Réttur - 01.08.1950, Blaðsíða 22

182
RÉTTUR
mönnum forráð þriggja klaustra þar af fjórum, og með-
fram til mótvægis því var það, sem sr. Björn Jónsson tók
forráð Þingeyra 1549, eins og getið var.
Jón biskup framkvæmdi biskupsstörf um allt land, meðan
Marteinn var erlendis, nema Skálholtsstað vörðu þeir hon-
um með liðssafnáði Gleraugna-Pétur, bróðir Marteins,
og Daði mágur hans í Snóksdal. Fyrir það sneri biskup sér
að Daða til að fella hann með sökum, er á honum lágu fyrir
margföld hjúskaparbrot. Þó að kirkjulög væru mannúðlegri
í þeim tilfellum en Stóridómur varð síðar á öldinni og Skál-
'holtsbiskupar hefðu séð gegnum fingur við Daða, sem var
þeim þarfur, einn af auðugustu mönnum lands og harðfylg-
inn, 'hafði Jón biskup nægar lögsakir til að svipta hann eign-
um. Þegar fullséð var, að Daði ætlaði ekki að beygja sig
nema þá að yfirvarpi og um stund, meðan Marteinn væri að
ná völdunum, bannfærði Jón Daða og ætlaði honum jafn-
mikinn ósigur og fengið höfðu Jón lögmaður Sigmundsson
eða Teitur ríki fyrir biskupsvaldinu.
í október 1549 sendi nú Jón sonu sína, Björn og Ara, og
lét þá handtaka Áma prest í Hítardal og Martein biskup
nýkominn frá vígslu, kallaði slíka trúvillumenn vera í
páfabanni. Með því hófst ótti og árlangt hemaðarástand í
landinu, því að þetta hlaut að verða upphaf meiri tíðinda.
Hafi hrakför lúterskra fursta í Þýzkalandi 1547 orðið
til að eggja Jón biskup, eins og tilskrif hans til keisarans
og fleira þykir sýna, gátu Englandsfréttir sumarsins 1549
brýnt hann til uppreisnar og styrkt hann í trú á hernaðar-
mátt norðlenzkra bænda, ef með þyrfti. England logaði í
uppreisnum bænda. Þeir tóku t. d. Norwich herskildi og átu
þar í grennd 20 þúsund sauðf jár fyrir aðalsmönnum, bám
fram róttækar kröfur um alþýðuréttindi, en vildu halda
kaþólskum siðum sem mest, Meira bar á trúmálunum í
uppreisnum Oxfordskíris og einkum á Cornwall-skaga þetta
sumar. Tímans tákn, sem raunar minnti á danska alþýðu-
mótspymu gegn Kristjáni III. 1536, var hin ofsafengna