Fréttablaðið - 28.05.2004, Qupperneq 22

Umræða stjórnarþingmanna um
fjölmiðlafrumvarpið hefur ein-
kennst af orðhengilshætti og útúr-
snúningum. Hafi þeir verið spurð-
ir um rök hafa verið lögð fram
gögn með fáfengilegum atriðum. Í
hæstvirtu Alþingi hafa þeir látið
sig hafa það að veifa úr ræðustól
DV og Fréttablaðinu og segja að
þar séu birtir óþægilegir hlutir og
það verði að koma í veg fyrir það.
Dregin hafa verið fram gömul
bréf, sem eiga að sýna fram á að
þeir sem séu á móti frumvarpinu
séu á mála hjá Baugi. Almenning-
ur er gáttaður á þessu framferði
og skilur ekki hvernig menn telja
að þetta geti verið innlegg.
Er það virkilega tilgangur
hinnar harkalegu gegnumkeyrslu
frumvarpsins að koma í veg fyrir
að fram séu sett sjónarmið sem
eru valdhöfum ekki þóknanleg,
spyrja menn undrandi. Það hafa
engin málefnanleg rök komið
fram. En þingmenn á hinu háa Al-
þingi hika ekki við að halda því
fram að allir þeir sem ekki eru
samþykkir frumvarpinu séu skoð-
ana- og viljalaus handbendi
Baugs. Umræðan hefur valdið
miklu uppnámi í þjóðfélaginu.
70% þjóðarinnar ofbýður og vill
staldra við og skoða málið frekar.
Hjá þessum mikla meirihluta
kemur glöggt fram vilji til þess að
settar séu leikreglur um fjöl-
miðlamarkaðinn en þau séu unnin
af yfirvegun og vandvirkni, ekk-
ert liggi á.
Mörg samtök hafa sett fram
gagnrýni á frumvarpið og vinnu-
brögð forsætisráðherra. Fjöl-
margir virtir lögmenn hafa efa-
semdir um hvort frumvarpið
standist stjórnarskrána. Fram
hafa komið efasemdir um að
frumvarpið næði þeim tilgangi að
styrkja mál- og tjáningarfrelsi,
það virtist frekar stefna í gagn-
stæða átt. Full ástæða sé að setja
leikreglur um fjölmiðla og hvatt
hefur verið til þess að það yrði
gert, en að vel ígrunduðu máli.
Þar væri ekki síður ástæða til
þess að endurskoða hið pólitíska
vald sem væri á útvarpsráði og
útvarpsréttarnefnd. Málið bæri
um of einkenni af fljótfærnislegu
offorsi stjórnvalda og setti at-
vinnu og heimili fjölda starfs-
manna í upplausnarstöðu.
Hefur verið komið til móts við
hinar fjölmörgu ályktanir fjöl-
mennra samtaka og einstaklinga?
Nei er svarið, það hefur ekki ver-
ið tekið á þeim atriðum sem mest
hafa verið gagnrýnd. Valblinda,
dramb og þóttakennd framkoma
forsvarsmanna valdhafa hefur
gengið fram af almenningi. Aldrei
hefur okkur verið betur ljóst að
við verðum að hafa fjölmiðla til
mótvægis við einkennileg efnis-
tök Morgunblaðsins. Fyrir rúmu
ári voru þær stöðvar sem eru á
vegum Norðurljósa komnar að
fótum fram og við blasti gjald-
þrot. En með sameiginlegu átaki
lánardrottna og nýrra fjárfesta
tókst að koma stjórn á fjármál
samsteypunnar. Inn komu sterkir
fjárfestar eins og m.a. Baugsfeðg-
ar og Kári Stefánsson. Fyrirtækj-
unum var bjargað frá gjaldþroti
og atvinnu þeirra 700 manna sem
þar starfa. Yfirlýst markmið þeir-
ra var að koma fyrirtækinu fyrir
vind og selja það svo að tveim
árum liðnum og ná til baka
áhættufjármagni sínu með hagn-
aði. Venjubundin vinnubrögð fjár-
festa.
