Fréttablaðið - 10.05.2008, Qupperneq 96

44 10. maí 2008 LAUGARDAGUR
timamot@frettabladid.is
TÓNLISTARMAÐURINN BONO
ER 48 ÁRA.
„Sem rokkstjarna geng-
ur mér tvennt til; ég vil
skemmta mér og ég vil
breyta heiminum. Ég hef
aðstöðu til að gera hvort
tveggja.“
Írski rokkarinn Bono hefur
verið aðalsöngvari U2 síðan
1976 en er ekki síður þekktur
sem virkur mannréttinda- og
friðarsinni.
Í dag eru 68 ár liðin
síðan breskt herlið var
sett á land í Reykjavík,
hertók bæinn og ná-
grenni hans. Hernám-
ið var gert í öryggisskyni
og án alls fjandskapar
við íslensku þjóðina, en
það var klukkan þrjú að
nóttu sem ýmsir Reykvíkingar vökn-
uðu við flugvélagný. Þegar betur var
að gáð sást stór flugvél á sveimi yfir
bænum, sem varpaði niður flugmið-
um og var fyrsti boðberi hernámsins.
Laust fyrir klukkan fjögur komu nokk-
ur herskip inn á ytri höfnina og um
fimmleytið lagðist tundurspillir upp
að hafnarbakkanum framan við Hafn-
arhúsið. Þar gekk fyrsta herlið á land,
en alls voru í flotadeild-
inni sem hingað kom
sjö herskip, tvö beitiskip
og fimm tundurspillar.
Fyrstu hermennirnir
fóru rakleiðis í bústað
þýska ræðismanns-
ins í Túngötu og hand-
tóku dr. Gerlach, fjöl-
skyldu hans og allmarga Þjóðverja í
Reykjavík, en fangarnir voru fluttir um
borð í herskip. Hermennirnir voru allir
mjög vopnum búnir, gengu hratt um
bæinn og sýnilegt að hver sveit hafði
sitt ákveðna hlutverk að vinna. Liðið
dreifði úr sér um allan miðbæinn og
var hervörður á götuhornum, vegin-
um við Elliðaár, í Fossvogi, á Vatns-
endahæð og í Gufunesi.
ÞETTA GERÐIST: 10. MAÍ 1940
Bretar taka Ísland hernámi
Ástkær móðir okkar, amma og langamma,
Bjarney Ingibjörg
Kristjánsdóttir
Aðalstræti 26a, Ísafirði,
andaðist á heimili sínu aðfararnótt sunnudagsins
4. maí. Útför hennar fer fram frá Ísafjarðarkirkju
laugardaginn 17. maí. kl. 14.00.
Helgi Kristján Sveinsson
Guðmundur Sigurður Sveinsson Alda Kolbrún
Haraldsdóttir
Sigríður Kristín Sveinsdóttir Guðmundur Páll
Kristjánsson
Margrét Sveinsdóttir
Bjarni Jón Sveinsson Elzbieta Pawluczuk
Berglind Sveinsdóttir Pálmi Ólafur Árnason
Sveinbjörg Sveinsdóttir Kristinn Halldórsson
ömmubörn, langömmubörn og aðrir ástvinir.
50 ára afmæli
Í tilefni af fi mmtugsafmæli mínu tek
ég á móti gestum í Kiwanishúsinu,
Smiðjuvegi 11, Gul gata, sunnudaginn
11. maí kl. 20.00. Allir velkomnir.
Bestu kveðjur
Jóhann Sigfússon
Þökkum aðsýnda samúð og hlýhug vegna
andláts og útfarar elskulegs föður okkar,
tengdaföður, afa, langafa og langalangafa,
Jónasar Aðalsteinssonar
Brúarlandi, Þistilfirði,
sem lést laugardaginn 19. apríl.
Arnþrúður Margrét Jónasdóttir Sigurvin Hannibalsson
Eðvarð Jónasson Kristjana Benediktsdóttir
Jóhannes Jónasson Svanhvít Kristjánsdóttir
Sigrún Lilja Jónasdóttir Rúnar Guðmundsson
Sólveig Þórðardóttir
barnabörn, barnabarnabörn og barnabarnabarnabörn.
Þökkum innilega auðsýnda samúð og
hlýhug við fráfall og útför móður okkar,
tengdamóður, ömmu, langömmu og
langalangömmu,
Guðrúnar Þorsteinsdóttur
Hrafnistu, Hafnarfirði.
Starfsfólki Hrafnistu í Hafnarfirði sendum við sérstak-
ar þakklætiskveðjur.
Helga Henrysdóttir
Henry Þór Henrysson Gíslína Garðarsdóttir,
Haraldur Henrysson Elísabet Kristinsdóttir,
Hálfdan Henrysson Edda Þorvarðardóttir,
Hjördís Henrysdóttir Gísli Þorsteinsson,
Þorsteinn Á. Henrysson Lára Erlingsdóttir
og ömmubörnin.
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
Þorgerður Guðmundsdóttir
Dalbæ, Dalvík, áður til heimilis að
Víðilundi 24, Akureyri,
lést á Sjúkrahúsi Akureyrar 24. apríl sl.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hinnar látnu.
Helgi Jónatansson Ólöf Maríusdóttir
Örn Berg Guðmundsson Ragnhildur Gröndal
Guðm. Ingi Jónatansson Guðrún Konráðsdóttir
Jón Geir Jónatansson Kristín Jósteinsdóttir
barnabörn og barnabarnabörn.
Nú um hvítasunnuna er þess minnst á
Akranesi að Skagamaðurinn Theódór
Einarsson hefði orðið 100 ára 9. maí.
