Réttur - 01.08.1976, Síða 52

myndir að svo miklu leyti sem til eru úr lífi
Marx, Engels og Leníns. Hefur mikið af
þeim verið birt oft.
Þótt frásögn um þessi miklu söfn sé þurr
og leiðinleg, þá eru sögurnar af því hvernig
ýms skjölin björguðust næsta æfintýralegar.
Þegar þýsku sósíaldemókratarnir voru að
koma pökkum af handritum Marx og Engels
undan ógnarstjórn og eyðileggingu nasist-
anna, hurfu eitt sinn 8 pakkar af handritum
Marx og Engels. En Ijósmyndir af þeim
handrimm voru hinsvegar til í Moskvu. Síð-
an fóru svo pakkar þessir og innihald þeirra
að koma fram á uppboðum. Þannig voru 3
pakkar seldir á uppboði 1968. Síðar háfa
verið seld einstök blöð á slíkum uppboðum
og keyptu fulltrúar skjalasafnsins 2 slíkar
handritasíður fyrir tveimur árum.
Sagan af björgun handritanna frá Berlín
er hinsvegar mestöll saga um mikið hug-
rekki og heppni í hættulegu leynistarfi.
★ ☆ ★
Þessi mikla vísindalega rannsóknar- og út-
gáfu-stofnun marxismans heyrir undir mið-
stjórn Kommúnistaflokks Sovétríkjanna. Sú
stofnun sömu tegundar, er næst henni kemst
að starfsemi, er samskonar stofnun hjá Sósí-
alistíska einingarflokknum í Þýskalandi og
stendur hún einnig að MEGA-útgáfunni
miklu. Italski og franski kommúnistaflokkur-
inn hafa sínar vísindastofnanir á þessu sviði,
kenndar við Gramsci og Thorez. Hefur áður
verið frá þeim sagt í „Rétti". Það er gott
fyrir íslenska marxista að geta haft samstarf
við slíkar stofnanir sem þessar hvað vísinda-
legar og sögulegar rannsóknir snertir.
E. O.
Berlin 1972. Er sú bók yfir 200 síður, skemmti-
leg og fróðleg frásögn um handritaarf Marx og
Engels og baráttuna um hann. Hinsvegar (að II.
og III. kafla) viðtal við Soloviev, forstjóra skjala-
safns „stofnunar Marxismans-Leninismans".
2) Llklega mætti finna all ýtarlega frásögn af lifi
Rjazanovs fram að 1930 í bók ,er þá var gefin
út I Moskvu I sambandi við sextugsafmæli hans
og bar á þýsku heitið „Auf Kampfposten. Sam-
meiband zum 60. Geburtstag D. B. Rjasanovs".
Hér er nokkuð stuðst við frásögn Bemd Rabehls
I bókinni „Marx og Engels íkke kun for begynd-
ere“, Kaupmannahöfn 1974. En sú bók er þýðing
á bók Rjazanovs: „Marx og Engels", Moskvu
1928.
Edvard Bernstein var sem kunnugt er sá þýskj
sósíaldemokrataforingi er hóf þegar um alda-
mótin að beita sér fyrir „endurskoðun" á marx-
ismanum á fræðilegan hátt og verður raunveru-
lega hinn fræðilegi merkisberi þeirrar afsláttar-
og uppgjafar-stefnu gagnvart auðvaldinu, sem
einkenndi síðan sósíaldemókrata og kom fyrst
og alvarlegast I Ijós í uppgjöf þeirra fyrir auð-
mannastéttum landa sinna við stríðsþyrjun 1914.
4> Trachtenberg er nú dáinn fyrir nokkrum árum.
Hann var ýmsum íslenskum félögum að góðu
kunnur. Kristinn Andrésson og Jón Aðalsteinn
Sveinsson höfðu gott samband við hann og einu
sinni hitti ég þennan ágæta baráttumann.
SKÝRINGAR OG HEIMILDIR:
Höfuðheimildir mínar eru annarsvegar (að I.
kafla): ritið Das grosse Erbe" (Arfurinn mikli)
eftir Heinz Stern og Dieter Wolf, Dietz Verlag,
188