Réttur - 01.03.1962, Page 22

86
K E T T U lt
verðbólgunnnar einnig að þessu leyti ó almenning. Þannig ó að
verðtryggja verðbólgugróða auðfélaganna með verðhækkunarað-
gerðum, sem liljóta að leggjast með ofurþunga ó launastéttirnar.
Verðhækkunaraðgerðirnar hljóta svo enn að hækka endurnýjunar-
verð gróðafyrirtækjanna og hækkandi fyrningar þeirra og þannig
skapast ný og óður óþekkt verðþensluskrúfa, sem leiðir iil hrak-
andi lífskjara.
Ekki leikur vafi ó, að hinum nýju fyrningarreglum ó ekki aðeins
að beita í þeim fyrirtækjum, sem rekin eru í félagsformi, heldur
einnig að því, er snertir öll opinber framleiðslu- og þjónustufyrir-
tæki, svo sem raforkuveitur, hitaveitur o. fl. Þannig færist sú al-
menna skattpíning, sem af þessari grundvallarbreytingu leiðir langt
út fyrir þau mörk, sem skattheimta sjólfs ríkissjóðs setur. Glöggt
vitni um þetta og jafnframt um það hve hér er um stórfelldar ólögur
ó almenning að tefla er dæmið um Ahurðarverksmiðju ríkisins,
en í því fyrirtæki hefur þeim afskriftareglum, sem nú ó að lögleiða,
verið heitt sl. tvö til þrjú ór. Stofnverð óburðarverksmiðjunnar var
talið um 130 millj. kr. og við þó upphæð voru afskriftir fyrirtækis-
ins og verð framleiðslunnar miðað þar til 1959. Þá lét ríkis-
stjórnin stjórnendur fyrirtækisins taka upp þá reglu, að vísu ólög-
lega, að miða afskriftir og þar af leiðandi verð áburðarins við
endurnýjunarverð verksmiðjunnar, ca. 250 millj. að frádregnum
eldri afskriftum. Við þessa róðabreytni hækkaði áburðarverð til
bænda um 16% eða samanlagt um 8 millj. kr. á ári. Þessi skatllagn-
ing á bændur hefur svo að sjálfsögðu síast út í verð landbúnaðar-
afurða og átt sinn þátt í hækkun almenns verðlags.
Dæmið um Áburðarverksmiðjuna sýnir Ijóslega að nýju fyrn-
ingarreglurnar, þegar þær liafa verið útfærðar, svo sem til er stofn-
að, til allra þátta þeirrar framleiðslu og þjónustu, sem byggist á
almennri neyzlu, verða óhjákvæmilega þyngri í skauti en í fljótu
bragði liggur í augum uppi, að með þeim er stofnað til stórfelldra
verðhækkana, sem enn færa lífskjörin mjög niður ó við fró því,
sem þegar er orðið.
Samanlögð gróðafélög ó Islandi greiða nú um 50 millj. kr. i
tekju- og eignarskatta af þeim 1401 millj. kr., sem ríkissjóður
heimtir nú til sín árlega og að langmestu leyti með óbeinum neyzlu-
sköttum og tollum. Skattar þeirra eru því 3—4% af heildarskatt-
heimtunni. Fátt sýnir betur botnleysu óskammfeilninnar en sú á-