Réttur


Réttur - 01.04.1976, Blaðsíða 23

Réttur - 01.04.1976, Blaðsíða 23
viðreisnarflokkanna og Framsóknarflokksins, sem jafnan eru fúsir til þess að kaupa sér atkvæði kjós- andans með því að virkja hjá honum bæjarlækinn. I viðskiptum við erlenda aðila varð gjörbreyting. I stað þeirra niðurlægjandi ákvæða sem var að finna og eru í áisamningnum vann Magnús Kjartansson drög að samningi við erlendan aðila sem ma. fól I sér að íslendingar áttu meirihlutaeign í viðkom- andi fyrirtæki, að orkuverð yrði endurskoðað á föstu árabili og að fyrirtækið sætti íslenskum lög- um og reglum. Þetta voru nýmæli og stefnubreyt- ing, en ekki kom þó þessi samningur til fram- kvæmda sem kunnugt er vegna gjörbreytinga sem urðu undir lok vinstristjórnaráranna á erlendu verðlagi og þá sérstaklega á olíu. Brátt tók alþjóðleg verðbólga að gera vart við sig I meiri mæli en nokkru sinni fyrr á eftirstríðsár- unum. Þegar þetta varð Ijóst hefði auðvitað verið eðlilegt að gera þegar í stað ráðstafanir til þess að stjórna þjóðfélaginu með tilliti til þessa; en það fékkst ekki og vinstristjórnin gerði þvert á móti ráðstafanir sem mögnuðu verðbólguna. Má í því sambandi nefna gengisfellinguna I árslok 1972 og aðferðirnar við skattlagningu vegna vestmannaeyja- gossins. Ekki tókust I ríkisstjórninni samningar um neinar sameiginlegar heildarráðstafanir í efnahags- málum, ekki I verslunarmálum að því er varðaði meðferð gjaldeyris, ekki I fjárfestingarmálum, hvergi. Því fór svo að verðbólgan varð eitt logandi bál, en þjóðarskútan gat þó gengið undan eldinum vegna þess að verðlag á okkar afurðum erlendis fór stöðugt hækkandi — þar til í ársbyrjun 1974. En þá hafði ríkisstjórnin þegar misst meirihluta sinn á þingi fyrir nokkrum mánuðum og hafði þvi ekki styrk til þess að gera nauðsynlegar efnahags- ráðstafanir. LANDHELGIN OG HERINN HÆGRISTJÓRNIN Aðalmál vinstristjórnarinnar og tímafrekasta við- fangsefni hennar var landhelgismálið. Fyrir liggur skjalfest í bókum alþingis að I kröfunni um 50 mílna landhelgi hafði Alþýðubandalagið frumkvæðið. Hin- ir flokkarnir dröttuðust með. I málefnasamningi vinstristjórnarflokkanna var skýrt kveðið á um land- helgismál. Tókst að knýja fram á alþingi sam- hljóða uppsögn á nauðungarsamningunum frá 1961, en sú samþykkt kostaði að vísu það að rætt yrði við vestur-þjóðverja og breta sérstaklega um veið- ar innan landhelginnar. Við munum enn svo vel átökin við breta á þessum árum, að ekki er þörf á að rifja þau upp að neinu leyti hér. En baráttunni í landhelgismálinu lauk að sinni með þeim hætti að Ólafur Jóhannesson gerði svikasamninginn við breta og hann stillti okkur upp frammi fyrir úrslita- kostum sínum og Heaths. Ástæðan til þess að við gátum fallist á samningana við breta þá var að sjálfsögðu sú að þeir fólu í sér viðurkenningu breta á yfirráðarétti okkar yfir 50 mílunum og með samningunum voru veiðar þeirra skertar um nær helming frá þvi sem verið hafði. Annað það málefni vinstristjórnarinnar, sem mjög upptók hugi okkar á þessum árum var herstöðva- málið. I því máli náðist tvíþættur ávinningur. I fyrsta lagi lokun Keflavikursjónvarpsins og í öðru lagi samkomulag stjórnarflokkanna þriggja um áætl- un um brottför hersins. Á þá áætlun reyndi aldrei vegna þess að fljótlega eftir að hún var gerð I ríkisstjórninni tók stjórnarsamstarfið enda. Ástæð- urnar til þess hins vegar að við komumst ekki lengra með herstöðvamálið í vinstristjórninni voru ma. þær að við fylgdum því ekki nægilega vel eftir. Sömu ástæður lágu til þess að Ólafur Jó- hannesson gat stillt okkur upp við vegg haustið 1973; flokkurinn var of veikur til þess að setja honum stólinn fyrir dyrnar og þó að við ættum góða menn í rikisstjórn, afþurðamenn vil ég segja, þá gerðum við of mikið að þvi að mæna á þá og þeirra hæfni til lausnar öllum vanda, en við gerð- um of litið af því að virkja fólk til þaráttu fyrir þeim málum sem við helst bárum fyrir brjósti. Það sem mistókst í vinstristjórninni olli vonbrigð- um og þau vonþrigði voru stærst á þéttbýlissvæð- inu, en úti á landi var mikil ánægja með vinstri- stjórnina einkum vegna uppbyggingarinnar í at- vinnumálum. En þrátt fyrir mistökin og óánægjuna megum við ekki gleyma því sem vel tókst og við megum ekki gleyma þvi hvað hefði gerst ef vinstristjórnin hefði ekki komist til valda. Við skulum hafa i huga í fyrsta lagi landhelgismálið, en fyrir samningana '73 veiddu bretar hér yfir 200 þúsund lestir á ári. i öðru lagi skulum við muna eftir því að draumsýn ihaldsins um islenskt láglaunasvæði og 20 álverk- smiðjur hefði getað ræst. Vinstristjórnin ruglaði spilunum fyrir ihaldinu, truflaði áform þess á flest- um sviðum. Hvar stæðum við nú hefði vinstristjórn- 87
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Réttur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Tengja á þetta tölublað: 2. Hefti - Megintexti (01.04.1976)
https://timarit.is/issue/283511

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

2. Hefti - Megintexti (01.04.1976)

Aðgerðir: