Réttur - 01.10.1972, Blaðsíða 23

lega verða báðar þessar leiðir farnar á nasstu
áratugum. En meðan þetta voðavald helzt
enn í höndum fárra, verða Norðurlönd að
leggja niður fyrir sér hvað þau gera.
SAMSTARF OG SAMHJÁLP
NORÐURLANDA
Fjögur Norðurlönd eru nú eftir utan Efna-
hagsbandalagsins. Þau munu sammála um
að nú verði þau að standa saman, efla í hví-
vetna þá samstöðu sína, sem hefur sífellt
verið að þróast, síðan Norðurlandaráð var
stofnað fyrir tveim áratugum. En vissulega
ættu þessi fjögur Norðurlönd að verða fleiri,
ef rétt er að farið innan þeirra.
Skoðun mín er sú að það verði ekki fyrst
og fremst samfélag svipað og Nordec var
hugsað, sem nú skuli stofna til, þótt margt
í því skipulagi sé ef til vill æskilegt. Sam-
félag Norðurlanda þarf að verða annars eðlis
en tollabandalag með „frjálsum" fjármagns-
flutningi.
Það sem Norðurlöndin fjögur þurfa fyrst
og fremst að gera er að styðja hvert annað
gagnvart öllum þeim stórveldum á efnahags-
sviðinu, sem þau nú þurfa að ná hagkvæmum
samningum við.
Brýnasta verkefnið er að mínu áliti að
koma upp sterku, vel skipuðu áætlunarráði
Norðurlanda um fjárfestingu og utanrikis-
verzlun, sem sé ráðgefandi gagnvart ríkis-
stjórnum og þingum landanna.
Norðurlöndin eru mikill markaður — og
tali þau sameiginlega við efnahagsstórveldin
um viðskiptasamninga og geti sjálf ráðið inn-
flutningi til sín, þá er lóð þeirra þungt í
vogarskálinni hvað viðskiptasamninga snertir.
Þau œttu þá að geta hindrað að t.d. einok-
unarvald vestur-evrópsku hringanna gæti
hnésett þau hvert út af fyrir sig, eins og
löngun virðist vera til í hringaaðsetrinu í
Briissel t. d. gagnvart Noregi og Islandi.
Sjálfstæð, samstarfandi Norðurlönd gætu
horft um heim allan, þegar um viðskipti er
að ræða. Þau hafa eigi aðeins nokkurt vald
á sviði efnahags og viðskipta, þekkingu og
fjármagn — heldur og orðstír góðan, sem er
mikils virði einktim gagnvart þjóðum þriðja
heimsins, en þær eru hvektar á nýlenduveld-
unum fornu. Norðurlönd geta samið jafnt
við Efnahagsbandalagið sem Bandaríkin, við
Sovétríkin sem Kína og myndu álíta þriðja
heiminn sem alveg sérstakt verkefni, þar sem
óbein gagnkvæm aðstoð þeirra, sem ekki til-
heyra stórveldum heims, væri aðkallandi.
Það væri mikið og verðugt verkefni slíks
áætlunarráðs Norðurlanda að semja skjótt
og vel slíka áætlun um allsherjar viðskipti
Norðurlanda við umheiminn — og samtímis
langtíma áætlun um þá atvinnuþróun, sem
tryggði Norðurlönd gegn atvinnuleysi og
kreppu, sem lönd Efnahagsbandalagsins og
Bandaríkin ýmist nú þegar eða bráðlega finna
fyrir.
En vissulega þarf til þess að framkvæma
slíka stefnu að koma í veg fyrir að þau auð-
valdsöfl ráði ferðinni, er einblína á hið mikla
„steypumót hnappasmiðsins" og þrá það
mest að komast þangað með þjóð sína. Norð-
menn sýndu það vasklega í þjóðaratkvæða-
greiðslunni að þeir létu ekki þetta auðvald
ráða, þótt öll „málsmetandi öfl" mæltu með
því. Verklýðsflokkar og verklýðssambönd
Norðurlandanna fjögra þurfa að taka hönd-
um saman við fulltrúa annarra flokka og
millistétta, sem halda vilja sjálfstæði sínu
gagnvart einokunarvaldi auðsins, og tryggja
slíkar stjórnir á Norðurlöndunum öllum
fjórum, er færar verða um að framkvæma
slíka stórhuga og víðfeðma samstarfspólitík
á sviði atvinnu- og viðskiptamála.
Jafnhliða því að tryggja sjálfstæði og ör-
215