Fréttablaðið - 21.12.2005, Qupperneq 68

MIÐVIKUDAGUR 21. desember 2005 31
AF NETINU
SENDIÐ OKKUR LÍNU
Við hvetjum lesendur til að senda okk-
ur línu og leggja orð í belg um málefni
líðandi stundar. Greinar og bréf skulu
vera stutt og gagnorð. Eingöngu er
tekið á móti efni sem sent er frá Skoð-
anasíðunni á visir.is. Þar eru nánari
leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort
efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í
báðum miðlunum að hluta eða í heild.
Áskilinn er réttur til leiðréttinga og til
að stytta efni.
Nýlega ritaði ég blaðagrein um
málefni eldri borgara og skýrði frá
því, að Ísland væri mörgum ára-
tugum á eftir hinum Norðurlönd-
unum að því er varðaði aðbúnað og
kjör eldri borgara. Vitnaði ég í því
sambandi í athuganir, sem samtök
eldri borgara hafa gert á málinu.
Fyrir skömmu kom út skýrsla frá
Stefáni Ólafssyni prófessor um
stöðu öryrkja hér á landi í alþjóð-
legu samhengi. Sú skýrsla leiddi
í ljós, að öryrkjar hér á landi
standa langt að baki öryrkjum á
hinum Norðurlöndunum og í flest-
um löndum OECD að því er varðar
greiðslu lífeyris og framfærslu-
eyris til öryrkja. Á sviði þessara
mála er Ísland á bekk með þeim
löndum Evópu sem eru á botnin-
um að því er varðar kjör öryrkja,
þ.e. með Tyrklandi og Miðjarðar-
hafslöndum!
Alþýðuflokkurinn kom alþýðu-
tryggingum á 1936 og almanna-
tryggingum 1945. Eftir lögfestingu
almannatrygginganna, sem fólu
í sér miklar umbætur á íslenska
tryggingakerfinu, var Ísland í
fremstu röð á þessu sviði í heim-
inum. En svo er ekki í dag. Ísland
getur ekki eins og áður státað af
því að vera með eitt besta kerfi
almannatrygginga í heimin-
um. Það er búið að stórskemma
almannatryggingarnar á Íslandi
í tíð núverandi ríkisstjórnar og
í valdatíð þeirra stjórnarflokka,
sem standa að ríkisstjórninni.
Alls konar tekjutengingar skerða
bætur mikið. En mestu tjóni
veldur sú ráðstöfun stjórnvalda
1995, að skera á sjálfvirk tengsl
milli lífeyris aldraðra og öryrkja
og lágmarkslauna launþega á
almennum vinnumarkaði. Fram
að þeim tíma hækkaði lífeyrir
umræddra hópa sjálfvirkt, þegar
lágmarkslaun hækkuðu. Skorið
var á þessi tengsl. En um leið lýsti
þáverandi forsætisráðherra því
yfir, að þessi breyting mundi ekki
skerða kjör aldraðra og öryrkja.
Trygging aldraðra og öryrkja yrði
tvöföld: Miðað yrði bæði við hækk-
un launa og verðlags, þegar lífeyr-
ir umræddra hópa yrði ákveðinn (
hækkaður). Þetta var svikið. Eins
og samtök aldraðra hafa bent á
hefur lífeyrir aldraðra (og öryrkja)
dregist mikið aftur úr í launaþró-
uninni síðastliðin 11 ár.
Ég hefi bent á það í blaða-
greinum, að ef sjálfvirku tengslin
hefðu haldist eða ef stjórnvöld
hefðu staðið við fyrirheitið um að
skerða ekki kjör aldraðra í kjölfar
breytingarinnar 1995 þá hefðu
aldraðir fengið 40 milljörðum kr.
meira í lífeyri síðastliðin 11 ár en
þeir hafa fengið. Stjórnvöld hafa
því haft af öldruðum 40 milljarða
síðastliðin 11 ár. Ríkisstjórnin
skuldar því öldruðum mikla fjár-
muni. Aldraðir hefðu átt að fá
meginhlutann af Símapeningun-
um en þeir fengu ekki eina krónu.
