Morgunblaðið - 01.12.2005, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. DESEMBER 2005 45
UMRÆÐAN
EFTIR að hafa fylgst með flestum
umræðum og lesið nánast allar
blaðagreinar um fram-
tíð innan- og utanlands-
flugs Íslendinga, þótti
mér grein Odds Björns-
sonar rithöfundar undir
fyrirsögninni; „Völlur
útí mýri“ sem birtist í
Morgunblaðinu 13.
nóvember sl. sér-
staklega athyglisverð
og gerð skil með þeim
hætti að alþingismenn
ekki síður en alþjóð
ættu að skoða.
Nú hafa bandarísk
yfirvöld látið frá sér
heyra hver afstaða
þeirra er varðandi
varnarsamninginn og
ber mikið í milli. Það er
allavega ljóst að við Ís-
lendingar verðum að
taka við verulegum
kostnaði til millilanda-
flugsmála á næstu ár-
um. Þá er einnig aug-
ljóst að fyrr eða síðar
verður Vatnsmýrin
nýtt til annarra hluta
en undir flugvöll. Fróð-
legt væri að vita hver
reksturskostnaður Reykjavík-
urflugvallar er í dag annars vegar og
hins vegar Keflavíkurflugvallar og
síðan lauslega áætlun kostnaðar ef
íslenska ríkið yfirtekur rekstur flug-
vallarins í Keflavík.
Nú styttist óðum í að fram-
kvæmdir við seinni hluta tvöföldunar
Reykjanesbrautar hefjist og allir
sem ekið hafa finna
muninn svo ekki sé
minnst á lækkaða
slysatíðni.
Bifreiðaeign lands-
manna er orðin slík að
umferðarkerfi í gegn-
um höfuðborgina er
gjörsamlega sprungið,
jafnvel svo að hættu-
ástand getur auðveld-
lega skapast.
Frestum því um-
ræðu um byggingu nýs
flugvallar um sinn og
tökum höndum saman
um að hraða fram-
kvæmdum við var-
anlega lausn umferð-
armála á höfuðborgar-
svæðinu og tengingu
út á landsbyggðina.
Mörg svæði hafa
verið tilnefnd til
flugvallargerðar ef til
flutnings kæmi, þau
hlaupa varla öll frá
okkur næsta áratug-
inn, þó samkeppni um
uppbyggingu versl-
unarmiðstöðva og stór-
hýsa eigi sér engin takmörk.
Flugvallamálin
í stuttu máli
Birgir Guðnason fjallar
um flugvallamálin
Birgir Guðnason
’Mörg svæðihafa verið til-
nefnd til flug-
vallargerðar ef
til flutnings
kæmi, þau
hlaupa varla öll
frá okkur næsta
áratuginn …‘
Höfundur er málarameistari
í Keflavík.
VIÐ launþegar og neytendur
megum ekki gleyma þeim sem eiga
virkilega undir högg að
sækja í samfélaginu,
bönkunum. Ég heillast
af fyrirhyggju bank-
anna okkar, sem
ávaxta peningana sína
vel með okurvöxtum,
sem vart þekkjast ann-
ars staðar í nágranna-
löndunum. Ef bank-
arnir hætta óvænt að
græða peninga eru þeir
alls ekki á flæðiskeri
staddir, vegna þess að
þeir eru tryggðir gegn
efnahagssveiflum, með
svokallaðri verðtrygg-
ingu.
Auðvitað á að verð-
tryggja alla peninga
sem bankarnir fá, það
er vitað að bankarnir
eru alltaf á barmi gjald-
þrots, þeir eiga svo
bágt greyin. Ég held að
það sé búið að stofna
bankareikning þeim til
stuðnings, sem allir
geta lagt inn á. Því mið-
ur hef ég ekki efni á því
núna að gefa bankanum
aukalega, vegna þess einfaldlega að
það gleymdist að verðtryggja launin
mín og það sem ég átti aukalega áð-
ur fer í að borga verðtryggingu sem
leggst ofan á lánin mín. Mér skilst að
það megi ekki verðtryggja laun hins
almenna launþega, öryrkja eða elli-
lífeyrisþega, sem hlýtur þá að vera
vegna þess að þessir hópar þola
efnahagssveiflur miklu betur en
bankarnir.
Það hafa greinilega allir nóg að
bíta og brenna nema
bankarnir þegar sult-
arólin herðir að! Er
það bara ég, eða hegða
bankarnir sér eins og
ofdekraðir taugasjúk-
lingar þegar afnám
verðtryggingar ber á
góma?
Snúum okkur nú að
þeim sem virkilega
hafa það gott hérna,
öryrkjum. Stundum
