Morgunblaðið - 23.04.2005, Síða 20

20 LAUGARDAGUR 23. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
F
rambjóðendur í þing-
kosningunum í Bret-
landi 5. maí næstkom-
andi óttast nú sumir
hverjir „afhöfðun“. Þó
ekki í eiginlegri merkingu, heldur
kosningabrellu sem nefnd er þessu
nafni.
Kosningakerfið í Bretlandi byggist
á einmenningskjördæmum, þar sem
aðeins sá frambjóðandi sem flest at-
kvæði hlýtur nær kjöri á þing. Í kjör-
dæmi þar sem frambjóðandi Frjáls-
lyndra demókrata á enga möguleika á
kjöri, svo dæmi sé tekið, gæti stuðn-
ingsmaður flokksins því séð sér hag í
því að greiða atkvæði sitt frekar
frambjóðanda Verkamannaflokksins,
svo sá eigi meiri möguleika á að fella
sameiginlegan andstæðing þeirra,
frambjóðanda Íhaldsflokksins.
Sú „taktíska“ kosningahegðun
mun hafa tíðkast lengi í einhverjum
mæli, einkum í aukakosningum, en
með tilkomu Netsins hafa möguleik-
arnir á skipulögðum atkvæðaskiptum
stóraukist. Einn stjórnmálaskýrandi
BBC telur að allt að því fimmti hver
kjósandi muni kjósa taktískt í kom-
andi kosningum. Sumir þeirra munu
nýta sér aðstoð sérstakra vefsíðna,
þar sem metið er hver eigi mesta
möguleika á að sigra frambjóðanda
tiltekins flokks, sem einhverjir kjós-
endur leggja meiri áherslu á að fella
en að verja atkvæði sínu í samræmi
við bestu samvisku.
Netið notað í
taktískum tilgangi
Nokkrar vefsíður bjóða jafnvel
þannig þenkjandi kjósendum upp á
að komast í samband við aðra í svip-
uðum hugleiðingum, með það fyrir
augum að skiptast beinlínis á atkvæð-
um. Stuðningsmaður Verkamanna-
flokksins í kjördæmi þar sem Frjáls-
lyndir demókratar eiga meiri
möguleika á að fella Íhaldsframbjóð-
andann getur til dæmis samið um at-
kvæðaskipti við stuðningsmann
Frjálslyndra í kjördæmi þar sem
málum er öfugt farið.
Stuðningsmenn allra flokka hafa
reynt að notfæra sér Netið í þessum
tilgangi, en markmiðið með slíkum
vefsíðum er ýmist að fella frambjóð-
endur Verkamannaflokksins eða
Íhaldsflokksins. Taktískar kosningar
koma sér vel fyrir Frjálslynda demó-
krata og enn hafa ekki komið fram
vefsíður þar sem spjótunum er beint
að frambjóðendum þeirra. Frjáls-
lyndir hafa lengi gagnrýnt einmenn-
ingskjördæmakerfið, sem kemur
stóru flokkunum tveimur til góða, og
er mörgum þeirra sennilega ekki
mjög á móti skapi að notfæra sér
taktískar kosningar til að benda á
galla þess. Charles Kennedy, leiðtogi
flokksins, hefur þannig lýst þessari
aðferð sem „einkaframtaks-
hlutfallskosningu“.
Reynt að fella Howard
í Folkestone
Leiðtogar flokkanna eru jafnan í
framboði í öruggum kjördæmum og
enginn þeirra hefur tapað sæti sínu í
þingkosningum síðustu sex áratug-
ina. Michael Howard, leiðtogi Íhalds-
flokksins, vann í síðustu kosningum
öruggan sigur í kjördæmi sínu,
Folkestone á suðausturströndinni.
En nú eru uppi raddir um að með
taktískum kosningum gæti verið unnt
að fella hann, flokknum til feikilegrar
háðungar.
Howard hefur haldið þingsætinu í
Folkestone í yfir tvo áratugi, en með
hverjum kosningum hefur saxast
nokkuð á forskot hans og nú gera
Frjálslyndir demókratar, sem eiga
þar næstmest fylgi, sér vonir um að
knýja fram sigur með aðstoð stuðn-
ingsmanna Verkamannaflokksins. Í
kosningunum 2001 hlaut Howard
6.000 atkvæði umfram frambjóðanda
frjálslyndra, sem næstur kom, en
9.000 kjósendur greiddu þá Verka-
mannaflokknum atkvæði sitt og þeir
gætu hjálpað til við að fella Howard
með því að kjósa Frjálslynda demó-
krata nú. Frjálslyndir í kjördæminu
hafa gert þetta að áherslupunkti í
kosningabaráttunni, sem þeir heyja
undir slagorðinu „Hjálpið til við að
sigra Howard“. Simon Hughes,
áhrifamaður í flokknum, hvatti á mið-
vikudag stuðningsmenn Verka-
mannaflokksins í Folkestone og fleiri
kjördæmum sem svipað er ástatt um
til að „lána“ frjálslyndum atkvæðið.
