Réttur - 01.01.1947, Page 13

'RÉTTUR
13
næðist. Formanni minnsta flokksins, Stefáni Jóhanni
Stefánssyni, þeim stjómmálamanni, sem einna minnst er
virtur allra íslenzkra stjórnmálamanna, og það ekki að
ástæðulausu, var svo falið að mynda stjórn. Verkefnið
átti að vera að hrófa saman stjórn gömlu þjóðstjórn-
arflokkanna með stuðningi afturhaldsaflanna í landinu.
Til málamynda var Sósíalistaflokknum boðið að taka
þátt í þeim viðræðum. Sósíalistaflokkurinn losaði Stefán
Jóhann við allar áhyggjur út af því með því að hafna
því þegar í stað og skal ég nú skýra frá ástæðunum.
Sósíalistaflokkurinn hafði átt nokkrar viðræður við
fulltrúa Alþýðuflokksins og Framsóknarflokksins til
þess að ganga úr skugga um það, hvort stjórnarsamstarf
þessara flokka væri hugsanlegt á þeim grundvelli, sem
ég hef lýst hér að framan og Sósíalistaflokkurinn hlaut
að gera að skilyrði, hver sem í hlut ætti. Það var erfitt
að fá nokkrar málefnalegar umræður. Alþýðuflokkurinn
krafðist þess, að fyrst væri ákveðið, hver skyldi vera
forsætisráðherra. Annað virtist ekki skipta máli frá
sjónarmiði Stefáns Jóhanns. Sósíalistaflokkurinn kvaðst
mundi fallast á þá eðlilegu skipan, að stærsti flokkurinn
hefði forsætisráðherra, nema samkomulag yrði um ann-
að, en Alþýðuflokkurinn krafðist þess að fá forsætis-
ráðherra, þó að hann sé minnsti flokkur þingsins. Sósíal-
istaflokkurinn taldi, að það gæti komið til mála, ef
samkomulag gæti orðið milli flokkanna um mann. Benti
hann á gamalkunnan forystumann Alþýðuflokksins,
Kjartan Ólafsson í Hafnarfirði. Þessu hafnaði Alþýðu-
flokkurinn og vildi einn ráða manninum. Átti það vita-
skuld að vera Stefán Jóhann. Það var beinlínis móðgun
við Sósíalistaflokkinn og verkalýðshreyfinguna í heild
sinni að bjóða fram slíkan mann og lýsti Sósíalistaflokk-
urinn því þá þegar yfir, að hann mundi ekki taka þátt
í stjórn undir forystu hans, blátt áfram af því, að sú
stjórn væri fyrirfram dæmd til ófarnaðar og mundi