blöskrar mér. Það virð-
ist hreinlega vera eitt-
hvað bogið við þetta
allt saman. Hvernig
getur staðið á því að
öryrki fær mörg
hundruð þúsund króna
bakreikning frá
launagagreiðanda sín-
um? Ef launagreiðand-
inn, í þessu tilviki
Tryggingastofnun, of-
greiddi trygging-
arþega sínum, er þá
mál öryrkjans að leið-
rétta þau mistök með
því að neita sér um að
lifa, sérstaklega þegar
haft er í huga að viðkomandi er á
lágmarksframfærslu og er stöðu
sinnar vegna ófær um að auka
tekjur sínar.
Fengu olíufurstarnir sem stálu úr
vösum okkar allra bakreikning upp á
margar milljónir, sem þeir þurftu að
greiða persónulega úr eigin vasa,
fyrir allt svindlið? Ég veit ekki betur
en að fyrirtækin sjálf hafi greitt
þetta fyrir þá, og þeir séu ennþá,
flestir, í góðum störfum, lausir við
bakreikninga, sem aðeins öryrkjar
hafa einkaleyfi á. Ef öryrkinn situr
við sama borð og olíufurstarnir, sem
hann gerir ekki, hann rændi engan
og er ekki búinn að brjóta af sér, er
þá ekki réttast að vinnuveitandi ör-
yrkjans, ríkið, borgi brúsann, eins
og olíufélögin gerðu fyrir greyið ol-
íufurstana? Nei, raunin er sú að yf-
irvöld ætla taka jólapeninginn af ör-
yrkjanum, á meðan olíufurstarnir
eyða og spenna eins og þeim einum
er lagið.
Svo ég undrist enn meir vill svo til
að ég hef beðið lengi eftir því að
matvörukarfan mín lækki í samræmi
við hækkandi gengi krónunnar.
Samkvæmt mínu reikningsdæmi
kostar minna að kaupa innfluttar
matvörur eftir að krónan hækkaði
umtalsvert, þar af leiðandi á mat-
vara að lækka í hlutfalli við hækk-
andi gengi krónunnar. Það er deg-
inum ljósara, samkvæmt mínum
kokkabókum, að þegar krónan lækk-
ar kemur lækkunin tafarlaust fram í
neysluverði og matvörukarfan mín
verður dýrari. Þeir sem flytja fisk-
inn út úr landinu segja jafnframt að
þeir fái minna verð fyrir hann núna!
Er þá ekki rétt hjá mér að þeir sem
flytja vörur til okkar gætu jafnvel
kvartað yfir því að við fáum vöruna
þeirra á betri kjörum núna, eða eru
þeir á villigötum? Hver fær þessi
bættu kjör? Getur einhver skýrt út
reikningsdæmið fyrir mig? Ég spyr
að lokum: Er eitthvað bogið við
þetta, eða er það bara ég?
Er eitthvað að?
Ívar R. Jónsson fjallar um
fjármál banka og launþega
’Svo ég undristenn meir vill svo
til að ég hef beð-
ið lengi eftir því
að matvörukarf-
an mín lækki í
samræmi við
hækkandi gengi
krónunnar.‘
Ívar R. Jónsson
Höfundur er framhaldsnemi við
HÍ og unglingaráðgjafi.
Í TILEFNI nýtil-
kominnar reynslu
minnar, sé ég mig til-
neydda til þess að rita
nokkur orð um ágæti
fyrrum sveitarfélags
míns, Árborgar. Í
haust fluttum ég og tvö
börn mín, á leik-
skólaaldri, frá Selfossi.
Ástæðan var sú að ég
var að byrja nám við
skóla úti á landi. Ég
flutti aðeins aðsetur
okkar þar sem ég hugð-
ist búa í íbúð minni á
Selfossi komandi sum-
ar, vinna á Selfossi og nýta mér dag-
mæður eða leikskóla Árborgar fyrir
börnin á meðan.
Þar sem ég er námsmaður vissi ég
að ég þurfti ekki að flytja lögheimili
mitt, þar sem námsmenn eru und-
anskildir reglum um lögheimili.
Engu að síður kom upp vandamál
varðandi það vegna leikskóladvalar
barnanna minna. Þar sem ég er ein-
stæð og með fleiri en
eitt barn, á ég rétt á
ákveðnu mótframlagi
vegna leikskólagjalda
frá sveitarfélagi mínu.
Árborg er hins vegar
eitt af mjög fáum sveit-
arfélögum sem neita
að taka þátt í mótfram-
lagi til þeirra sem
stunda nám annars
staðar en í eigin sveit-
arfélagi. Flest öll sveit-
arfélög landsins eru
hreinlega með gagn-
virka samninga sín á
milli um þessi mál en
