Réttur - 01.04.1976, Blaðsíða 68

klíku er réði öllum aðalfyrirtækjum Portú-
gals og hinna forríku stórjarðeigenda, er kúg-
uðu bændur og búalið að lénsaðalshætti.
Verkefnin eru því ekki ólík þeim, sem raun-
verulega biðu þýsks verkalýðs 1918 og hann
bar ekki gæfu til að valda þá — og uppskar
því fasismann. Verkalýðsflokkar Portúgals
mega margt læra af örlögum Weimarlýð-
veldisins.
Hinn þrautreyndi, vel skipulagði og harði
Kommúnistaflokkur Portúgals og hinn fjöl-
menni Sósíaldemókrataflokkur Portúgals
þurfa nú 'að læra af dýrkeyptri reynslu verk-
lýðshreyfingarinnar í Evrópu að róttækt sam-
starf þeirra er skilyrði fyrir lífi þeirra og sigri.
„ÞRIÐJI HEIMURINN"
OG FRJÁLSA SAMKEPPNIN
Því meira sem þingað er um örlög þriðja
heimsins og þar með hinna fátækustu í ver-
öldinni, því betur kemur í ljós hve ómögu-
legt er að bæta mein alþýðu í fátækustu
löndum heims, ef „frjáls samkeppni”, allur
glundroði og yfirráð auðvalds á að haldast
í heiminum.
Sérfræðingar Alþjóðabankans tilkynntu
nýlega að ef svo fer fram sem horfir myndu
þjóðartekjur fátækustu landanna aðeins vaxa
um þrjá dollara á mann á áratugnum 1970
—’80, en hins vegar um 900 dollara á mann
í háþróuðustu iðnaðarlöndunum. Tekjuhalli
þróunarlandanna á utanríkisviðskiptum óx á
síðustu tveim árum úr níu upp í 35 miljarða
dollara, fyrst og fremst vegna verðhækk-
unar olíunnar.
Það er ekki hægt að bæta úr þessum vanda
meðan það eru kauphallirnar í London og
Chicago sem ákveða verðið á hráefnum þeim,
sem fátæku löndin framleiða. Slík „frjáls
verðmyndun'' gagnar aðeins auðjöfrum iðn-
aðarlanda, því þeir ráða markaðnum. Það er
sjálft markaðsskipulagið, sem verður að
víkja, ef vel á að fara, — verðlag hráefn-
anna að ákveðast með hliðsjón af þörfum
framleiðendanna en ekki gróðaþorsta mark-
aðsdrottnanna.
KÚBA
í síðari hluta desember 1975 hélt Komm-
únistaflokkur Kúbu fyrsta flokksþing sitt.
Voru þá og gerð reikningsskil fyrir þeim
miklu breytingum sem orðið hafa á allri
aðstöðu alþýðu á Kúbu síðan byltingin varð
1959- Er ekki síst fróðlegt að bera það sam-
an við það ástand, sem alþýða býr við í þeim
ríkjum rómönsku Ameríku, sem bandarískt
auðvald og innlendir harðstjórar enn ráða.
I Kúbu var fyrir byltinguna sífellt atvinnu-
leysi, allt að 700 þúsund, 23% vinnufœrra
manna voru atvinnulausir. Atvinnuleysi bef-
ur nú verið útrýmt. Hálf önnur milj. manna
hafa fengið atvinnu við hin nýju fyrirtæki,
sem komið hefur verið upp, m.a. með mikilli
aðstoð Sovétríkjanna og DDR. — En 1974
voru 25 miljónir manna atvinnulausir í
rómönsku Ameríku, um fjórðungur allra
vinnufærra, og fer versnandi: I Kolumbíu
eru 1 miljón atvinnulausir, í Venesuela 700
þúsund, í Mexíco 600 þús., í Guatemala 600
þús., í Paraguay 230 þús. I Nicaragua og
San Salvador er þriðjungur íbúanna atvinnu-
laus.
I Kúbu er nú hungrinu útrýmt, neysla
matvcela eykst, verðlag er fast og lcekkandi
t.d. hvað húsaleigu snertir, miðað við það,
sem áður var. — En í öðrum löndum róm-
önsku Ameríku sverfur hungrið enn að
fjöldanum: 100 miljónir manna eru van-
nærðar og 35 miljónir þar af hættulega á
sig komnar af næringarskorti (þar af 15
miljónir barna). Og verðlag lífsnauðsynja fer
þar síhækkandi: I Uruguay hækkaði verðlag-
132