Réttur - 01.08.1976, Blaðsíða 20

ingar yfirstétta, þar sem harðstjórar og
glæpaforingjar, gerðir út af auðvaldi Evrópu
og Bandaríkjanna, drottnuðu með vægðar-
lausri ógnarstjórn, er m.a. lét hálshöggva þá
verkamenn, sem reyndu að fara í kröfugöng-
ur 1. maí. Það tókst að gæða alþýðu manna
kraftinum til uppreisnar og áð sigra endan-
lega eftir tveggja áratuga fórnfréka baráttu
og fádæma hetjuskap.
Að sigrinum unnum var Chu ætíð einn
fremsti maður alþýðulýðveldisins, átti m. a.
sæti í framkvæmdanefnd Kommúnistaflokks-
ins, var yfirhershöfðingi alþýðuhersins og
forseti þingsins til dauðadags.
Kínversk alþýða og öll sú mikla og fjöl-
menna þjóð, fjórðungur mannkyns, á nú á
bak að sjá hverjum brautryðjandanum af
öðrum þeim, er reistu hana upp til baráttu,
gæddu hana krafti sósíalismans og leiddu
hana til sigurs. Vonandi tekst þeirri þjóð að
varðveita allt það og þróa áfram, sem sósíal-
isminn hefur veitt henni, þegar brautryðj-
endurnir miklu hafa kvatt. Það hefur stund-
um reynst erfitt.
SKÝRINGAR:
1J Agnes Smedley var amerískur rithöfundur og
blaðamaður. Hún var fædd 1894 í verkalýðshverfi
í vesturhluta Bandarikjanna, byrjaði að vinna í
verksmiðju níu ára gömul. 1917 kom hún til New
York. Þar varð hún sósíalisti, tók þátt i þjóðfrelsis-
baráttu Indverja og giftist indverskum kommúnista
af háum stigum Virendranath Chattopadhyaya. 1918
var hún um nokkurt skeið 1 fangelsi vegna skoð-
ana sinna. Fór siðan til Þýskalands, var þar á há-
skóla í Berlin og víðar allmörg ár á þriðja ára-
tugnum og maður hennar lika. Hann, kallaður
Chatto, var mikill málamaður: auk ensku kunni
hann frönsku, þýsku, sænsku og nokkuð í itölsku
og spönsku. Hann hafði um tíma verið í Svíþjóð
og fór þar að læra íslensku. Þau heimsóttu Sov-
étríkin 1920. Þar mun Chatto hafa hitt Hendrik
Ottósson, er þá var á 2. þingi Alþjóðasambands
kommúnista ásamt Brynjólfi Bjarnasyni. — Af
bókum Agnesar eru kunnastar: „Daughter of
Earth" („Dóttir jarðar"), kom út á norsku (1934)
og þýsku, byggð á ævi hennar sjálfrar, — Chinese
Destinies" og „Chinese Red Army marches"
(1934), báðar um baráttu kínversku alþýðunnar, en
Agnes fór 1928 til Kína sem fréttaritari „Frankfurter
Zeitung". En hún afhjúpaði svo rækilega ógnar-
stjórn afturhaldsins þar í greinum sínum að blaðið
rauf samninginn við hana. Síðan reit hún „China
fights back‘“ og „Battle hymn of China" (1943)
og segir hún í upphafi þeirrar bókar nokkuð frá
ævi sinni. — Agnes dó 1950, hafði eftir langa
baráttu fengið að fara frá Bandarikjunum, sem
héldu kommúnistum á þeim árum næstum sem i
fangelsi og bönnuðu þeim utanferðir. Hún vildi
komast til Austur-Þýskalands til lækninga og var
boðin þangað, en mátti ekki fara, i vegabréfi henn-
ar lá blátt bann við heimsókn í slik lönd. Hún and-
aðist svo i Bretlandi 6. maí 1950. — Tvær sögur
eftir Agnes Smedley, báðar frá Kina, hafa birtst
í „Rétti" „Shan Fei, sönn saga frá byltingunni i
Kína" árið 1932, bls. 14—23, hafði sú saga birtst
í „Frankfurter Zeitung". Hin heitir „Við erum öll
fátæk" og birtist árið 1934, bls. 116—122. Halldór
Stefánsson íslenskaði hana.
s* Ævisaga þessi heitir á enskunni „The great
road. The life and times of Chu Teh“. (Leiðin
mikla, lif og tímar Chu Te's). Kom út á þýsku hjá
Dietz Verlag 1958 („Der grosse Weg. Das Leben
Marschall Tschu Tehs"). Þar skrifar Maximilian
Scheer eftirmála vegna andláts Agnesar.
156