Réttur - 01.01.1946, Blaðsíða 14

14
RÉTTUR
Sakir þess, að borgarastéttin brauzt fyrst til valda í Eng-
landi (1642) og skapaði róttækasta „lýðræðisform“ þeirra
tíma í sjö ára borgarastyrjöld, er lauk með aftöku konungs-
ins og stofnun lýðveldis í Englandi, fékk England þá yfir-
burði í framleiðsluháttum yfir aðrar þjóðir, sem lögðu
grundvöllinn að liinu mikla valdi þess og áhrifum næstu
aldirnar, og hjálpaði það Englendingum drjúgum, hve á-
kaflega seint borgarastéttum annarra landa gekk að sigra.
Aðall Frakklands og Þýzkalands gerði þannig séð burgeisa-
stétt Englands engan smágreiða með því að tefja svo lengi
með taumlausu afturhaldi og kúgun fyrir valdatöku frönsku
og Jrýzku borgarastéttanna. En er borgarastéttin brauzt til
valda með fleiri þjóðum, rénuðu yfirburðir Bretlands æ
meir hlutfallslega, unz að því kom, að fyrst Þýzkaland og
síðan Bandaríkin fóru fram úr því í framleiðsluháttum auð-
valdsskipulagsins.
Það er að vísu öðru máli að gegna, þegar sósíalisminn sigr-
ar í ákveðnum þjóðlöndum, þar sem hann ekki gefur þeirri
þjóð, sem hann sigrar hjá, vald yfir neinni annarri þjóð. En
hinu verður ekki neitað, að eins og það hefur hingað til
alltaf aukið veg og virðingu þeirrar þjóðar, er hin róttækasta
stefna hvers tímabils hefur sigrað hjá, Jrá er það og svo um
sósíalismann, framsæknustu stefnu vorra tíma.
Það verður ekki heldur annað sagt en að verið hafi all-
mikil keppni um það í hinni alþjóðlegu sósíalistísku hreyf-
ingu alla þá öld, sem hún hefur verið til og sett mark sitt
á Evrópu, allt frá útgáfu Kommúnistaávarpsins í London
1848, — keppni um það, livaða þjóð skaraði fram úr í þeirri
baráttu og yrði fyrst til Jress að koma sósíalismanum á. Og
sú keppni hefur ekki aðeins verið hreinn og skær áhugi
alþjóðasinnans. Hverjum sósíalista hefur líka verið ljóst, að
heill og framtíð þjóðar hans valt á þessu. Þýzka verkalýðs-
hreyfingin hafði löngum forystuna í þessari sókn til sósíal-
istisks lýðræðis, og þeir Marx og Engels, báðir Þjóðverjar,
vonuðust lengi vel eftir því, að Jjar myndi sósíalisminn sigra