Réttur - 01.01.1982, Blaðsíða 10

Trvggvi Kmilsson.
og djöfuls nauð, er dyggðasnauðir fantar,
safna auð með augun rauð, en aðra brauðið
vantar.
Þú verður að lesa þessa bók sagði gestur-
inn við mig og rétti mér Alþýðubókina. Eftir
það áttum við tal saman um áhugamál sem
voru okkar beggja, sósíalisma og verklýðs-
baráttu og þá fékk ég að vita að hann ætlaði
sér að verða skáld og auk þess liðsmaður í
verklýðsbaráttunni og til að standa þar sem
best að vígi var hann í menntaskóla, skóla
sem hefði sennilega gert hann útrækan eins
og á stóð í þjóðfélaginu ef vitnast hefði að
nemandinn var sósíalisti. Þennan dag sem
hann bauð mér að lesa bókina var ég svo
aumur á líkamanum að ég gat ekkert lesið,
þá gaf hann mér bókina og sagðist vera á
förum, sem satt reyndist.
Síðar las ég Alþýðubókina, fyrst óbundna
á sjúkrahúsinu síðan í bandi, bókin er létt í
hendi (útgáfan 1929) svo sem hálft pund og
þægileg er hún í vasa, það fann ég best eftir
að ég var genginn út í verklýðsbaráttuna fyrir
alvöru en þá kom fyrir að við komum saman
nokkrir félagar heima hjá einum okkar og
lásum saman upp úr bókum og þar með
Alþýðubókinni sem var vandlesin, við
reyndum að gera okkur sem besta grein fyrir
merkingu orðanna, þess sem prentað var og
eins því sem lá á milli línanna. Þetta var þeg-
ar baráttan um brauðið stóð sem hæst,
meðan engu var að tapa nema hlekkjum ör-
birgðarinnar, en allt að vinna jafnvel miklu
meira en flest það sem áður var upphugsað
eða sagt jafn berum og auðskiljanlegum orð-
um. Alþýðubókin var sennilega meðal mest-
lesnu bóka þessa tíma þegar tekið er með í
reikninginn að lesa varð hvert einasta orð,
stansa síðan við og lesa aftur. Við komumst
að þeirri niðurstöðu félagarnir sem lásum
saman bækur sem gildi höfðu í stríðinu við
auðvaldið, að samkvæmt bókstaf og anda
Alþýðubókarinnar þá vorum við ekki
einungis að berjast fyrir daglegu brauði og
einhverri matarögn til morgundagsins, bar-
áttan stóð um menningar- og siðferðilegt líf
þjóðarinnar, reisn okkar varð að meiri við
lestur þessarar bókar, athafnir og þokki bar-
áttunnar var þjóðarnauðsyn, uppreisn al-
þýðunnar stefndi að þjóðarreisn.
Ég varð þess oft var, farinn út að þræða
götur og gangstígi milli húsa á Akureyri og
inn um allt við aflestur á rafmagnsmælum og
til að rukka fólk, að menn sem ekki vildu
viðurkenna, vegna stöðu sinnar í þjóðfélags-
10