Morgunblaðið - 01.12.2005, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 1. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Yderligere information og ansøgsskema finder du på www.norden.org
Ansøgningsfristen er den 31. oktober 2005
Nordiska ministerrådet
Store Strandstræde 18
DK-1255 Köpenhamn K
www.norden.org
Nordisk Ministerråd udbyder ana-
lytiske studier om kundskab og
innovation med en samlet budget-
ramme på DKK 1.440.000
Nordisk Ministerråd ønsker at gennemføre en række studier
med sigte på politikudvikling indenfor området kundskab og
innovation:
• Studie 1: Samspilsstrategier mellem forskning, højere
uddannelse og næringslivet – hvor står vi, hvad virker?
Komparativt studie mellem de nordiske lande.
Budgetramme: DKK 335.000
• Studie 2: Komparativ analyse af de nordiske landes sys-
temer for kvalitetssikring indenfor højere uddannelser.
Budgetramme: DKK 235.000
• Studie 3: Konsekvenserne ved at åbne nationale
forskningsprogrammer på tværs af Norden – fordele og
ulemper, og hvad er alternativomkostningerne ved ikke
at åbne?
Budgetramme: DKK 535.000 (Forstudie: DKK 75.000)
• Studie 4*1: Læsefærdigheder i de nordiske lande
– hvorledes forklares bl.a. konklusionerne fra
Pisa-undersøgelserne?
Budgetramme: DKK 335.000
Den fulde beskrivelse af udbudet og studierne kan læses på
http://www.norden.org/it/sk/NMR-studier.pdf
Ministerrådet ønsker et skriftligt tilbud senest den 19.
december 2005.
*1) Under forudsætning af, at studiet godkendes.
ÖRYRKJABANDALAG Íslands
hefur stefnt íslenska ríkinu og krafist
þess að viðurkennt verði með dómi
að 25. mars 2003 hafi komist á sam-
komulag milli Öryrkjabandalagsins
og heilbrigðis- og tryggingamálaráð-
herra, f.h. íslenska ríkisins um hækk-
un lífeyris þeirra sem metnir hafi
verið 75% öryrkjar eða meira. Ör-
yrkjabandalagið telur að ekki hafi
verið staðið við samkomulagið og
krefst þess að það verði efnt.
Öryrkjabandalagið byggir á því að
í umræddum samningi hafi íslenska
ríkið skuldbundið sig til að setja regl-
ur eða lög sem hækkuðu lífeyri ör-
yrkja þannig að grunnörorkulífeyrir
þeirra sem metnir yrðu 75% öryrkjar
eða meira 18 ára eða yngri skyldi tvö-
faldast. Þannig skyldi hækkunin skv.
aldurstengdri örorkuuppbót nema
20.630 kr. árið 2004 og grunnörorku-
lífeyrir 18 ára og yngri samtals vera
41.260 kr. árið 2004.
Hækkun grunnörorkulífeyris
myndi síðan minnka hlutfallslega eft-
ir því sem einstaklingur væri eldri
þegar hann er greindur öryrki.
Skyldi lækkunin nema 2,04%, eða
421 kr., fyrir hvert aldursár sem ein-
staklingur yrði eldri greindur öryrki.
Lífeyrisviðaukinn skyldi lækka um
421 kr (2.04%) fyrir hvert aldursár
uns 67 ára aldri væri náð. Samkvæmt
samkomulaginu skyldi það gilda frá
1. janúar 2004, þ.e. grunnlífeyrir ör-
yrkja skyldi hækka frá og með 1. jan-
úar 2004 á þann hátt sem áður segir.
Telja vanta hálfan milljarð
Í stefnunni kemur fram að sam-
kvæmt mati Tryggingastofnunar
ríkisins 10. apríl 2003 myndi kosta
rúmlega 1,5 milljarða að efna sam-
komulagið. Þegar mælt var fyrir
fjárlagafrumvarpi ársins 2004 hefði
verið gert ráð fyrir einum milljarði til
efnda samkomulagsins. Sett voru lög
(130/2003) en samkvæmt þeim var
full aldurstengd örorkuuppbót látin
nema sömu fjárhæð og örorkulífeyrir
en lækkunin á milli aldursflokka var
mun meiri fyrir þá sem eldri höfðu
verið metnir til örorku, en fram kom í
samkomulaginu. Í staðinn fyrir að
lækka um 2,04% á milli aldursára
(421 kr) lækkaði þessi fjárhæð um
5% annað hvert aldursár frá 18-27
ára en um 10% annað hvert aldursár
frá 28-43 ára. Segir í stefnunni að rík-
ið hafi ekki enn hækkað grunnlífeyri
öryrkja þannig að samkomulagið hafi
verið efnt að fullu.
