Réttur - 01.06.1962, Side 50

162
R É T T U R
reyna eftir föngum að styrkja meðlimi sína til virkrar þátttöku í
tæknilegum framförum. Þau hafa til dæmis stjórn á víðtækri iðn-
fræðslu í fyrirtækjum og utan þeirra — fræðslu sem kemur ckki
aðeins sjálfri framleiðslunni til góða heldur og verkafólki beinlínis:
sá sem kann meira fær að öðru jöfnu meira kaup. Verkalýðsfélögin
stjórna ásamt verksmiðjustjórnum verðlaunasjóðum sem veita
viðurkenningu þeim sem koma með verðmætar tillögur um tækni-
legar endurbætur eða umbætur á skipulagi vinnunnar. Þau skipu-
leggja sósíalistíska samkeppni, styðja af öllum mætti hreyfingu
kommúnistískra vinnuflokka, þar sem aðaláherzla er lögð á sam-
ábyrgð og samhjálp verkamanna í lífi og starfi. Svo mælti lengi
telja.
Það sem nú hefur verið talið upp undirstrikar mjög greinilega
þann mismun sem er á stöðu verkamanns í sósíalístísku þjóðfélagi
og kapítalistísku. í sósíalistísku þjóðfélagi er til dæmis mjög eðli-
legt að ekki aðeins verkfræðingar heldur og sjálft verkafólkið tekur
virkan þátt í þróun tækninnar, í þróun sjálfvirkni; það veit að slík
þróun hefur í för með sér styttri vinnutíma, léttari vinnu, aukna
velmegun. Verkamenn í kapítalistísku þjóðfélagi eru hins vegar
nokkuð blendnir í afstöðu sinni til tækninnar, þeir hafa til dæmis
fulla ástæðu til að óttast hina voldugu sjálfvirkni okkar aldar: því
fleiri og fullkomnari vélar, þeim mun erfiðara reynist verkafólki að
tryggja sér fulla atvinnu. Það er líka óhugsandi að samhjálp verka-
fólks í kapítalistískum löndum geti komizt á jafnhátt stig og í sósíal-
istísku landi: Gott dæmi er Gaganovu-hreyfingin sem er í því fólgin
að kunnáltusamt og verklagið fólk tekur að sér lélega vinnuflokka
og reynir að drífa þá upp til aukinna afkasta og hetra kaups. Það
var fyrir aðeins tveim árum að ung spunakona frá Visjní-Volotsjok
hóf þessa óeigingjörnu hreyfingu og nú hafa 50 þúsund manns fet-
að í fótspor hennar. Og mér er tjáð að nú taki 20 milljónir verka-
manna þátt í hreyfingu kommúnistískra vinnuflokka, sem áður var
getið.
Við skulum samt ekki vera svo barnaleg að halda að allt verka-
fólk í Sovétríkjunum sé brennandi í andanum, fullt af starfsstolti og
óeigingirni. Nei, kraftaverk gerast ekki, og hvert spor sem stigið
er fram á við vekur alltaf óánægju einhverra sem annað hvort telja
sér hag í þvi að standa í stað eða vildu labba sig eitthvað annað.
Margvíslegir efnahagslegir og pólitískir örðugleikar undanfarinna
áratuga haía líka gert sitt til að spilla fyrir. Hvert §kref sem fólkið