Það virðist vera helsti og jafn-
vel eini tilgangur stjórnarþing-
manna að koma í veg fyrir að
þessi markmið náist og tryggja að
Morgunblaðið og RÚV séu áfram
einu fjölmiðlarnir sem við höfum
hér á landi. Stjórnarþingmenn
hafa hingað til treyst því að þess-
ir fjölmiðlar sem þeir stjórna taki
óþægileg mál af dagskrá. Við höf-
um séð mörg merki þess á undan-
förnum misserum. Þó svo málið
sé komið í gegnum Alþingi getur
það ekki verið lok málsins. Bar-
átta forsætisráðherra og ráðgjafa
hans gegn þjóðaratkvæðagreiðslu
og undarlegar yfirlýsingar þeirra
styrkja okkur enn frekar í þeirri
trú að tilgangur frumvarpsins sé
sá einn að koma í veg fyrir að út
séu gefnir á Íslandi fjölmiðlar
sem séu stjórnvöldum ekki þókn-
anlegir. ■
Það virðist vera
helsti og jafnvel eini
tilgangur stjórnarþingmanna
að koma í veg fyrir að þessi
markmið náist og tryggja að
Morgunblaðið og RÚV séu
áfram einu fjölmiðlarnir
sem við höfum hér á landi.
Stjórnarþingmenn hafa
hingað til treyst því að
þessir fjölmiðlar sem þeir
stjórna taki óþægileg mál af
dagskrá.
GUÐMUNDUR GUNNARSSON
FORMAÐUR RAFIÐNAÐARSAMBANDSINS
UMRÆÐAN
FJÖLMIÐLALÖGIN
,,
Einsleit kennarastétt
Hljóðið í skólastjórum virðist betra núna en
það var fyrir síðustu kjarasamninga. Ástæð-
an er fyrst og fremst sú að það gengur bet-
ur að manna stöður og minni þörf er fyrir
leiðbeinendur en áður. Það er að sjálf-
sögðu fagnaðarefni að nú séu menntaðir
kennarar að kenna æsku vors lands. En
það hlýtur að teljast áhyggjuefni hversu
einsleit kennarastéttin er. Ekki veit ég ná-
kvæmlega hver meðalaldur kennara er en
ég giska á að hann sé yfir fertugu. Síðustu
kjarasamningar voru síst til þess fallnir að
hvetja ungt fólk til þess að ráðast til starfa
í grunnskólum landsins. Í staðinn banka
upp á kennarar með 20 og 30 ára gömul
kennarapróf sem hafa kannski ekki starfað
við kennslu í fleiri ár. Hvað verður þá um
nýjar agaaðferðir? Eða nýjar aðferðir í
stærðfræðikennslu?
Halla Gunnarsdóttir á vg.is/postur
Lítið leggst fyrir garpinn
Með síðasta útspili sínu í fjölmiðlamálinu er
„virðulegur“ forsætisráðherra, Davíð Odds-
son, að mínu mati endanlega búinn að
spila rassinn úr buxunum. Forsætisráðherra
hefur ekki vald til þess að úrskurða um vald
forseta Íslands til að synja lögum staðfest-
ingar. Slík heimild verður hvorki lesin úr
stjórnarskrá né lögum um stjórnarráðið.
Það er forseti Íslands sem fer með synjun-
arvaldið og ákveður sjálfur hvort hann beit-
ir því eða ekki. Endurskoðun á stjórnskipu-
legu gildi laga, þar með talið hvort þau séu
séu sett á réttan hátt, er dómsvaldsins. Um
það hefur Hæstiréttur úrslitavald. Um þetta
eru málsmetandi lögfræðingar sammála.
Þrátt fyrir það ætlar Davíð sér að taka sér
þetta vald. Stela því. Taka það með fanta-
skap og ofbeldi. Eins og þjófur um nóttu.
Lítið leggst nú fyrir garpinn eftir þrettán ára
setu í stól forsætisráðherra.
Jón Einarsson á blog.central.is/framsokn
Bara af forvitni
Bara af forvitni: Hvað eiga þessar dellufrétt-
ir af „undirskriftasöfnun vegna áskorana til
forseta Íslands“ að standa lengi? Er virkilega
enginn sem hefur það hlutverk að hugsa á
fréttastofunum hér?