Forvígismenn Íhaldsflokksins í
Folkestone gera þó lítið úr hættunni
á því að Howard verði „afhöfðaður“
og segja það ekkert áhyggjuefni að
flokksleiðtoginn gefi sér lítinn tíma til
að sinna eigin kjördæmi. „Hann hefur
hitt 15.000 kjósendur á 22 árum. Fólk
veit hver hann er,“ hefur AFP eftir
stuðningsmanni Howards.
Fréttaskýring | Talið er að svokölluð atkvæðaskipti geti haft áhrif á úrslit í einhverjum kjördæmum í bresku kosning-
unum. Aðalheiður Inga Þorsteinsdóttir rekur hvernig taktísk kosningahegðun gæti meðal annars orðið leiðtoga Íhalds-
flokksins að falli í eigin kjördæmi.
Hætta á
„afhöfðun“
Howards?
Reuters
Michael Howard, leiðtogi breska Íhaldsflokksins, á blaðamannafundi. Þingsæti hans gæti verið í hættu.
Kosningabaráttan tekur á sig ýms-
ar myndir. adalheidur@mbl.is
Madríd. AFP, AP. | Mikill öryggisvið-
búnaður var í Madríd í gær þegar
réttarhöld hófust þar yfir 24 mönn-
um sem grunaðir eru um aðild að
hryðjuverkastarfsemi al-Qaeda.
Þrír mannanna eru sakaðir um að
hafa tekið þátt í undirbúningi
hryðjuverkanna í Bandaríkjunum
11. september 2001. Eru þetta viða-
mestu réttarhöld í Evrópu yfir
meintum liðsmönnum al-Qaeda.
Réttarhöldin fara fram í almenn-
ingsgarði í útjaðri Madríd, í bygg-
ingu sem breytt var í dómhús vegna
saksóknarinnar. Yfir 100 lögreglu-
menn, vopnaðir léttum vélbyssum
og haglabyssum, voru á varðbergi
við bygginguna. Lögreglumennirnir
voru með sérþjálfaða hunda og not-
aðir voru truflunarsendar til að
koma í veg að hægt yrði að koma af
stað sprengingu með fjarstýringu,
auk þess sem þyrla sveimaði yfir
byggingunni. Sakborningarnir voru
á bak við skothelt gler í réttarsaln-
um.
Vilja allt að 60.000
ára fangelsisdóma
Saksóknarar ætla að krefjast þess
að þremenningarnir, sem eru sak-
aðir um aðild að hryðjuverkunum í
Bandaríkjunum, verði dæmdir í allt
að 60.000 ára fangelsi hver – fái 25
ára fangelsisdóm fyrir hvern mann
sem lét lífið í hryðjuverkunum.
Á meðal þremenninganna er
meintur foringi al-Qaeda á Spáni,
Imad Eddin Barakat Yarkas, 41 árs
Sýrlendingur. Hinir tveir eru Driss
Chebli, 33 ára Marokkómaður, og
Ghassub Al Abrash Ghaylun, 39 ára
Sýrlendingur.
Talið er að Chebli hafi skipulagt
fund sem haldinn var á Spáni í júlí
2001 til að skipuleggja hryðjuverk-
in. Á meðal fundarmannanna var
Mohamed Atta, sem er talinn hafa
stýrt annarri af farþegaþotunum
sem flogið var á turna World Trade
Center í New York.
Ghaylun er sagður hafa tekið
myndir af World Trade Center árið
1997 og afhent þær útsendurum al-
Qaeda.
Símanúmer Yarkas í Madríd
fannst í íbúð í Hamborg þar sem
einn af flugræningjunum bjó og
einnig á heimili liðsmanns al-Qaeda í
Afganistan. Yarkas er sakaður um
að hafa farið fyrir hópi al-Qaeda á
Spáni frá árinu 1995, fengið unga
menn til liðs við samtökin og sent þá
í þjálfunarbúðir í Afganistan, Téts-
níu, Bosníu og Indónesíu. Yarkas
neitar þessum ásökunum og lýsir
sér sem kaupsýslumanni.
Talið er að réttarhöldin standi í
tvo mánuði. Saksóknin byggist á
átta ára rannsókn spænska dómar-
ans Baltasar Garzons.
Sakborningarnir 24 eru flestir af
sýrlenskum eða marokkóskum ætt-
um. Á meðal þeirra er Tayssir All-
uni, fréttamaður arabísku sjón-
varpsstöðvarinnar Al-Jazeera.
Hann tók viðtal við Osama bin Lad-
en, leiðtoga al-Qaeda, eftir hryðju-
verkin í Bandaríkjunum og er sagð-
ur hafa verið „í nánum tengslum í
mörg ár“ við Yarkas. Saksóknararn-
ir telja að Yarkas hafi beðið Alluni
að færa liðsmönnum al-Qaeda í
Afganistan peninga þegar hann fór
þangað á vegum Al-Jazeera. Alluni
neitar þessu og hefur dregið í efa að
spænska dómskerfið sé hlutlaust í
málinu.
Meintir liðsmenn
al-Qaeda fyrir
rétt á Spáni
AP
Meintir liðsmenn al-Qaeda bak við skothelt gler í réttarsal í Madríd þegar
réttarhöldin hófust. Dómshúsið er í almenningsgarði í útjaðri Madríd.
Þrír sakborninganna sagðir viðriðnir
hryðjuverkin í Bandaríkjunum