Réttur - 01.01.1947, Page 34

GILS GUÐMUNDSSON:
Skúli Thoroddsen og Þjóðviljinn
Sumarið 1884 gerðist það tíðinda á Isafirði, að sýslu-
maðurinn þar, Fensmark að nafni, varð uppvís að all-
miklum f járdrætti, og var vikið úr embætti. Við rann-
sókn kom í Ijós, að öll embættisfærsla sýslumanns þessa,
sem var danskur, hafði verið með endemum. Þurfti rösk-
an mann og dugmikinn til að hreinsa til í hreiðrinu, og
var til kvaddur Skúli Thoroddsen lögfræðikandídat, sem
þá var 25 ára að aldri. Svo stóð á, þegar Skúli kom vestur
til Isafjarðar, að menn ýmsir höfðu þá um skeið rætt
nauðsyn þess, að koma upp prentsmiðju og blaði þar
vestra. Þetta hafði þó setið við umtalið eitt, meðal annars
vegna þess, að skorta þótti mann, er vilja hafði og getu til
að stjórna blaði.
Skúli hafði ekki fyrr setzt að vestra, en honum tókst
að sameina þá menn, sem koma vildu upp blaði á ísafirði.
Var fé safnað til prentsmiðjukaupa og gekk það greið-
lega. Helztir stuðningsmenn Skúla voru Sigurður Stef-
ánsson, prestur í Vigur, Gunnar Halldórsson bóndi í
Skálavík og Jakob Rósinkarsson bóndi í Ögri. Ýmsir svo-
nefndir heldri borgarar á Isafirði lögðu fram nokkurt fé
til prentsmiðjukaupanna, þótt það kæmi brátt í ljós, að
hugmyndir þeirra um tilgang og stefnu þjóðmálablaðs
voru allt aðrar en hugmyndir Skúla Thoroddsen og fylg-
ismanna hans.
Til þess að reka prentsmiðju þurfti sérstakt leyfi frá
stjórnarvöldunum. Landshöfðingi veitti slík leyfi í um-
boði íslandsráðherra. Skúli Thoroddsen sótti nú um leyfi