Vefþjóðviljinn á andriki.is
28. maí 2004 FÖSTUDAGUR22
Fjölmiðlafrumvarpið
í atkvæðagreiðslu
AF NETINU
KATRÍN JAKOBSDÓTTIR
VARAFORMAÐUR VINSTRI GRÆNNA
FRIÐBJÖRN ORRI KETILSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI FRJÁLSHYGGJUFÉLAGSINS
SKIPTAR SKOÐANIR Á að einkavæða Ríkisútvarpið?
Með nýjum lögum um fjölmiðla verður sú þörf enn
brýnni að hafa hér á landi öflugan ríkisfjölmiðil. Það er
hagur allra landsmanna að eiga sér fjölmiðil sem þeir
geta haft áhrif á, ólíkt einkamiðlunum sem hljóta
ávallt að lúta stjórn eigenda sinna. Sannleikurinn er sá
að „einka“ er ekkert meira frjálst en „ríkis“ þó að
hægrimenn haldi iðulega öðru fram. Öðrum megin er
menn bundnir stjórnmálamönnum, hinum megin eru
þeir bundnir fjármálaöflum. Og meiri líkur eru til þess
að ríkisreknir miðlar geti stundað sjálfstæða frétta-
mennsku þar sem þeir bera ábyrgð gagnvart þjóðinni
á því að starfsemi þeirra sé gagnsæ og þeir lúta til-
teknum reglum um opinbera starfsmenn. Síðast en
ekki síst getur almenningur haft áhrif á stjórnvöld í
landinu - t.d. með því að kjósa ekki ríkisstjórnarflokk-
ana - ef honum þykja áhrifin orðin of mikil.
Lög gera ráð fyrir að hið opinbera standi ekki í sam-
keppnisrekstri og þeir eru til sem sem telja að Ríkisút-
varpið standi í slíku, t.d. að það sé í samkeppni við að-
ila eins og KR-útvarpið. Það er þó villandi, því að hlut-
verk Ríkisútvarpsins er að veita öllum landsmönnum
tiltekna þjónustu sem enginn annar veitir; að endur-
spegla lífið í landinu, vera hluti af menntaneti og
menningarlífi þjóðarinnar og flytja landsmönnum
áreiðanlegar og hlutlausar fréttir.
Þvinganir eru ávallt rangar. Að þvinga alla þá sem eiga
sjónvarp eða útvarp til þess að greiða ákveðnum ríkis-
fjölmiðli afnotagjöld er gjaldtaka sem ekki á rétt á sér.
Í Ríkisútvarpinu eru ýmsar skoðanir boðaðar sem
margir eru ósammála. Það er því ekki réttlætanlegt að
þvinga fólk til að greiða fyrir boðun slíkra skoðana.
Réttast er að hver og einn greiði fyrir þann fjölmiðil
sem hann sjálfur kýs. Með þeim hætti er enginn þving-
aður og neytendum gefið frelsi til að velja.
Til að sinna öryggishlutverki á öldum ljósvakans má
veita heimild til að rjúfa útsendingar einkamiðla sé um
að ræða miðlun upplýsinga er varða almannaheill. Slíkt
er gert víða erlendis með góðum árangri. Óþarft er að
reka stofnun sem árlega kostar viðtækjaeigendur
hundruð milljóna og skilar gríðarlegu tapi sem lendir á
herðum skattgreiðenda - sem jafnvel ekki eiga viðtæki.
Samkvæmt könnunum RÚV er eftirspurn eftir efni
stöðvarinnar tengdu fréttum, menningu, skemmtun
og öðru mjög mikil og því ljóst að einkaaðilar hefðu
mikinn hag af því að svara þeirri eftirspurn. Einkafyrir-
tæki auka hag sinn með því að þjónusta neytendur
sem best og sigra önnur fyrirtæki í samkeppni. Þjón-
usta við neytendur frétta, menningar, skemmtunar og
annars verður því fjölbreyttari og betri þar sem neyt-
endur geta gert kröfur til einkafyrirtækja í fjölmiðla-
rekstri - ella beini þeir viðskiptum sínum annað. Þjón-
usta RÚV við neytendur menningar er háð geðþótta
stjórnmálamanna þar sem beinlínis ólöglegt er að
beina viðskiptum sínum frá RÚV.
Látum af þvingunum og gefum öðru fólki valfrelsi.
Einkavæðum Ríkisútvarpið.
ÆVINTÝRI GRIMS