Réttur - 01.01.1993, Blaðsíða 8

Einar á bókasafni sínu.
Kristjánsson sagnfræðingur er að lýsa í
inngangi sínum að riti Einars VORT
LAND ER í DÖGUN, er hann segir:
„Enginn mun geta vænt Einar Olgeirs-
son um skort á stéttartilfinningu, en þjóð-
ernistilfinning hans er ekki minni. Báðar
þessar kenndir eru svo samofnar í sál
hans, að erfitt er að greina, hvar annarri
sleppir og hin tekur við.“
Annar veigamikill þáttur þjóðarsög-
unnar, sem er einnig saga hins látna vinar
okkar, er sagan um baráttuna fyrir bætt-
um hag alþýðu manna og betri lífskjör-
um. Þar var Einar með háleit markmið og
þar var árangur starfa hans hvað mestur.
Grundvallarskoðanir Einars Olgeirs-
sonar á hagstjórnaraðferðum voru þær,
að tilgangurinn með allri atvinnustarf-
semi væri að fullnægja þörfum allra
þeirra, sem í samfélaginu búa, eins og
framleiðslustigið megnar á hverjum tíma.
Þess vegna er þetta mannlegt samfélag.
Bestu framleiðslustigi yrði náð með rétti-
legri beitingu vinnuaflsins í vitrænni nýt-
ingu auðæfa lands og sjávar. Hann hafn-
aði því, að ríkið ætti einungis að gegna
næturvarðarhlutverki í þjóðfélaginu, en
taldi það eiga að bera ábyrgð á því með
stjórnun sinni, að náð væri sem bestum
árangri í þarfafullnægjunni.
Einari var fullkomlega ljóst, að for-
senda þess að ná þeirri valdaaðstöðu að
geta verulega bætt lífskjörin í landinu
væri tvíþætt: Annars vegar að sameina
verkalýðinn til átaka og hins vegar að
lyfta framleiðslustigi þjóðarbúsins.
Það var meira en að segja það að sam-
eina verkalýðinn. Erfiðastur þröskuldur-
inn var í upphafi pólitískur klofningur,
sem náði að sjálfsögðu langt inn í stéttar-
félögin. Einar vildi fyrst ná samvinnu inn-
an Alþýðuflokksins um pólitískt forustu-
hlutverk fyrir verklýðsstéttina, en þegar
það tókst ekki, tók hann þátt í stofnun
Kommúnistaflokksins. Þar með hófst hat-
römm barátta, sem kostaði mikinn tíma
og mikla orku. Það sem vakti fyrir Einari
var að efla stéttarfélögin faglega og
mynda stjórnmálaflokk, sem nyti trausts
verklýðsfélaganna og sæi um hina stjórn-
málalegu hlið baráttunnar fyrir bættum
kjörum.
Petta tókst, en til þess þurfti að leggja
niður Kommúnistaflokkinn og stofna nýj-
an flokk. Það gerðist árið 1938. Þjóð-
stjórnin tók með lögum samningsréttinn
af verklýðsfélögunum, og í miklum slag
við þjóðstjórnina tókst Einari með stjórn-
málalegri herkænsku að sameina nær all-
an félagsbundinn verkalýð í landinu í
skæruhernað til að brjóta gerðardómslög-
8
j