Réttur - 01.04.1978, Blaðsíða 8

NjörSur P. NjarSvík.
hennar getur enginn maður orðið sann-
ur marxisti. Þá kemur næst upp í hug-
ann einstaklega næm náttúruskynjun. í
bókinni allri birtist fágætlega persónuleg
upplifun manns sem finnur til gleði yfir
að vera hluti af náttúrunni um leið og
hann gerir hana að hluta af sér. Loks
verður að nefna liinn þróttmikla og blæ-
brigðaríka stíl frásagnarinnar sem ber
vott um tilgerðarlausa tilfinningu hins
íslenska alþýðumanns fyrir tjáningar-
mætti tungumáls síns. Vilji maður hins
vegar setja út á eitthvað í þessari bók frá
listrænu sjónarmiði, þá væri það helst
nokkur skortur á auga fyrir hlutföllum í
byggingu frásagnar. Á stöku stað vill
teygjast um of úr aukaatriðum. En það
eru smámunir einir sem forráðamenn út-
gáfunnar hefðu með lítilli fyrirhöfn átt
að geta bent á ef þeir hefðu haft vakandi
auga á listrænu gildi þessarar bókar. Hitt
kemur einnig fyrir, þótt ekki skuli telja
það til galla, að manni finnst of lítið
sagt. Það gildir til að mynda um frá-
sagnir Tryggva af föður sínum þar sem
lesandinn eygir mikla harmsögu á bak
við knappar og hnitmiðaðar myndir. Fá-
tækt fólk hlýtur að vera einstök bók öll-
um sem hana lesa, og dýrmæt heimild
um forsendur þess stopula og öfgafulla
þjóðfélags sem við byggjum nú, og þá
ekki síst um forsendur þeirra manna sem
báru þungann af hinni erfiðu baráttu
verkalýðshreyfingarinnar í upphafsglím-
unni við atvinnurekendur og fjandsam-
leg stjórnvöld.
Af þessum sökum var framhalds bók-
arinnar beðið með mikilli eftirvæntingu.
Og ekki urðu menn fyrir vonbrigðum
með Baráttuna um brauðið. A vissan hátt
eru bækurnar líkar, en þó með nokkrum
liætti frábrugðnar. Enn sem fyrr er meg-
ineinkennið óbilandi trú á manneskjuna
og mátt hennar til að breyta tilveru sinni.
K.jölfesta frásagnarinnar er því hin marx-
íska söguskoðun að maðurinn sé gerandi
í tilveru sinni, en ekki þolandi, að þjóð-
félag lúti engum náttúrulögmálum, Jield-
ur sé það á valdi mannsins að skapa sér
vísvitandi það þjóðfélag sem hann vill
búa við. Þessi trú hefur ekki hvað síst
verið nauðsynleg í hinum hörðu átökum
kreppuáranna þegar íslenska auðstéttin
var bókstaflega allsráðandi. Án hennar
liefði íslensk verkalýðshreyfing aldrei
orðið það þjóðfélagsafl sem hún einmitt
varð í eldskírn kreppuáranna.
Bygging þessa bindis er bæði markviss-
ari og lieilsteyptari. Frásögnin fer hægt
80