Þá er þess krafist að ríkinu sé
skylt að efna samkomulagið með því
að leggja fyrir Alþingi, innan 15
starfsdaga Alþingis frá lokadómi í
málinu, að viðlögðum milljón króna
dagsektum fyrir hvern dag, frum-
varp til laga um að frá og með 1. jan-
úar 2004 skuli grunnörorkulífeyrir
þeirra sem metnir hafa verið 75% ör-
yrkjar eða meira á aldrinum 18 til 66
ára hækka samkvæmt samkomulag-
inu.
Rut Júlíusdóttir héraðsdómslög-
maður fer með málið fyrir hönd Ör-
yrkjabandalagsins.
Öryrkjar stefna ríkinu
vegna vanefnda samkomu-
lags um örorkulífeyri
VEFURINN arni.hamstur.is var valinn besti ein-
staklingsvefurinn í samkeppni um Íslensku vef-
verðlaunin 2005. Eigandi vefjarins er Árni Torfa-
son ljósmyndari, sem er lesendum Morgun-
blaðsins að góðu kunnur fyrir myndir sínar á
síðum blaðsins. Verðlaunin í ár voru veitt af
ÍMARK og nokkrum aðilum í grasrót vefiðnaðar-
ins, væntanlegum vísi að samtökum vefiðnaðarins,
að því er segir á heimasíðu verðlaunanna
(www.vefverdlaun.is). Alls bárust um 4.900 til-
nefningar vegna verðlaunanna í ár.
Árni opnaði vef sinn í apríl 2002. Þá var hann
nemandi í myndlist í Fjölbrautaskólanum í Breið-
holti og segist hafa ákveðið að prófa. „Ég hef
mikla þörf fyrir að tjá mig og í byrjun var hug-
myndin að vera með ljósmyndir á netinu,“ sagði
Árni. Hann hafði þá lokið stúdentsprófi frá Verzl-
unarskóla Íslands. Á árunum í Verzló keyptu
hann og nokkrir skólafélagar lénið hamstur.is.
„Við byrjuðum með fréttavef með fréttum sem
okkur þótti skemmtilegri en almennt eru á frétta-
vefjum,“ segir Árni. „Þegar ég svo byrjaði með
eigin vef skráði ég hann sem arni.hamstur.is, en
hafði hugsað mér að kaupa annað nafn síðar. Svo
festist hamstursnafnið við mig og það varð aldrei
úr að ég keypti mér annað vefnafn,“ segir Árni,
sem sumir kalla „Árna hamstur“.
Fékk vinnu í gegnum vefinn
Það var í gegnum vefinn sem Árni fékk vinnu
sem ljósmyndari á Morgunblaðinu. Hann segir að
nokkrir í hópi ljósmyndara blaðsins hafi fylgst
með síðunni og litist svo vel á ljósmyndirnar að
honum var boðin vinna á blaðinu í jólafríinu 2002.
Síðan hefur Árni verið sumarmaður á Morg-
unblaðinu og einnig í lausamennsku.
Árni segir að vinnan við vefinn taki mismikinn
tíma á degi hverjum. „Ég reyni að skrifa eitthvað
á hverjum degi, að minnsta kosti eina færslu dag-
lega, og set svo inn ljósmyndir eftir því sem ég tek
þær.“ Á vefnum er hægt að skoða fjölda mynda-
albúma. Þar má m.a. skoða myndir frá tónleikum,
leiksýningum, íþróttaleikjum og öðru sem Árna
þykir áhugavert. Eitt albúmið nýtur nokkurrar
sérstöðu. Það geymir myndir frá verkefni sem
fólst í að Árni tók eina sjálfsmynd á hverjum degi
í 100 daga og setti á vefinn. „Það var stuttu eftir
að ég tók mig til og ákvað að prófa hvort ég gæti
skrifað 100 færslur á einum sólarhring, sem
tókst,“ segir Árni.
Hamborgarar eða súrar gúrkur
Nýjasti þátturinn á síðunni er matargagnrýni
um vinsælan, en oft vanmetinn rétt, hamborgara
með frönskum. Veitingarýnina stundar Árni með
frænda sínum, Páli Eiríki Kristinssyni. Þeir eru
búnir að fara á sjö veitingastaði og prófa ham-
borgara. Á síðunni má lesa einkunnagjöf um fimm
hamborgara og umsagnir um tvo til viðbótar eru í
vinnslu. Réttirnir fá einkunnir í hamborgurum og
frönskum, en einn hamborgarinn þótti þeim
frændum svo lélegur að hann verðskuldaði aðeins
súra gúrku.