Theódór var einn þekktasti dægur-
laga- og revíuhöfundur Íslands í ára-
tugi, en flestir muna enn söngvatext-
ana Angelínu, Á hörpunnar óma, Kata
rokkar og gamanvísurnar Allt í græn-
um sjó og Amma þín hvað.
„Theódór ólst upp við algeng sveita-
störf á Leirárgörðum í Leirársveit,
elstur í hópi átta systkina. Búið var
stórt með mörgu vinnufólki og þegar
Teddi var nítján ára kom á heimil-
ið söngelsk og veraldarvön kaupa-
kona úr Reykjavík. Hún kunni vin-
sæl dægurlög úr danshúsum borgar-
innar og kenndi Tedda; meðal annars
franska sönginn um tregafullt líf Ang-
elínu. Theódór, sem var ákaflega til-
finninganæmur og rómantískur, og
einmitt á þeim tíma að lesa sögu um
harmi lostinn pilt sem hafði orðið fyrir
mikilli ástarsorg, gerði sinn fyrsta
dægurlagatexta við þetta fallega lag
sem seinna naut mikilla vinsælda með
Dúmbó og Steina,“ segir rithöfundur-
inn Bragi Þórðarson sem ritað hefur
margt um ævidaga Theódórs.
„Theódór flutti ungur til Akra-
ness og starfaði þar lengst af ævinn-
ar. Hann var sönghneigður og hafði
ungur fengið heimakennslu á orgel
en eignaðist líka einfalda harmoníku.
Seinna sótti hann orgelnám á Akranesi
og í Reykjavík, þar sem hann stund-
aði leikhúsin,“ segir Bragi og minn-
ist sumarsins 1936 í lífi Theódórs.„Þá
fór Teddi í vegavinnu norður í Skaga-
fjörð og það voru skemmtilegir tímar.
Heimasætur í sveitinni renndu hýru
auga til hinna heimsvönu vegavinnu-
sjarmöra sem kunnu ýmislegt fyrir
sér í skemmtanalífinu. Theódór
hafði harmoníkuna með sér og þótti
skemmtilegt að taka fáein dansspor í
grasinu. Í vegavinnuflokknum eign-
aðist Theódór tvo góða vini. Annar
þeirra var Daði Hjörvar og hinn Pétur
Thorsteinsson, síðar sendiherra. Daði
hafði þá nýlega lært vinsælt dægur-
lag, sem hann kenndi Tedda, en þess-
ir þrír sungu saman í tjöldunum við
harmoníkuundirleik á björtum sum-
arkvöldum. Þarna í sumarsælunni
varð svo til einn af vinsælustu textum
Tedda: „Á hörpunnar óma við hlustum
í kvöld“,“ upplýsir Bragi um sinn góða
vin sem á lífsleiðinni vann algeng störf
við fiskvinnslu, bifreiðastjórn, búðar-
rekstur og afgreiðslustörf; síðast sem
bensínafgreiðslumaður hjá Skeljungi
á Akranesi, til 75 ára aldurs.
„Teddi stofnaði ungur hljómsveit-
ina „Káta stráka“ haustið 1936 og spil-
uðu þeir félagar á böllum á Akranesi
og í Borgarfirði um nokkurt skeið.
„Þá voru böllin til fjögur á nóttunni,“
sagði Teddi. „Ekkert fyllirí, en nokkr-
ir mjúkir“,“ segir Bragi og brosir að
minningunni.
„Á stríðsárunum hófst hinn eiginlegi
skáldferill Tedda. Hann samdi marga
texta sem lífguðu upp á tilveruna, eins
og Ástandsvísurnar sem hann gerði
þegar breski herinn kom á Skagann,
kvenmannslausir í kulda og trekki. Þá
voru dömurnar til í tuskið, stefnumót-
in blómstruðu á Langasandi, í kirkju-
garðinum eða mógröfunum, og Alfreð
Andrésson söng vísurnar inn á plötu
við fádæma vinsældir.“
Theódór samdi um ævina fjölmörg
dægurlög og texta sem unnu til verð-
launa í danslagakeppnum, ásamt því
að semja gamanvísur og texta fyrir
fjölda leikara og skemmtikrafta. Hann
andaðist 8. ágúst 1999.
„Theódór var glaðsinna og gaman-
samur, næmur á hið skoplega, eins
og gamanvísurnar vitna um, en jafn-
framt mikill tilfinningamaður og
fagurkeri, eins og dægurlagatextar
hans bera með sér. Margir þeirra eru
ortir á viðkvæmum stundum í einka-
lífi hans og sumir þrungnir trega og
angurværð. Þannig var hann marg-
skiptur persónuleiki. Lög hans og ljóð
hafa vakið gleði og ljúfar minningar.
Samferðamenn hans þakka honum og
gleyma ekki.“
thordis@frettabladid.is
THEÓDÓR EINARSSON DÆGURLAGAHÖFUNDUR: ALDARMINNING Á AKRANESI
Tilfinningamaður og fagurkeri
ALDARMINNING Dægurlagahöfundurinn Theódór Einarsson hefði orðið 100 ára í gær. Hann var glaður og hress í andanum og brosti til sam-
ferðafólks um leið og hann ók gamla Skódanum sínum daglega um götur Akranesbæjar, þá fast kominn að níræðu.
MYND/ÚR FJÖLSKYLDUSAFNI THEÓDÓRS.
Á hörpunnar óma við hlustum í kvöld,
mín hjartkæra draumfagra meyja.
Tunglskinið hefur sín töfrandi völd,
meðan tónarnir síðustu deyja.
Í hillingum sjáum við sólfagra strönd,
þar svífum við tvö ein um draumfög-
ur lönd.
Tunglskinið hefur sín töfrandi völd,
meðan tónarnir síðustu deyja.
Á HÖRPUNNAR ÓMA