Réttur - 01.08.1953, Side 95

RÉTTUR
231
kenningum Gyðinga á þessum
tímum. Höfundur hafnar þeirri
kenningu, er telur söguna um til-
vist og ævi Jesú goðsögn eina, og
ætlar að þar sé um sannsögulegan
kjarna að ræða. Þá rekur hann og
allrækilega mismunandi viðhorf
hinna frumkristnu söfnuða og
skoðanir ýmissa kirkjufeðra, allt
til þess er kristindómurinn verður
ríkistrúarbrögð. Bókin er skerpu-
lega skrifuð og hin fróðlegasta.
Maurice Cornforth: Dia-
lectical Materialism. Voi.
II. Historical Material-
ism. (Dialektisk efnis-
hyggja 2. b. efnalega sögu-
skoðunin. Lawrence &
Wishart, London 1953.
Fyrsta bindi þessa rits er komið
út fyrir nokkru og fjallaði um
efnishyggjuna og hina díalekt-
ísku rannsóknaraðferð. Þetta er
annað bindið, en hið þriðja mun
einkum snúast um þekkingar-
fræðileg efni. Bók þessari er
ætlað að vera alþýðlegt fræðirit,
en er þegar orðin allmikil að
vöxtum, þar er hvert bindi er um
200 bls.
í þessu bindi er, sem fyrr segir,
fjallað um hina efnalegu sögu-
skoðun. Höfundur rekur aðal-
atriðin í hinni almennu kenningu
marxismans um framvinduna —
og þróun hins sósíalíska þjóðfé-
lags. Hann sýnir fram á, hvernig
undirstöðulögmál framvindunnar
eiga rót sína í framleiðsluháttun-
um og hversu hægt er að notfæra
sér þessi hagrænu lögmál til
skilnings og varanlegra áhrifa á
rás sögunnar. Hann rekur, hvern-
ig ris þjóðfélagsins, stjórnmálin
og ýmiskonar stofnanir og hug-
myndakerfi rísa af þessum grunni
sem og stéttir og stéttabarátta, og
hvernig allt er í tengslum og víxl-
áhrifum sín á milli — og leggur
höfundur ríka áherzlu á það
hlutverk, er hugmyndirnar gegni
í félagslegri þróun.
Þessu bindi lýkur svo á kafla
um megindrætti í framvindulög-
málum hins sósíalíska og komm-
úníska þjóðskipulags, eftir því
sem þau verða greind á þessu
skeiði sögunnar. ÁBM.
Páll Bjarnason. Fleygar. Kvæði.
Winnipeg 1953. Þetta safn frum-
saminna kvæða og þýddra, sem
út kom í Winnipeg í fyrra er þess
virði að íslendingar fylgist með
því, sem þar kemur fram, kaupi
það og lesi. Þeir íslendingar, sem
enn halda uppi merki íslenzks
skáldskapar vestanhafs, eiga það
skilið.
Skáldið skiptir kvæðum sínum
í eftirfarandi flokka: Hugsað
heim, hvert ættjarðarkvæðið öðru
hlýrra, — Um daginn og veginn,
kennir þar margra grasa, en hinn
rauði þráður þessara kvæða er
þung þjóðfélagsleg ádeila, —
Ávörp og erfiljóð, hin gamla þjóð-
lega erfð lifir enn með fullu fjöri
vestanhafs á þessu sviði, —
Ljóðabréf og annað léttmeti, svo
kallar höfundur einskonar „rusla-
skrínu“ sína, og síðast koma Þýð-
ingar og kennir þar margra grasa,
allt frá Ingersoll og Markham
(„Maðurinn með hlújárnið") til
Longfellow og Tennyson. Omar
Kháyyám og Oscar Wilde.
Það skortir ekki heitar tilfinn-
ingar, sterka réttlætiskennd og
stolt yfir íslandi og erfð þess í
kvæðum þessum.