„Ég hef mikla þörf fyrir að tjá mig“
Morgunblaðið/Árni Torfason
Vefur Árna Torfasonar, arni.hamstur.is, valinn besti einstaklingsvefurinn 2005
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
TENGLAR
...............................................................
arni.hamstur.is
ÓSLÓARTRÉÐ er risið á Austur-
velli í Reykjavík. Ljósin á því verða
tendruð næstkomandi sunnudag, 4.
desember og hefst athöfnin kl.
15.30, að því er fram kemur á
heimasíðu Reykjavíkurborgar.
Íbúar Óslóar, höfuðborgar Nor-
egs, hafa fært Reykvíkingum
jólatré allt frá árinu 1951. Tréð hef-
ur ævinlega verið sett upp á Aust-
urvelli og ljósin á því tendruð við
hátíðlega athöfn. Fyrstu árin var
jafnan kveikt á trénu síðasta sunnu-
dag fyrir jól en eftir því sem jóla-
undirbúningur hófst fyrr færðist sú
athöfn framar í dagatalinu. Er
þessi athöfn löngu orðin fastur lið-
ur í jólaundirbúningi borgarbúa.
Á sunnudaginn kemur mun
Lúðrasveit Reykjavíkur leika jóla-
lög á Austurvelli frá kl. 15.30. Gutt-
orm Vik, sendiherra, mun afhenda
Reykvíkingum jólatréð fyrir hönd
Óslóarbúa. Kristín Magnúsdóttir, 7
ára gömul norsk-íslensk stúlka,
mun kveikja ljósin á trénu.
Óslóartréð sett upp á Austurvelli
Morgunblaðið/ÞÖK
HVORT kalla megi Ísland Prísland
er efni greinar í Boston Herald um
vesturferðir okkar Íslendinga til
Bandaríkjanna í leit að góðum til-
boðum. Segir í greininni að á meðan
Bandaríkjamenn vakni snemma til
að ná bestu tilboðunum í búðum
ferðist Íslendingar 2.500 mílur til
þess hins sama. Er lágu gengi doll-
arsins réttilega kennt um og telur
blaðið að um þúsund Íslendingar
muni versla í Boston fyrir þessi jól-
in.
Kári Gunnlaugsson, yfirdeildar-
stjóri Tollgæslunnar á Keflavíkur-
flugvelli, segir Ameríkufara meðvit-
aðri en áður um að fara með varning
sinn til tollaafgreiðslu við komuna til
landsins. Nefnir hann sem dæmi að
á mánudag hafi um 40-50 manns
greitt gjöld af varningi sínum, sem
nemi samtals um hálfri milljón
króna. Gjöldin af innfluttum varn-
ingi fólks í heildina skipti því mörg-
um milljónum árlega og upphæðin
hækki sífellt samhliða auknum
áhuga Íslendinga á verslun í útlönd-
um. „Fólk hefur verið stoppað með
umframvarning en það eru líka
margir sem fara í rauða hliðið og
greiða sín gjöld af þeim fatnaði og
öðrum varningi sem það kaupir,“
segir Kári. „Okkur finnst fólk með-
vitaðra um það en áður.“
Kíló eftir kíló af mat
Hann segir fólk yfirleitt halda
kvittunum fyrir vörurnar vel til
haga en meðal þess sem það sé að
borga gjöld af séu fartölvur og fatn-
aður. Að sögn Kára má flytja til
landsins varning fyrir allt að 46 þús-
und krónum án þess að borga gjöld
en þó má einstakur hlutur ekki
kosta meira en 23 þúsund, þ.e. sé
vara dýrari þarf að borga gjöld af
mismuninum. Fólk geti því verslað
fyrir eins háar fjárhæðir og því sýn-
ist, svo lengi sem vörurnar séu til
einkanota og komi það við í rauða
tollhliðinu á leiðinni heim í stað þess
græna.
Hann segir þó alltaf brenna við að
fólk reyni að koma dýrum varningi
til landsins án þess að greiða gjöld. Í
hverri viku sé farið með um 100-200
kíló af matvælum, sem gerð hafi
verið upptæk í tollinum, til
brennslu. Flytja má þrjú kíló af mat
til landsins, þar með talið sælgæti,
en ekki má flytja inn hvað sem er.
Ísland eða
Prísland?
Ferðalangar
greiða gjöld sín