Fréttablaðið - 03.05.2006, Blaðsíða 57

MARKAÐURINN
sé meðal annars ástæðan fyrir því að Economist
sýndi þessu svo mikinn áhuga.
ÞURFUM AÐ GERA MEIRA
Þór segir að hugmyndir hafi verið uppi um að halda
hringborðið í London. „Við lögðum á það áherslu að
það væri spennandi að halda þetta hér. Icelandair
sýndi þessu strax mikinn áhuga sem hjálpaði til.
Þeir höfðu áhyggjur af því að þátttakan yrði minni
ef hringborðið yrði hér. Það kemur hins vegar á
daginn að þátttakan er vel viðunandi miðað við
fyrsta fund og fyrirhöfnina við að koma til Íslands.
Ég held að við munum sjá hér fleiri erlenda við-
skiptamenn á þessum fundi en nokkrum öðrum
sem haldinn hefur verið um Ísland og íslenskt
viðskiptalíf.“
Þór segir að auk athyglinnar sem ráðstefnan
veki sé ekki síður mikill fengur í öllum þeim fjölda
frá Economist sem hafi myndað tengsl á Íslandi og
aukið þekkingu sína á því sem hér hefur verið að
gerast. „Við þurfum að gera miklu meira af svona
hlutum.“
Hringborð Economist er enginn hallelújasam-
koma. Búast má við að ýmsum spurningum verði
velt upp um þá þætti í hagkerfinu og viðskitpalífinu
sem bæði ógna og skapa ný tækifæri. Sérfræðingar
Economist, Nenad Pacek framkvæmdastjóri hjá
greiningarteymi Economist og Neil Prothero sér-
fræðingur í málefnum Íslands hjá blaðinu, munu
fjalla um hvers vegna viðskiptalífið hafi sprungi
út á undanförnum misserum og hvort vöxtur hag-
kerfisins sé viðvarandi. Jafnframt munu þeir velta
fyrir sér stöðu Íslands í alþjóðasamfélaginu.
Erlendir gestir úr efra stjórnendalagi alþjóð-
legra fyrirtækja munu halda erindi og taka þátt í
umræðum. Má þar nefna Bernt Reitan frá Alcoa,
Thomas Pickering frá Boeing og Sven Estwall frá
Vísa í Evrópu.
MIKILVÆGAR SPURNINGAR
Forsætisráðherra, fjármálaráðherra og formaður
Samfylkingarinnar verða á meðal gesta. Auk þess
munu nokkrir úr forystusveit íslenskrar útrásar
taka þátt í umræðum og flytja erindi. Má þar nefna
Hannes Smárason, Jón Ásgeir Jóhannesson og
Svöfu Grönfeldt.
Við hrinborðið munu menn velta fyrir sér grund-
vallarspurningum fyrir framtíð þjóðarinnar svo
sem hvort við séum samkeppnishæf á heimsvísu og
hvað laði erlent fjármagn til landsins og hvað beri
að varast í þeim efnum.
Þá munu brenna á fundarmönnum spurningar
sem hafa verið áberandi í umræðunni um Ísland
eins og hvort smæð hagkerfisins ógni okkur, sveifl-
ur þess og framtíðarhorfur. Skilvirkni fjármálaum-
hverfisins fyrir atvinnulífið verður einnig á dag-
skrá og sú óhjákvæmilega spurning sem æ oftar
skýtur upp kollinum. Hvort Ísland eigi að ganga í
Evrópusambandið.
13MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 2006
Neil Prothero er hagfræðingur
í greiningarteymi Economist.
Greining á Íslandi er á hans
könnu og hann hefur fylgst með
efnahagslífinu hér um skeið.
Auk Íslands ber hann ábyrgð á
greiningu sænska hagkerfisins
og því austurríska. Hann segir
umræðu um Ísland að undan-
förnu hafa verið yfirdrifna og
ástæðan fyrir því sé að margir
sem ekki hafi fylgst með hag-
kerfinu og íslensku bönkunum
séu nú að greina þá í fyrsta
skiptið.
