Fréttablaðið - 03.05.2006, Blaðsíða 18

3. maí 2006 MIÐVIKUDAGUR18
fréttir og fróðleikur
Íslendingar hafa boðið til veislu. Þegar veislugestirnir
mæta er ekkert á borðum því að það er ekki búið að baka
terturnar eða hita kaffið. Aðalsteinn Baldursson, formað-
ur Verkalýðsfélags Húsavíkur, telur að Íslendingar verði
óviðbúnir þegar erlent starfsfólk flæðir inn í landið.
Útlendingar eru þægari
EFTIR Á AÐ BAKA OG HELLA
UPP Á „Þegar veislugestir mæta
er ekkert á borðum og ekkert
tilbúið. Það er hvorki búið
að baka terturnar né hita
kaffið,“ segir Aðalsteinn
Baldursson, formaður
Verkalýðsfélags
Húsavíkur.
Stjórnvöld hafa ákveðið að opna
fyrir frjálsa för verkafólks og
býst Aðalsteinn við að fólk flæði
inn í landið á næstu mánuðum og
misserum því að atvinnuleysi er
mikið víða í Evrópu en lítið hér á
landi. Aðalsteinn bendir á að
Íslendingar hafi nú fjölmennasta
hóp erlendra starfsmanna af
öllum Norðurlandaþjóðunum,
útlendingar eru hér um sjö pró-
sent af vinnumarkaði.
Aðalsteinn er undrandi og
gagnrýninn á sofandahátt
íslenskra stjórnvalda. Hann er til
dæmis hissa á því að samfélags-
breytingin sem verður vegna
frjálsu fararinnar eigi ekki að
kosta krónu og það þrátt fyrir að
stjórnvöld ætli að auka eftirlits-
skyldu hjá Vinnumálastofnun svo
dæmi sé nefnt.
Fólk á betra skilið
„Á hinum Norðurlöndunum er
talað um að þetta sé stórt vanda-
mál en við Íslendingar, sem tökum
á móti flestum, ætlum að opna
vinnumarkaðinn enn frekar
meðan sumar aðrar Norðurlanda-
þjóðir sporna við og setja stífar
reglur,“ segir hann.
„Erlendu starfsfólki hefur
fjölgað stórkostlega og því mun
fjölga enn frekar. Maður veltir
fyrir sér eftirlitsskyldu og ábyrgð
stjórnvalda, hvort það eigi til
dæmis ekki að aðlaga fólk að
íslensku þjóðfélagi,“ segir Aðal-
steinn og líkir þessu við veislu-
boð.
„Þegar veislugestirnir mæta
er ekkert á borðum og ekkert til-
búið. Það er hvorki búið að baka
terturnar né hita kaffið. Stjórn-
völd hyggjast ekkert gera til að
taka á móti þessu fólki hvað varð-
ar íslenskukennslu og aðlögun að
íslensku þjóðfélagi. Þetta fólk á
betra skilið en það fær hér. Hér er
ekkert gert,“ segir hann.
Vinnumálastofnun verður löggan
Aðalsteinn vitnar í greinargerð
með frumvarpinu um frjálsa för
verkafólks og segir að það eigi
ekki að kosta krónu að taka á móti
fólkinu. „Hvernig stendur á því
að það á að opna landið án þess að
það kosti krónu að taka á móti
gestunum? Hver er ábyrgð stjórn-
valda og atvinnurekenda? Vinnu-
málastofnun á til dæmis að vera í
eftirlitshlutverki og ég spyr
hvernig eigi að mæta því. Vinnu-
málastofnun verður löggan á
vinnumarkaðnum. Hvaða þekking
er þar til staðar varðandi ráðning-
arsamninga og kjarasamninga?“
Aðalsteinn gagnrýnir hversu
skyndilega málið hafi verið
afgreitt gegnum þingið stuttu
fyrir þinghlé og telur alþingi setja
niður við slík vinnubrögð. Hann
hefði viljað fresta frjálsri för og
nota tímann til að undirbúa breyt-
inguna, skipuleggja móttöku
fólksins, tryggja eftirlitsskylduna
og gefa stéttarfélögunum tóm til
að skoða þessi mál.
Þarf fólk sem kemur hingað í
stuttan tíma til að vinna einhverj-
ar sérstakar móttökur?
„Hingað kemur fólk sem fer til
baka og fólk sem sest hér að.
Atvinnuleyfum fjölgar nánast lát-
laust þannig að það þarf að gera
átak í þessum málum. Ég hef trú á
því að atvinnuleysi aukist og að
það verði Íslendingarnir sem fari
halloka. Tilhneigingin er sú að
atvinnurekendur vilja frekar
útlendinga en Íslendinga í vinnu
því að útlendingarnir eru þægara
fólk,“ segir hann.
Fara fram hjá kerfinu
Aðalsteinn segir frá því að
atvinnurekandi hafi hringt í sig
nýlega til að kanna hvort hann
mætti ráða erlenda verkamenn
upp á 300 krónur á tímann þegar
lágmarkslaunin eru 630 krónur.
