fór svoleiðis að þeir voru tveir bræður og hann
þurfti að fara í allar ferðir og allar kaupstaðaferðir,
annar þeirra. Með ntarga hesta. Þeir áttu marga
hesta náttúrlega. Milli tíu og tuttugu hesta sem
þurfti að fara með í kaupstað. Ég þurfti að fara með
tuttugu hesta þegar ég var átján ára gamall.
TOLLI: Fóru þið þá niður á Hérað?
STEFÁN: Út á Vopnafjörð. Það voru á einum hest-
inum olíudunkar og hann var látinn elta til þess að
hann væri ekki að nudda sig upp við klyfjahestana.
Hann var alltaf látinn elta, klárinn. Svo var þetta
svona að það var alltaf höfð olían á sömu reiðingun-
grimmlynda
um, alveg sörnu reiðingarnir, hvort það voru ekki
alltaf sömu ldifberarnir á sömu reiðingunum.
Hann var alltaf látinn elta. Þetta voru tveir hestar
sem hétu Svipur hver ffam af öðrum.
TOLLI: Af hverju voru þeir látnir elta?
STEFÁN: Til þess að þeir færu ekki innan um og
það kæmi ekki bragð að. Það hefði orðið ankanalegt ef
það hefði komið bragð að rúgmjölinu sem var sett í
slátrið og lifrað. Þeir voru því látnir elta. Og fyrsti
maðurinn sem fann upp á því, hann var nú an-
skoti góður hestamaður. Og hann var maður sem
hét, við skulum nú sjá. Það voru níu menn sem
voru að læra tungumál af afa mínum í Möðrudal.
I>ví afi minn þurfti að kenna tungumál, hann var
svo vel gefinn, gáfaður, og hann las læknisfræði og
hann þurfti að kenna þarna í Möðrudal. Og Ásgeir
Ásgeirsson var voðalega duglegur að skrifa upp það
sem átti að kenna þann og þann daginn. Ásgeir
Ásgeirsson. Og hann var duglegur lestarferðamað-
ur. Hann var í þrjú ár lestarferðamaður.
TOLLI: Það hefur verið hann sem fann þetta upp
nteð olíuklárana.
STEFÁN: Já, það var hann sem fann upp á að láta
Svip elta. Því Svipur lagðist aldrei undir olíudunk-
unum. Voðalega duglegur hestur. En hann var lát-
inn vera beislislaus. Þeir létu beislið upp í annan
hest. Það þurfti ekki beisli upp í hann, því hann
labbaði sjálfur milli olíudunkanna.
TOLLI: Áttirðu hunda?
STEFÁN: Já, ég átti góða hunda og vandi þá. Af því
ég átti góðan hest og góða rödd, þá gat ég látið
hundana heyra til mín og hlýða og smala langt út.
TOLLI: Þetta hafa verið góðir fjárhundar.
STEFÁN: Já, þeir gátu farið á rjúpnaveiðar, strák-
arnir. Ég gat látið hundana smala fyrir mig.
TOLLI: Varstu eitthvað að veiða rjúpu þarna í
gamla daga.
STEFÁN: Það var bara alveg hvítt í beltunum í öllu
Einistaðafjallinu. Bara hvítar rákir í öllu fjallinu.
TOLLI: Af rjúpu?
STEFÁN: Af fugli. Það voru nú engin ósköp að
skjóta rjúpur á einu kortéri, eða stundum var það
klukkutími sem fór í það, svona þrjátíu rjúpur. Það
var ekkert þrekvirki. Þegar fóru sjö rjúpur í skoti,
eins og hjá ntér. En maður passaði að röðin væri svo
á klettanesinu að það færu þá ekki aðrar rjúpur en
þessar sjö. Þær duttu allar niður.
TOLLI: Þú hefur verið ágæt skytta.
STEFÁN: Já, ég var góð skytta. Það voru tófur
þarna og þurfti að drepa tófurnar. Einu sinni híf-
aði ein tófan sig upp, helvítis kvikindið hífaði sig
upp rétt þcgar ég var að miða á hausinn á henni.
Annað lærið skaust alveg undan henni og kviður-
96
eintakdesember