Réttur - 01.08.1976, Blaðsíða 61

síðari heimstyrjaldarinnar kennari þar við
háskólann. Hann varð snemma marxisti og
því var honum löngum neitað um þá viður-
kenningu er hann þó hlaut erlendis fyrir rit
sín. Fór þó svo að lokum að hann var gerður
meðlimur breska „akademisins" auk stöðu
sinnar við háskólann.
Rit hans voru eigi aðeins útbreidd í hinum
enskumælandi heimi heldur og þýdd og gef-
in út í Japan, Italíu og rómönsku Ameríku
sem og síðar í Vestur-Þýskalandi.
Rit hans fjalla um flest svið hagfræðinn-
ar, jafnt söguleg sem fræðileg. Meðal þeirra
má nefna: „Soviet economic development
since 1917" (Efnahagsþróun Sovétríkjanna
eftir 1917) nær 500 blaðsíðna rannsókn,
fyrst gefin út 1948, en aftur ýtarlegri 1957,
„Studies in the development of Capitalism"
(Rannsókn á þróun auðvaldsskipulagsins),
400 blaðsíðna bók um þróun kapítalismans
frá 13. öld til vorra daga. Var sú bók gefin
út 1946 en síðan rak hver útgáfan aðra.
(Sjötta útgáfa var 1954). „Political economy
and Capitalism" (Pólitísk hagfræði og auð-
valdsskipulagið) er ein höfuðbók hans. Um
hana reit „Times Literary Supplement" á sín-
um tíma eftirfarandi setningu: „Gagnrýni hr.
Dobbs á hagfræðihugmyndum nútímans
ætti hver skynsamur áhugamaður um stjórn-
mál að lesa, því þar er boðið upp á mjög
góða framsetningu á gagnrýni marxista á
hefðbundinni hagfræði nútímans." Margar
fleiri bækur ertu til eftir Dobb.
Sú staðreynd að hann var félagi í breska
Kommúnistaflokknum, stóð löngum í vegi
fyrir þeirri miklu viðurkenningu, er honum
bar fyrir vísindastörf sín. Þó fór svo að 1967
var gefið út hátíðarit honum til heiðurs:
„Socialism, Capitalism and Economic
Growth", (Sósíalismi, kapítalismi og hag-
vöxtur) og rimðu í það svo frægir hag- og
sagnfræðingar sem Oscar Lange, Michael
Kalecki, E. H. Carr, Christopher Hill, Joan
Robinson og Paul Sweezy, einnig borgara-
legir fræðimenn svo sem Robert Solow og
Jan Tinbergen.
Af öllum þeim, sem hann þekktu var
Maurice Dobb mikils metinn eigi aðeins sem
vísindamaður, heldur og sem maður og fé-
lagi.
HRUN BÆNDASTÉTTARINNAR
í VESTUR-EVRÓPU
Bændum fækkar í sífellu í löndum Efna-
hagsbandalagsins og víðar í Vestur-Evrópu.
Einokunarauðmagnið útrýmir smárekstrin-
um, bændur á smærri býlunum gefast upp
og flýja. Þannig fækkaði t.d. bændabýlum,
sem voru undir 12 hekturum í Englandi og
Wales úr tæpum 160 þúsund 1964 niður
í tæp 73 þúsund 1973 — eða um meira en
helming. Víða ýtir ríkisvaldið undir þennan
flótta með því að borga þeim bændum skaða-
bætur, sem yfirgefa jörðina sína. Þannig hafa
t.d. 478 þúsund bændur hætt búskap í Frakk-
landi frá 1966 til 1975.
Fækkun bændabýla í Vestur-Evrópu, þeg-
ar öll eru talin með, er þessi frá árunum
1960 til 1974:
í Belgíu úr 269 þús. (1959) í 151 þús.
í Englandi úr 461 þús. (1959) í 273 þús.
I Danmörku úr 196 þús. í 130 þús.
í Frakklandi úr 1.918 þús. 1963) í 1.397
þúsund.
í Vestur-Þýskalandi úr 1.617 þús. í 1.067
í Hollandi úr 308 þús. (1959) í 169 þús.
ÁSpáni úr 3-007 þús. (1962) í 2.560 þús.
í Svíþjóð úr 264 þús. (1961) í 139 þús.
þús.
SVÍÞJÓÐ
Valdahlutfallið milli verklýðsflokka og
borgaraflokka var fyrir kosningar hnífjafnt í
197