Réttur - 01.10.1972, Blaðsíða 6

við að fólk hafi úr meiru að spila og geti
af þeim sökum veitt sér fleiri lífsþægindi,
heldur á ég við hitt, að með breyttum neyzlu-
venjum falla æ fleiri, og oft dýrir neyzlu-
þættir, undir einkaneyzlu, þar sem tvímæla-
laust væri hagkvæmara fyrir láglaunafólk að
kosta slíkt úr sameiginlegum sjóði.
Sem dæmi um þetta get ég t.d. nefnt tann-
lækningar. Tannhirða og tannvernd er þýð-
ingarmikill þáttur í heilsugæzlu og öllu fólki
jafn nauðsynlegur. I dag verður hver ein-
staklingur eða fjölskylda að greiða sinn tann-
verndarkostnað, en undan er skilin tannþjón-
usta í skólum.
A því þarf naumast að vekja athygli, hve
misþungur baggi slík þjónusta er á fjölskyld-
um. Hún er augljóslega þyngri baggi á stór-
um fjölskyldum, en litlum. Hún gengur á
sama hátt nær fjárhag efnalítils fólks en
auðugs.
Hverjum kæmi þá til góða ef þessum
neyzluþætti væri breytt yfir í samneyzlu?
Þannig má taka marga fleiri þætti og alla
með sömu rökum. Því fer t.d. víðs fjarri að
menntun sé kostuð að öllu leyti úr sameigin-
legum sjóð. Þeim, sem við sjúkdóma eiga
að stríða, er fullljóst að því fer fjarri, að
nauðsynleg lyf séu ókeypis.
Þannig þarf fólk ekki aðeins að bera sjúk-
dóm sinn bótalaust, heldur verður það einnig
fyrir fjárhagslegum skaða, við að leita lækn-
inga.
Ef verkalýðshreyfingin telur það ekki
hlutverk sitt að vinna að úrbótum í þessum
efnum, þá verður hún að endurskoða tilveru-
grundvöll sinn alvarlega.
Ollum verður þó að vera Ijóst, að aukin
samneyzla í þjóðfélaginu, þýðir að gjöld
þjóðfélagsins hljóta að hækka, og þar verð-
ur verkalýðshreyfingin einnig að hafa hönd
í bagga.
Það verður að vera grundvöllur þess að
hún gangi til samstarfs um leiðréttingar á
einstökum þáttum efnahagskerfisins, að hún
fái jafnframt að taka þátt í mótun allra ann-
arra þátta.
Með aukinni skattheimtu, sem óhjákvæmi-
legri afleiðingu af aukinni samneyzlu, verður
að tryggja það að skattarnir komi réttlátlega
niður á fólki. Gera verður kröfu um stór-
aukið skattaeftirlit, þyngri viðurlög við skatt-
svikum, breytingar á lögum til að koma í
veg fyrir „lögleg" skattsvik, þyngda skatta á
óhófsneyzlu og ýmislegt fleira, til að tryggja
réttláta skattheimm.
LOKAORÐ
Hlutverk verkalýðssamtakanna er annað
og meira en það eitt að tryggja félögum sín-
um lífvænleg kjör. Hlutverk þeirra er að
minnka lífskjarabilið í þjóðfélaginu, að auka
jöfnuð. Þau verða að vinna markvisst að því
að framlag hins vinnandi manns verði metið
a.m.k. til jafns við framlag annarra til þjóð-
félagsins.
Verkalýðshreyfingin á ekki og þarf ekki
að vera þolandi kerfisins. Hún á að setja fram
skoðanir sínar og sjónarmið á öllum þeim
málum er varða hág og lífskjör almennings.
Hún á að vera virkur þátttakandi í stjórn
þessa samfélags.
Með tilkomu vinstristjórnar í landinu,
skapast tækifæri fyrir verkalýðshreyfinguna,
til að taka vaxandi þátt í stjórnun.
Að nýta ekki það tækifæri væri ófyrirgef-
anleg mistök.
Ritað í nóvemberbyrjun 1972.
198