Hvernig ætlar ríkisstjórnin að
bæta öldruðum þennan skaða?
Í því efni duga engir smáaurar.
Það dugar ekki að sletta í aldraða
nokkrum krónum eins og gert
var með samkomulaginu við þá
í nóvember 2002. Það verður að
rétta hag aldraðra myndarlega.
Landssamband eldri borgara vill
að lífeyrir aldraðra frá Trygg-
ingastofnun verði hækkaður um
17 þús. kr. á mánuði. Það er algert
lágmark. Í raun þyrfti að hækka
hann mikið meira vegna mikillar
Íslenska velferðarkerfið stórskemmt
UMRÆÐAN
KJÖR ALDRAÐRA
BJÖRGVIN GUÐMUNDSSON
Vaxandi ólga
Vaxandi ólga og er innan stjórnarflokk-
anna um stöðu Íbúðalánasjóðs og fram-
tíðarhlutverk. Hér er greinilega um að
ræða tifandi tímasprengju, sem ekki er á
þessu augnabliki séð hvernig hægt verð-
ur að aftengja. Líkur eru á því að til þess
að svo verði þá verði það framsóknar-
menn með félagsmálaráðherra í broddi
fylkingar sem verði beygðir. Greinilegt er
að þingmenn Sjálfstæðisflokksins vilja
loka Íbúðalánasjóði strax á morgun, en
flestir framsóknarmenn vilja að Íbúða-
lánasjóður starfi áfram. Óljóst er þó með
formann flokksins og forsætisráðherra
sem vafalítið er undir miklum þrýstingi
samstarfsflokksins og frá aðilum innan
bankakerfisins að leggja Íbúðalánasjóð
niður a.m.k. í núverandi mynd.
Jóhanna Sigurðardóttir á althingi.is/
johanna
Tóm leiðindi
Uppeldisfræðimenntaðir leikskólakenn-
arar banna okkur að slást og kenna
okkur kynjafræði. Búið er að byrgja alla
brunni, loka öllum fjörum og flytja alla
slippi til Póllands. Sportið er skipulagt
af ríkisstyrktum hreyfingum og afþrey-
ing felst í berrössuðum blökkukonum á
popptíví, löngu áður en við áttum okkur
á gildi fagurs bossa. Í grunnskóla taka við
starfsdagar og lúsakambar. Allir kenn-
arar eru með réttindi og leiðindi. Engin
leiðbeinandi eða fyrirmynd. Miða skal
að samræmdum prófum til að komast
í samræmdan menntaskóla sem skilar
mönnum í metnaðarfullt og praktískt
háskólanám.
Ásgeir Helgi Reykjfjörð Gylfason á
deiglan.com
Nýr forseti Bolivíu
Morales er fyrsti frumbygginn sem kjör-
inn er í embætti forseta í Suður-Ameríku.
Hann ólst upp í sárri fátækt í Andesfjöll-
um og aðeins tvö af sex systkinum hans
komust á legg. Morales haslaði sér völl
í bólivískum stjórnmálum sem leiðtogi
kókabænda og átti stóran þátt í stofnun
Sósíalistaflokksins þar í landi. Bólivía bæt-
ist nú í hóp Brasilíu, Argentínu, Uruguay
og Venezúela þar sem vinstrimenn hafa
náð kjöri til forseta á síðustu árum. Ein-
hverjir myndu einnig telja Chile eiga þar
heima þrátt fyrir að litlar breytingar hafi
orðið á hagkerfi þess í forsetatíð Ricardo
Lagos og lítil von á slíku frá hendi næsta
forseta landsins
SH á murinn.is
Skaðar flokkinn
Ég hef einu sinni heyrt Steinunni Valdís
halda ræðu. Og gerði hún það svo fram-
úrskarandi vel þannig að ég hef verið
skotinn í Steinunni svona pólitískt síðan.
En Stefán Jón hefur gegnið með borgar-
stjórann í maganum lengi, og ekki mikið
við því að segja. En að standa í margrar
mánaða kosningabaráttu eru allveg út í
hött og skaðar einungis flokkinn.
Sigurður H. Einarsson á sellan.is