„Ég sagði honum að ég myndi
kæra hann um leið. Hann fór þá
að velta fyrir sér hvort hann gæti
verið með þetta
fólk í starfskynn-
ingu í sumar.
Atvinnurek-
endur eru að
leita leiða til
að fara
fram hjá
kerfinu.“
ÚTLENDINGAR „Erlendu starfsfólki hefur
fjölgað stórkostlega og því mun fjölga enn
frekar. Maður veltir fyrir sér eftirlitsskyldu
og ábyrgð stjórnvalda,“ segir Aðalsteinn um
áhrif þess að Íslendingar opni fyrir frjálsa
för verkafólks. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
UMSÓKNUM FJÖLGAR
Umsóknum um kennitölur hefur
fjölgað verulega hjá Hagstofunni
undanfarið ár. Biðtími eftir afgreiðslu
kennitölunnar er venjulega aðeins
þrír virkir dagar en nú tekur fimm
og upp í tíu virka daga að afgreiða
kennitölurnar. Jóna Garðarsdóttir,
deildarstjóri hjá Hagstofunni, segir
að þetta sé fyrst og fremst vegna
erlendra starfsmanna í stórum verk-
efnum fyrir austan.
FRÉTTASKÝRING
GUÐRÚN HELGA SIGURÐARDÓTTIR
ghs@frettabladid.is
Sjálfstæðisflokkurinn
Framsóknarflokkurinn
Samfylkingin
Vinstrihreyfingin grænt framboð
Frjálslyndi flokkurinn
Svona erum við
> Framboðslistar stjórnmálaflokka í
sveitarstjórnarkosningum 2002
Hvað er ASÍ?
Alþýðusamband Íslands er stærsta fjöldahreyfing launafólks í landinu en
félagsmenn þess eru tæp 89 þúsund talsins. Það þýðir að tveir af hverj-
um þremur launamanna sem eru í skipulögðum samtökum hér á landi
eru félagsmenn sambandsins. Aðildarfélög ASÍ eru 82 en þau raða sér í
sex landssambönd. Það stendur fyrir bættum kjörum félagsmanna sinna
og stendur vörð um réttindi þeirra. Það gegnir einnig upplýsingar-, ráð-
gjafar-, og aðhaldshlutverki gagnvart stjórnvöldum og stjórnarandstöðu.
Hvenær var ASÍ stofnað?
Það var stofnað 12. mars 1916 og var stofnfundur þess í Báruhúsinu í
Reykjavík. Tuttugu fundarmenn sátu hann en þeir komu frá sjö félögum
sem í voru samtals 1500 félagsmenn. Ottó N. Þorláksson var kosinn
forseti og Ólafur Friðriksson varaforseti. Á fyrsta reglulega þingi ASÍ var
hins vegar ritari sambandsins, Jón Baldvinsson, kosinn forseti og Jónas
Jónsson frá Hriflu varaforseti.
Hver eru helstu baráttumál ASÍ núna?
Nú stendur sambandið fyrir átakinu Einn réttur – ekkert svindl. Átakið
miðar að því að uppræta undirboð og ólöglega atvinnustarfsemi með
erlendu vinnuafli á íslenskum vinnumarkaði. Forsvarsmenn ASÍ hafa lagt
áherslu á að átakið beinist ekki gegn erlendu starfsfólki.
heimild: www.asi.is
FBL. GREINING: ALÞÝÐUSAMBAND ÍSLANDS
Eru með tvo þriðju launamanna
37
30
10
10
3
Femínistafélag Íslands hlaut jafnréttis-
verðlaun Reykjavíkurborgar sem voru
afhent nú í fyrsta skipti.
Að sögn Katrínar Önnu Guðmundsdótt-
ur, talskonu félagsins, hefur öflug starf-
semi átt sér stað og mikið framundan.
Er félagið í samstarfi við hreyfingar
erlendis? Við erum ekki í beinu form-
legu samstarfi við hreyfingar erlendis
en við erum partur af samstarfi kvenna-
hreyfinga í Evrópu sem eru að berjast
gegn kynjabundnu ofbeldi. Og við
fylgjumst vel með hvað er í gangi ann-
ars staðar. Sumir hópar innan félagsins
hafa verið í samstarfi við hreyfingar
erlendis, til dæmis karlahópurinn og
ungliðahópurinn.
Hvernig er staðan í jafnréttismálum
á Íslandi miðað við Norðurlöndin?
Við erum á svipuðu róli á sumum
sviðum og aftarlega á öðrum. Við erum
í góðum málum varðandi feðraorlofið
til dæmis. En aftur á móti er femínismi
almennt séð útbreiddari á hinum
Norðurlöndunum og meiri viðurkenn-
ing á vandanum. Enn er þó langt í land
að jafnrétti sé á Norðurlöndunum sem
teljast þó fremst í flokki vestrænna ríkja.
SPURT OG SVARAÐ
FEMÍNISTAFÉLAG ÍSLANDS
Langt í land
KATRÍN ANNA GUÐMUNDSDÓTTIR