ekki Árborg. Hvers vegna? Það er
stefna þeirra. Einfalt virðist vera.
En það flækir málin alveg heilmikið
fyrir mig og aðra námsmenn með
börn sem hyggjast mennta sig
meira.
Nám á háskólastigi er ekki í boði í
Árborg þannig að þeir sem vilja
mennta sig meira, neyðast til að
flytja í flestum tilfellum. Þessir ein-
staklingar eru búnir að borga þjón-
ustugjöld til sveitarfélagsins til þess
að njóta þeirrar þjónustu sem í boði
er og hafa sennilega hugsað sér að
nýta hana milli anna, samanber dag-
mömmur og leikskóla sem þarf að
fara á biðlista fyrir til að geta nýtt
auk þess að hafa heimilislækni á
svæðinu og félagsþjónustu alls kon-
ar. Þessir einstaklingar eiga kannski
líka fasteign á svæðinu sem flækir
gerð skattskýrslu til muna þar sem
þeir þurfa að flytja lögheimili fram
og til baka á örfárra mánaða fresti.
En það sem mér þótti einna verst við
þessa aðstöðu, var hversu illa gekk
að fá almennileg svör frá félags-
máladeild og öðrum þeim sem ég
hafði samband við.
Það virtust vera einhver sam-
antekin ráð um að svara sem
minnstu til að gefa sem minnst tæki-
færi til rökræðna eða breytingu á
svörum. Það var jafnvel oftar en
einu sinni sem ég fékk ekki svar við
tölvupósti sem ég hafði þó verið beð-
in um að senda fremur en að spyrja í
gegnum síma. Að lokum fékk ég
svör, en eins og áður sagði, einföld
og óhnikandi. Þegar ég spurði hvort
staðan væri þá sú að ég yrði ann-
aðhvort að flytja lögheimili mitt á
nokkurra mánaða fresti eða borga
himinhá leikskólagjöld til að geta
haldið lögheimili mínu í Árborg, var
svarið: ,, Já, eða þú getur prufað að
senda bréf til bæjarstjórnar til þess
að þetta verði tekið upp einu sinni
enn! Ég get hins vegar ekki lofað já-
kvæðum viðbrögðum.“
Nú hef ég flutt lögheimili mitt og
nýt ákveðinnar þjónustu í því sveit-
arfélagi. Viðbrögðin sem ég hef
fengið þar eru til fyrirmyndar og hef
ég jafnvel hugleitt að flytja alfarið
meðan á námi stendur. Þangað til í
haust hef ég verið mjög ánægð með
að búa á Árborgarsvæðinu og var
mjög sátt við þá ákvörðun mína að
kaupa fasteign þar eftir að ég eign-
aðist börnin. Í dag er hins vegar
mjög fátt sem togar í mig aftur til
Árborgar eftir þessi leiðinlegu við-
brögð sem ég átti alls ekki von á frá
sveitarfélagi sem er í stöðugum vexti
og virðist vera umhugað um að fá til
sín fleiri íbúa.
Mér finnst mikilvægt að þetta
komi fram þar sem atriði eins og
leikskólagjöld geta haft mikið vægi í
ákvörðun um flutning á nýjan stað
og einnig vegna þess að það er mik-
ilvægt að fjölskyldufólk viti hverju
það á von á ef það ætlar sér að búa í
Árborg en vera í námi annars stað-
ar. Þetta er málefni sem mér finnst
að bæjarstjórn Árborgar eigi að
taka til alvarlegrar endurskoðunar,
sérstaklega ef hugmyndin er að laða
að menntað fólk í framtíðinni.
Lögheimili og menntun
Eyrún Björg Magnúsdóttir
fjallar um félagsþjónustu
í Árborg ’Það sem mér þóttieinna verst við þessa að-
stöðu var hversu illa
gekk að fá almennileg
svör frá félagsmáladeild
og öðrum þeim sem ég
hafði samband við.‘
Eyrún Björg
Magnúsdóttir
Höfundur er nemi.





     


  
       



 !"#$%
 
 

&%%!

 
'
    
()*+,-./01./*2*3454521*634761*156+815915+
   
()*+,-./01./*2*3454521*634761*+7156+81591
 !"# 
(*109:;061+,<=*4>+4+
$ %"&'
()*+,-./01./*2*3454521*634761*81591
/561*2<17603.0)*2/5:3*.49*&!%%/56/*4553*-77/0)?45535;+94732,3*1.+9*@A@,,,-9/
(B*4*(*10@CCC:44+
@(/564*D:44+3.1@+9*4(+,)(/4.+94?,1*@.+E+E01! %F %%
(&(&'
1+,7<=+4
+,<=*51*/0*;./0

)*+,-.
/0,,+