Réttur - 01.10.1972, Síða 29

Sovétríkjanna, þangað til sigur vannst
1949.1’
Oðru máli gegndi um aðstoð Bandaríkj-
anna við Kuomintang. Þrálátar tilraunir
Bandaríkjastjórnar og sendimanns hennar,
Marshalls, til að sætta hin andstæðu öfl bylt-
ingar og afturhalds í Kína á borgaralega
stjórnmálavísu, kunnu að virðast góðra gjalda
verðar út á við, en hvort tveggja var jafn
augljóst: tilraunin var gerð til þess að bjarga
innlendu afturhaldi og varðveita þar með
ítök heimsvaldastefnunnar í fjölmennasta
ríki heims. Og þótt hinn sjálfskipaði sátta-
aðili gætti nokkurn veginn hlutleysis í samn-
ingaviðræðunum, sem Marshall stýrði árang-
urslaust til ársloka 1946, varð hið sama ekki
sagt um bandarísku herstjórnina. Það var
hægur leikur fyrir kommúnista að sýna fram
á að hún hafði tekið að sér að hervæða og
skipuleggja liðsveitir Kuomintang. Mao Tse-
tung lýsti því yfir við bandarísku blaðakon-
una Anna-Louise Strong 1946 að lausn Kína-
málsins „væri komin undir afstöðu Banda-
ríkjastjórnar". Afstaða hennar sýndi sig m.
a. í því að þá hafði hún hervætt 45 herdeildir
Kuomintang, skipað á land í Norður-Kína
Álitamál er hvernig beri að skýra afstöðu Stalíns
til Kínamálsins. Áður er vikið að vantrú hans á
sigurmöguleikum kommúnista með tilliti til þess
hversu lítil efni þeir höfðu til og litla reynslu í að
heyja hefðbundið stríð. Ætla má að þessi vantrú
hafi einnig verið tengd takmörkuðum skilningi á
séreðli hins kínverska bændakommúnisma, sem var
raunar villukenning skv. stalínískum rétttrúnaði.
Ennfremur má spyrja hvort afstaða hans hafi ekki
að einhverju leyti ráðizt af hugboði um að sigur
maóismans í Kína tefldi í tvísýnu hans eigin páfa-
dómi innan hinnar alþjóðlegu kommúnistahreyfingar.
Til er vitnisburður um það að árið 1948, þegar kín-
verska byltingin var komin á hraða sigurgöngu,
hafi Stalín hvatt kinverska kommúnista til að frið-
mælast við Tshang og fallast á innlimun skæru-
liðasveitanna i her hins siðarnefnda.
um 100 þús. bandarískum sjóliSum og flutt
loftleiðis til Mansjúríu 500 þús. hermenn
þjóðernissinna er skyldu stemma stigu fyrir
liðssveitum Lin Piao (sbr. bls. 220). I forspili
borgarastyrjaldarinnar (1945—46) virtist
þess grófa hernaðaríhlutun Bandaríkjanna
til styrktar Kuomintang vera ótvíræð sönnun
fyrir þeim málflutningi kommúnista að
Tshang væri handbendi erlendra heimsvalda-
sinna. Ihlutun þeirra varð til að fullkomna
þá hugarfarslegu þróun sem átt hafði sér
stað í áratuga langri barátm Kínverja gegn
kúgunarvaldi Japana, þ.e. að kommúnistar
Maos væru hinir sönnu stríðsmenn kínversks
sjálfstæðis, staðfastir málsvarar kínverskrar
þjóðernisstefnu. Ef til vill var þessi samruni
kínverskrar þjóðernisvitundar við þjóðfélags-
lega byltingarstefnu Maós ein helzta ástæðan
fyrir hinum snöggu og óvæntu úrslitum borg-
arasty r j aldarinnar.1}
Hvernig brást Bandaríkjastjórn svo við
sigri bændaherja Maós og stofnun Kínverska
alþýðulýðveldisins. Fyrst með ólund, en síð-
an — eftir að Kóreustyrjöldin hófst — með
fullum fjandskap og hatrammri innilokun-
arstefnu. Talsmenn hennar hafa síðar reynt
Þótt lögð sé, í þessu sambandi áherzla á þátt
þjóðernisvitundarinnar i sigri kommúnista, ber að
hafa það hugfast að hann átti sér fyrst og fremst
þjóðfélagslegar rætur. Sigur þeirra var að sönnu
unninn í borgarastyrjöld gegn Kuomintang, en þessi
vopnuðu átök voru aðeins ytra borðið á annarri
mögnuðustu þjóðfélagsbyltingu nútimans sem kín-
verski kommúnistaflokkurinn stjórnaði. Þeir sem
báru kommúnistaflokkinn og hinn „rauða her‘‘ hans
til sigurs voru miljónir og aftur miljónir blásnauðra
og þrælkaðra bænda sem vöknuðu til vitundar um
hið „mögulega", hið „nýja" — að kjör þeirra lytu
ekki náttúrulögmálum, heldur mannlegum mætti.
Þessi vitund kveikti stéttastriðið sem fór hamförum
í tugum þúsunda sveitaþorpa á árunum 1947—1949.
Landvinningar hers og sigurvinningar byltingar
voru aðskiljanlegir þættir sama ferlis.
221