„Það er erfitt að festa algjörlega
hendur á umræðunni um íslenskt
efnahagslíf að undanförnu. Hún
hefur komið á óvart. Það er aug-
ljóslega skortur á jafnvægi í
hagkerfinu sem er fylgifiskur
mikils vaxtarskeiðs í efnahags-
lífinu síðustu þrjú til fjögur ár.
Þetta má auðvitað merkja í mikl-
um viðskiptahalla og verðbólgu-
þrýstingi,“ segir Neil Prothero.
Hann segir að umræðan hafi
farið af stað þegar matsfyrir-
tækið Fitch breytti horfum
sínum á lánshæfi ríkissjóðs úr
stöðugum í neikvæðar.
„Ég tel að umræðan hafi verið
yfirdrifin, án þess að það sé ein-
hverjum einum að kenna. Fram
til þessa hefur ekki verið mikið
fjallað um Ísland á heimsvísu
þar til upp á síðkastið. Allt í einu
er Ísland aftur og aftur á for-
síðum blaða svo sem Financial
Times. Það er því sífellt fleira
fólk að átta sig á því að þið eruð
til.“
MIKLAR BREYTINGAR
Neil segir að við þessa auknu
athygli séu fleiri að fjalla um
Ísland og þá leiði af sjálfu sér
að þar fari margir sem ekki hafi
fylgst mikið með íslensku efna-
hagslífi. „Ísland er lítið hagkerfi
og menn hafa tilhneigingu til
að túlka tölur um hagkerfið í
samhengi við stærri hagkerfi
þar sem samanburður á tæplega
við. Það þarf að fara varlega í
að túlka stærðirnar í íslensku
hagkerfi og þær þarf að skoða
í samhengi við styrk hagkerfis-
ins“ Hann segir miklar breyt-
ingar hafa orðið á hagkerfinu
síðustu fimmtán árin. „Munurinn
er mikill og landið hefur verið
að fjölga stoðum hagkerfisins
og ráðist í jákvæðar breytingar
á fjármálakerfinu með afnámi
hafta og frelsisvæðingu. Ísland
hefur fylgt alþjóðlegri þróun í
þessum efnum.“
Viðskiptahalli hagkerfis-
ins er gríðarlegur. Neil segir
að breytingar á krónunni hafi
gríðarleg áhrif á svo lítið hag-
kerfi með hlutfallslega mikinn
inn- og útflutning. „Breytingar á
genginu nú gerðust hins vegar á
skemmri tíma og fyrr en flestir
bjuggust við.“ Hann segir að það
hafi legið ljóst fyrir að styrk-
ur krónunnar myndi ekki verða
sá sem hann var til lengdar.
„Stíflan brast. Þannig hegðar
gjaldeyrismarkaður sér oft, sér-
staklega varðandi lítið hagkerfi
eins og Ísland.“
Eitt af því sem skýrsluhöf-
undar Danske Bank litu til sem
meiriháttar ógnunar stöðugleika
eru erlendar skuldir þjóðarinnar.
Þær nema um þrjú hundruð pró-
sent af landsframleiðslu. „Það
er augljóst að erlendar skuldir
einkageirans eru mikla. Mikill
hluti þessara skuldbindinga eru
fjármagnaðar erlendis og vegna
erlendra eigna og koma því ekki
við hagkerfið. Það er erfitt að
spá nákvæmlega hvað á eftir að
gerast og það er augljóst að þið
þurfið að glíma við óstöðugleika.
Það hefur verið ljóst um langan
tíma. Það virðist vera að færast
meiri ró yfir, en það er erfitt
að segja til um hvað gerist á
næstunni.“
LANGUR AÐDRAGANDI
Hringborð Economist er
það fyrsta sem blaðið held-
ur á Norðurlöndum. Ísland er
smæsta hagkerfi Norðurlanda.
