Réttur - 01.08.1950, Page 60

220
RÉTTUR
kaupmenn fluttu með sér nokkur kjarnyrtustu flugritin
yfir f jöll og firnindi og létu snara þeim á tungu sína, menn
ræddu um hneykslið í Oxford og Cambridge, en pískruðu
um það í Svartaskóla í París. Menn fornmenntastefnunnar
tóku árásum Lúthers á munka og skólaspekinga með leynd-
um fögnuði. Þeim blöskraði ofstækið og gífuryrðin, en
bjuggust við, að menn yrðu fúsari til að hlýða viturlegum
fortölum sínum, þegar þeim ofbyði berserksgangurinn í
spámanninum.
Freísi kristins manns
Áhrifaríkasta kennisetning Lúthers fjallaði um frelsi
kristins manns og það, að lestur biblíunnar mundi upp-
tendra ljós heilags anda og upplýsa hjörtu lesandans. Lút-
her þýddi Nýja testam. á þýzku 1521, en komst brátt að
raun um, að fleiri en hann gátu beitt guðsorði fyrir sig
sem skínandi brandi. Menn tóku biblíunni fegins hendi á
móðurmáli sínu og fóru þegar að leita í henni að ritningar-
stöðum, sem réttlættu kröfur þeirra í þjóðfélagsmálum.
Lúther kenndi að trúin á Jesú Krist gerði hvern mann að
presti, þess vegna leyfðist öllum að leggja út af ritningunni
eftir eigin höfði. Hann sagði erindreka páfa, að hann tæki
ekkert aftur af því, sem hann hefði sagt eða skrifað, nema
hann yrði sannfærður með orðum biblíunnar um það, að
hann hefði á röngu að standa. Nú fundu flestar þjóðfélags-
stéttir það, sem þær leituðu að í hinu 'helga riti og byggðu
á því kröfur um þjóðfélagslegar umbætur og sögðust ekki
láta af þeim, nema þær kæmu ekki heim við guðsorð. Þegar
svo var komið, fór Lúther að takmarka allmikið frelsi
kristins manns.
1 Þýzkalandi skiptust menn í þrjá flokka um kenningar
Lúthers: Gegn þeim reis keisarinn, geistlegir furstar, hefð-