Réttur - 01.01.1947, Page 57

RÉTTUR
57
bandarísku og kandísku lánunum, sem með sama áfram-
haldi og nú munu ganga til þurrðar innan skamms .Á-
ætlaður greiðsluhalli ársins 1946 var £ 400 milljónir. En
hver er meginorsökin til þessa gífurlega greiðsluhalla ?
Fyrir stríð var þegar greiðsluhalli á viðskiptareikningi
Bretlands, sem nam að meðaltali £ 50 milljónum. Þetta
táknaði þá þegar hrörnun á f járhagsgrundvelli heims-
veldisins og þörfina á róttækri umskipulagningu á þjóð-
arbúskap Bretlands. Áætlanir fyrir 1946 benda til, að
jafnaðarreikningurinn myndi, að frádregnum sérstökum
útgjöldum ríkisstjórnarinnar og þrátt fyrir minnkandi
tekjur af eignum erlendis, sýna um það bil £ 50 milljóna
halla (umframinnflutningur kringum £ 330 milljónir
móti áætluðum tekjum af eignum erlendis, siglingum o.
fl. um það bil £ 280 milljónir). En þessi halli hefur bólgn-
að upp í £ 400 milljónir vegna £ 350 milljóna útgjalda
stjórnarinnar erlendis, en af þeim eru £ 300 milljónir
hernaðarleg útgjöld (Skýrsla Daltons í febrúar 1946).
Eins og sakir standa er þessi halli greiddur með banda-
rísku og kanadísku lánunum, en af þeim hefur £ 250 millj.
ónum verið eytt á síðustu sex mánuðunum. Með sama
áframhaldi munu lánin verða gengin til þurrðar í árs-
lok 1948. Og hvað þá? Með núverandi pólitík eru aðeins
tveir kostir fyrir hendi. Annaðhvort að gera ennþá ör-
væntingarfyllra átak til að auka útflutninginn á kostnað
þarfanna heima fyrir og samfara stöðvun kjarabóta eða
jafnvel lækkun á launum verkamanna. Við þessum út-
flutningi ætti að taka kaupgetulítill heimsmarkaður á
sama tíma og Bandaríkjamenn hafa byrjað harðvítuga
útflutningssókn til að mæta þeim fjárhagsörðugleikum,
sem búizt er við þar í landi 1948. Eða leita aftur á náðir
bandarískra lánveitenda til að betla um ný lán, sem veitt
yrðu með enn harðari þvingunarskilyrðum. Er ekki tími
til kominn að ráðast að rótum þessa vandamáls —
greiðsluhallans, sem orsakast af stórveldastefnunni í ut-