„Norðurlöndin eru spennandi
svæði. Það hefur margt gerst
þar. Ísland er svæði sem hefur
verið í örum vexti og því höfð-
um við áhuga á að bregða ljósi á
þær breytingar sem hafa orðið
og hvort áfram verði haldið á
sömu braut.“
Norðurlöndin, Bretland og
Ísland hafa verið við ágætt lífs-
mark í hagrænu tilliti meðan
meginland Evrópu hefur verið
í hægagangi. „Mörg þessara
landa hafa dregið lappirnar í
endurbótum á kerfinu svo sem
á vinnumarkaði og þessi lönd
glíma við mikið atvinnuleysi.
Norðurlöndin hafa ráðist í end-
urbætur og aukið sveigjanleika
og það hefur skilað sér í hag-
kerfinu. Ísland býr við lítið
atvinnuleysi og mestu atvinnu-
þátttöku innan OECD. Þar við
bætist að þjóðin er ung og yngri
en í nágrannalöndum ykkar.“
Neil segir eitt af því sem
margir velti fyrir sér sé hvernig
það sé mögulegt að íslendingar
spretti fram svo skyndilega með
erlendum fjárfest-
ingum og mikla
fjármuni. „Það
eru margir sam-
verkandi þættir
og þetta á sér mun
lengri aðdraganda,
en flestir gera sér
grein fyrir. Það er
margt mjög margt
lofandi fyrir
íslenska hagkerf-
ið.“
Hann segir
sprengjuna á hús-
næðismarkaði með
innkomu bankanna
hafa ýtt af stað
mikilli skulda-
aukningu einstakl-
inga á skömmum
tíma og aukið
skammtímavanda
í hagkerfinu. „Það
verður forvitnlegt
að sjá hvað gerist
á næstu tveimur
til þremur árum.
Það má búast við
nýjum stórframkvæmdum, en
það er gott fyrir hagkerfið að
ná slaka áður en það fer af stað
aftur. Hversu sterk krónan varð
sýnir að menn verða að gá að
sér því svo sterkur gjaldmið-
ill veldur skakkaföllum í öðrum
atvinnugreinum.“
Neil segir tímana framund-
an spennandi. Hann segir að þó
umræðan um banka og hagkerf-
ið á Íslandi hafi verið yfirdrif-
in og neikvæðnin meiri en efni
stóðu til, þá kunni það að verða
til góðs. „Svo kaldhæðið sem það
nú hljómar, þá gæti umræðan
orðið til þess að menn gæti að
sér og stígi varlega til jarðar
sem ég verð að segja að er í
sjálfu sér gott.“
NEIL PROTHERO Greinandi hjá Economist
sem fylgist með íslenska hagkerfinu. Hann
segir margt lofa góðu um framtíðina, þrátt
fyrir augljóst ójafnvægi í augnablikinu.
Ísland lagt á hringborð Economist
Economist mun halda ráðstefnu hér á landi þar sem brotnar verða til mergjar ýmsar spurningar um stöðu viðskiptalífsins og
hagkerfisins. Aðdragandinn nær rúm tvö ár aftur í tímann. Hafliði Helgason fjallar um komandi hringborð Economist og átt
spjall við Þór Sigfússon sem ýtti hugmyndinni úr vör og Neil Prothero, sérfræðing í málefnum íslands hjá Economist.
Umræðan
um Ísland yfirdrifin
Breytingar á
genginu nú gerð-
ust hins vegar
á skemmri tíma
og fyrr en flest-
ir bjuggust við.
... Stíflan brast.
Þannig hegðar
gjaldeyrismarkað-
ur sér oft, sérstak-
lega varðandi lítið
hagkerfi eins og
Ísland.
Vinnumenning hér er með þeim hætti að atvinnu-
þátttaka er meiri en í nokkru OECD-landi. Þetta
kveikir dálitið í mönnum. Menn eru leiðir á að
horfa alltaf á sömu tölurnar og sjá þetta sem
vísbendingu um að það þurfi að horfa til annarra
þátta þegar metinn er hagvöxtur næstu tíu ára.
Til dæmis að hér sé frumkvöðlaára sem tvímæla-
laust hefur einkennt okkur að undanförnu.